جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

رفتار اخلاقی رفتاری است که معیار ارزشمندی رفتار اختیاری را دارا باشد. باور بر این است که ارزشمندی رفتار اختیاری از منظر دین با ارزشمندی رفتار اختیاری از منظر انسان‌ها متفاوت باشد، زیرا دیدگاه‌های اندیشمندان در بیان معیار ارزشمندی رفتارهای اختیاری متعدد و متفاوت است لکن آنچه که از متون دینی قابل استفاده است تنها معیار ارزشمندی رفتار اختیاری انسان در نزد خداوند «تأمین خشنودی» اوست. بر اساس آموزه‌های دینی این معیار هنگامی تحقق می‌یابد که رفتار مورد نظر به نیتی پاک و خالص، برای خدا انجام شده در راستای محافظت یا تقویت حرمت و کرامت نفس انسانی باشد.با این معیار تلاش در جهت «شناخت خود» نیز از نخستین و مهمترین رفتارهای اخلاقی انسان در ارتباط با خود خواهد بود. بنابراین رفتارهای اخلاقی انسان با خود را در سه نوع مواجهه با خود می‌توان مورد بررسی قرار داد: مواجهه‌ی شناختی، مواجهه‌ی احساسی و مواجهه‌ی رفتاری.و اما اعتقاد براین است که مواجهه‌ی شناختی انسان با خود نقش زیر ساخت را در شکل گیری دو نوع مواجهه‌ی بعدی ایفا می‌کند. گرچه مواجهه‌ی احساسی نیز نسبت به مواجهه‌ی رفتار همین نقش را خواهد داشت. در مواجهه‌ی شناختی در بین انواع شناخت حسی، عقلی، نقلی و شهودی؛ شناخت شهودی از عمق و اهمیت بیشتری برخوردار است. همچنین در مواجهه‌ی احساسی با خود چهار احساس حرمت نفس، عزت نفس، حب ذات و حیای از خود، زیربنای احساس‌های سازنده و مثبت انسان نسبت به نفس خویش خواهد بود. در مواجهه‌ی رفتاری نیز آدمی در دو بخش جسم و روح رفتارهای خود را تنظیم کرده علاوه بر رعایت حق جسم خویش، در جهت تأمین کمال و سعادت خود، برای تسلط یافتن بر نفس سرکش، مطابق آموزه‌های دینی اقدام خواهد کرد. البته از سه راه کنترل فکر، کنترل قلب و کنترل اعضا و جوارح می‌توان بر نفس خود مسلط شدهاختیار آن را به عقل سپرد که تحقق این مهم نیز در گرو مراقبه، محاسبه، مشارطه و معاتبه خواهد بود.