جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

قرآن کریم، در ایفای رسالت تربیتی خود، توجه ویژه‌ای به طبیعت داشته و همواره انسان‌ها را به مشاهده و تفکر در طبیعت دعوت نموده است. این امر، تبیین جایگاه طبیعت در تربیت انسان، از دیدگاه قرآن کریم را ضروری می نماید. پژوهش حاضر که از نوع بنیادی نظری و به روش توصیفی تحلیلی صورت پذیرفته است، در تبیین این موضوع، داده‌ها و اطلاعات لازم را با روش کتابخانه‌ای گرد‌آوری نموده و به شیوه استدلال عقلی و منطقی مورد تجزیه و تحلیل قرار داده است و از این طریق، بنیادها، اهداف و روشهای تربیتی ارتباط انسان با طبیعت را از آیات قرآن کریم استخراج و استنباط نموده است. واکاوی بنیادهای طبیعت شناختی قرآن کریم روشن می‌سازد که طبیعت نظامی هدف‌مند و مظهر صفات و اسماء خداوند است که تحت تربیت الهی، مسیر مشخصی را می‌پیماید. خداوند، طبیعت را ماده‌ی اولیه‌ی خلقت آدمی قرار داده و تمام پدیده‌های طبیعی را در جهت تعالی و تکامل انسان مسخر نموده است. قرآن کریم بر اساس این بنیادها و با هدف تربیت ساحت های وجودی انسان، اعم از تربیت جسمانی، تربیت عقلانی، تربیت اعتقادی، تربیت اخلاقی و تربیت اجتماعی، او را به مواجهه با طبیعت دعوت می نماید و روش‌های مختلفی از جمله تجربه‌ حسی، گردشگری، کار و کسب و نیز مطالعه بُعد طولی طبیعت، که همان ارتباط طبیعت با عوالم برتر است، را برای تحقق این اهداف معرفی و توصیه می‌نماید. ارتباط انسان با طبیعت بر اساس بنیادها، اهداف و روشهای یادشده، در فرایند تربیت و تکامل اونقش و جایگاه ویژه‌‌ای خواهد داشت.

سپهری و جبران هم عصر، طبیعت گرا، شاعر، نقاش، متأثیر از قرآن، انجیل، بودا و دارای اندیشه های عرفانی مشترکی هستند که علاوه بر تأثیر پذیری از عرفای پیشین دارای نگرشی خاص خود می باشند. در عصری که بشر صنعت زده شده و ماشین بر اراده و هنر او تسلط پیدا کرده است آن دو به کمک می شتابند و مردم را تا اندازه ای از سر درگمی نجات می دهند. ویژگی عمده آن دو و تفاوتشان با عرفای قبل، طبیعت گرایی عارفانه است و معتقدند که بشر از روزی که به زمین آمده در قوانین الهی دست برده و گرفتار آداب و عادات ساخته خود شده است بنابراین روز به روز متعصب تر و بیگانه تر می شود. در طبیعت همه طبق قانون الهی زندگی می کنند کسی مزاحم دیگری نیست همه با تعاون و دوستی با یکدیگر به سر می برند و همه عناصر طبیعت با خدا در راز و نیاز هستند. همین عشق به طبیعت باعث شده که این دو شاعر نمادهای عارفانه عاشقانه خود را از طبیعت بگیرند. آرمان شهر خود را در آنجا بیابند و خدای خود را در طبیعت به نظارته بنشینند. سپهری و جبران انسان ها را به خودشناسی دعوت و توصیه می کنند که غبار عادات و آداب را از چشم ها بزدایند و درس سعادت و زندگی را زا طبیعت بیاموزند. آن دو به فرازمنی و فرامکانی معتقدند و همه موجودات را جلوه هایی از خدا می دانند که روزی باید به آن اقیانوس بی منتهی متصل شوند بنابراین زندگی را دارای حکمتی می دانند که باید به نحو مطلوب از آن بهره برد و مرگ را ادامه و مکمل زندگی دیدار با معشوق ازلی و رسیدن به جاودانگی ابدی می دانند. همین نگرش عارفانه ساده و صمیمی آن به دو به خدا جهان و طبیعت باعث اقبال بسیاری از خوانندگان به آثارشان و بهره گیری از اندیشه های عارفانه شان شده است زیرا که با همین نگرش ساده و تازه پره از اسرار زندگی بر می دارند و انسان را به رسالت بزرگ خود که همان خودشناسی و خداشناسی است آگاه می سازند. این رساله در زمینه ادبیات تطبیقی و شامل نگرش عرفانی سپهری و جبران به طبیعت در شش فصل می باشد: فصل اول: مقدمه، انگیزه انتخاب موضوع، کاربرد، پیشینه و روش تحقیق. فصل دوم: تطبیق زندگی نامه سپهری و جبران از زوایای مختلف و جوه اشتراک و افتراق، اسلوب ادبی و بررسی محتوای آثار هر دو. فصل سوم: سیر تاریخی عرفان و تصوف آداب و سنن خاص صوفیان هر دوره عرفان سپهری و جبران و تشابه و تفاوت آن دو با عرفان کلاسیک. فصل چهارم: نگاه تازه به طبیعت، تجلی خدا در طبیعت، نماد پردازی از طبیعت. فصل پنجم: خودشناسی، وحدت، وجود، فرازمانی، آرمان شهر، زندگی و مرگ. فصل ششم: نتیجه گیری