جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

هدف از این تحقیق تبیین ایجاز حذف و بررسی اسلوب های آن در کلام الهی است. سخنور بلیغ با حذف در کلام خویش، تاثیر شگرفی در فهم معنا و انتقال پیام به مخاطب دارد و مقصود و غرض خویش را زیباتر و پر جاذبه تر می کند. حذف و تعیین نوع محذوف و تقدیر کلام در آیات قرآن کریم یکی از بحث برانگیزترین مسائل میان مفسران است.در فصل نخست مقدمه، اهمیت، هدف، پیشینه، روش و سوال های تحقیق و هم چنین تعریف مصطلحات در علم بلاغت پرداخته شده است. در فصل دوم معنای لغوی و اصطلاحی ایجاز حذف، تفاوت آن با واژگان مترادف، ارتباط حذف با مجاز و قرائت، شروط حذف و اغراض حذف مورد بحث قرار گرفته است. در فصل سوم که مبحث اصلی پایانامه به شمار می رود اسلوب های ایجاز حذف بیان شده و موارد محذوف در آیات قرآن کریم بر اساس اسلوب ها و گونه های مختلف آن دسته بندی شده است که عبارتند از: اسلوب اختزال، اسلوب تضمین و اسلوب احتباک. در میان این اسلوب ها، اسلوب اختزال بیشترین فراوانی و اسلوب احتباک کمترین فراوانی را در قرآن کریم به خود اختصاص داده است. هم چنین اغراض عام حذف در قرآن کریم شامل احتراز از عبث و آشکار بودن کلام، تخفیف در کلام، رعایت فواصل در آیات قرآن، تعظیم، تحقیر، ناتوانی کلام از توصیف مقصود و تعین است که از این میان احتراز از عبث و آشکار بودن کلام بیشترین تعداد و تعین کمترین تعداد را داراست. علاوه بر این اغراض عام، اغراض خاص بسته به نوع و موقعیت سخنی که در آن حذف رخ داده وجود دارد که شامل بیان پس از ابهام، قصد عموم، تهدید و بشارت و شنیع بودن سخن است که بیان پس از ابهام که مختص حذف مفعول است، بیشترین میزان و تهدید و بشارت و شنیع بودن سخن که مختص حذف جمله است کمترین میزان را در قرآن کریم به خود اختصاص داده است. در دو مورد با توجه به نوع محذوف غرض حذف می تواند قصد عموم یا تعظیم و نیز تعظیم یا احتراز از عبث و آشکار بودن کلام باشد. بیشترین تعداد مورد حذف در اسم و کمترین مورد حذف در حرف روی داده است که در این میان در 42 مورد مفسران محذوف را دو نوع ذکر نموده اند و ترجیحی برای آن قائل نشده اند که 37 مورد آن به اسم یا به جمله بازمی گردد و در 5 مورد یا به اسم یا به حرف اختصاص دارد. کلید واژه: بلاغت قرآنی، ایجاز حذف، اسلوب های ایجاز حذف، اسلوب اختزال، اسلوب تضمین، اسلوب احتباک، قرآن.