جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

چکیدهدستیابی به مفاد استعمالی آیات و کشف مراد الهی نیازمند رعایت کردن قواعد و ضوابط خاص تفسیر است و هر کدام از مفسران با توجه به عصر خود و روش و گرایش تفسیری شان همواره تلاش هایی در این زمینه داشته اند. یکی از این مفسران محمد جواد مغنیه است که در تفسیر الکاشف اگرچه به انواع قواعد تفسیری تصریح نکرده ولی در مجموع روش ایشان در رعایت قواعد تفسیر پسندیده است. بنابراین تحقیق حاضر که پژوهشی تحلیلی-توصیفی است، ضمن بررسی مفهوم واژگان «تفسیر» و «قاعده»، به معرفی مفسر گرانقدر محمد جواد مغنیه و ویژگی های تفسیرش پرداخته و همچنین قواعد تفسیری و میزان رعایت آن در تفسیر ایشان را مورد پژوهش قرار می دهد. و از مهم ترین نتایج پژوهش حاضر این است که تفسیر الکاشف تفسیری با روش اجتهادی است که با تأثیر پذیری از وقایع اجتماعی در صدد است که مخاطبان خود را قانع کند که دین با تمام اصول و فروع و تعالیمش، کرامت و سعادت انسان را طالب است. و از ویژگی های تفسیر الکاشف این است که از بیان اسرائیلیات پرهیز کرده و مباحث تخصصی آیات را به دیگر تألیفاتش ارجاع می دهد و در تفسیر قرآن از آیات و روایات استفاده زیادی کرده است. همچنین مغنیه در تفسیر الکاشف بر اساس قرائت موجود در مصحف کنونی به تفسیر می پردازد و توجهی به قرائت های دیگر ندارد. و با به کارگیری اصول مربوط به دستیابی به معنای واژگان و با توجه به منابع شناخت کلمات به تفسیر آیات می پردازد و معمولاً در تبیین معنای لغوی واژگان از شعر استفاده ای نکرده است و در اعراب آیات، به بیان نقش نحوی کلمات و جملات می پردازد و مباحث بلاغی آیات را به تفاسیر دیگر واگذار می کند و در اعتبار قواعد عربی، قرآن را اصل قرار می دهد. و ایشان به انواع قرائن به ویژه قرین? سیاق، آیات و روایات توجه کافی داشته است ولی به قرین? مقام و لحن سخن در برخی از آیات اجمالاً اشاره کرده است. و غالباً به روایات اسباب النزول اعتمادی ندارد و برای اعتبار بخشی به تفسیرش، از آیات دیگر و روایات متواتر بیشترین استفاده را در تفسیر آیات نموده و خبر واحد را در تفسیر، حجت نمی داند ولی گاهی از آن ها برای موید کلام استفاده نموده است، همچنین از آرای مفسران، اخبار تاریخی، روایات آحاد معتبر و آرای لغت دانان به عنوان موید تفسیری استفاده نموده است و غالباً در تبیین معنای لغوی آیات به هیچ کتاب لغتی استناد نمی کند. و در بحث دلالت ها؛ در برخی موارد از دلالت های غیر مطابقی آیات غفلت نموده است و در بسیاری از موارد به دلالت های موجود در آیات بدون تصریح کردن به نوع آن، توجه کافی داشته است و همچنین معتقد است که تفسیر باطنی قرآن کریم حرام است.کلید واژه ها: تفسیر، روش تفسیر، قاعده، قواعد تفسیری، الکاشف، مغنیه، مفسر