جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

ارتباط علم و اخـلاق از مسائل مهمی است که همواره در مبـاحث معرفت‌شناسی مطـرح است. در همین راستا تاثیر تهذیب نفس بر کیفیت حصول معرفت از موضوعات جالب و بنیادین این مسئله است. دغدغه بشر امروزی این است که به اصیل‌ترین و ناب‌ترین معارف دست یابد تا بتواند ریشه جهالت‌ها و اسارت‌های ناشی از آن را از بین ببرد. و این واقعیت، قابل انکار نیست که دستیابـی به معرفت با عوامل و مـوانع فراوانـی مـواجه است. نـفس انسان، مدرک ادراکات می‌باشد و هنگامی که نفس به درک اشیا نائل می‌شود مراحل و مراتبی را طـی می‌کند تا بتواند معـرفتی را کسب نمـاید. در ایـن نوشتار مشخص مـی‌گردد که حقیقت علـم، امری وجودی و افاضه‌ای از عالم بالا بر قلب (نفس) انسان اسـت و جستجو در آثار نراقـی نشان می‌دهد که تهذیب نفس، زمینه‌سـاز حصـول معرفت حقیقی است و امـوری چـون تعلق خاطر به امور مادی و خواهـش‌های نفسانی باعث عـدم دریـافت قابلیت لازم جـهت کسب معرفت حقیقی می‌شـود و در نهایت وجود طهارت و تزکیه نفس، مهمترین عامل کسب معرفت حقیقی معرفی می‌گردد.

چکیدهواژگان کلیدی: نراقی، کلام، اندیشه‌های کلامی و نجات.ملا احمد نراقی از علمای پرنفوذ و اندیشمند دوره قاجاریه و علاوه بر فقیه بودن، متکلم نیز بود.ایشان در مباحث اعتقادی خود از روش نقلی و در برخی موارد از روشی عقلی بهره جسته است. گزیده اندیشه های کلامی مرحوم نراقی:وظیفه اولی مکلف در عقاید وجوب تحصیل علم است، و اگر بر تحصیل علم قادر نبود، تحصیل ظن کفایت می کند، و منظور از استدلال و نظر در عقاید براهین فلسفی و کلامی نمی باشد، بلکه دلیل اجمالی کافی است.شناخت حقیقت ذات و صفات الهی محال و شناخت وجود خدا تنها از طریق آثارش ممکن است.اصول دین در عدد پنج منحصر نمی باشد؛ زیرا اموری هست که اعتقاد به آنها واجب است، اما جزء این پنج مورد نمی‌باشد.راه های اثبات وجود خدا عبارت است از: 1- فطرت؛ 2- تدبر در صنع الهی(نظم)؛ 3- دلایل فلسفی، لکن دلایل فلسفی باید همراه تهذیب نفس باشد.در چگونگی جبر و اختیار به حدیث «ولکن امر بینامرین» استناد می‌شود، و بهترین معنای آن از بین معانی ذکر شده، اختیار امکانی است که به برکت ائمه حاصل شده است.تمامیت قاعده لطف پذیرفتنی نیست.ضرورت نبوت بر اساس نیازمندی حیات اجتماعی بشر به قانون کامل، تبیین می شود، و نبوت پیامبر اسلام با استفاده از دلایل عقلی و نقلی اثبات می شود، و در دلیل نقلی عبارتهای کتاب مقدس بررسی شده است.برای اثبات ولی فقیه دلایل عقلی و نقلی ارائه شده، و گستره اختیارات ولی فقیه همان اختیارات پیامبر و امام است.پایان دنیا را، فقط خدای متعال می داند، و دنیا زمانی تمام می شود که سه مرحله تحقق یابد: 1–تحقق علائم ظهور امام زمان؛ 2- ظهور حضرت و رجعت ائمه؛ 3- تحقق علائم قیامت.علاوه بر بهشت عدن، بهشت های دنیایی نیز وجود دارد، و از اخبار استفاده می شود که همه مکانها (مگر مواردی اندک) صلاحیت بهشت بودن را دارند، و ارواح انبیاء و ائمه در بهشت دنیایی می باشد.بر اساس قرآن و روایات حسابرسی اعمال در قیامت برای همه انسانها حتی انبیاء و ائمه می باشد.