جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

همواره، ادبیات فارسی از کلام اسلامی متأثر بوده است و شاعران یا نویسندگان از دریچۀ آن به جهان نگریسته‌اند. از این رو آشنایی با علم کلام و فرقه‌های گوناگون آن موجب شناخت هر چه بیشتر ادب پارسی می‌گردد. در این رساله به باورها و اندیشه‌های اشعریانه پرداخته شده که یکی از مهمترین و تأثیرگذارترین مکاتب کلامی به شمار می-رود.این دیدگاه‌ها در طول قرن‌های متمادی ادبیات فارسی را تحت سیطرۀ خود داشته است. اگرچه کلام اشعری در عراق پایه‌ریزی شد؛ با ورود به ایران و در خراسان به رشد و تکامل رسید. اندک اندک، این اندیشه‌ها در ذهن غالب مردم رسوخ کرد. باوجوداینکه مدت زمان زیادی از پیدایش آن گذشته است، هنوز بقایای این تفکّر را در جامعه می‌توان یافت.در این پایان‌نامه نخست به تعریف علم کلام و ویژگی‌های آن پرداخته شده و در ادامه نخستین فرقه‌های کلامی معرفّی گردیده است که زمینه‌ساز شکل‌گیری مکتب اشعری ‌ می‎باشد. در بخش باورها و اندیشه‌های اشعریانه، دیدگاه‌های ابوالحسن اشعری و پیروانش در قالب خدا، انسان و جهان تقسیم‌بندی و تشریح شده‌است. هیچ‌گاه، آثاری که به رشتۀ تحریر در می‌آیند از شرایط تاریخی و اجتماعی خویش بی‌تأثیر نیستند؛ بنابراین قبل از پرداختن به شاعران و نویسندگان بستر تاریخی و شرایط اجتماعی دوران سلجوقیان مطرح شد. آنگاه، تأثیر کلام اشعری بر حدیقۀ سنایی و دیوان انوری مورد بررسی قرار گرفت. همچنین در بخش بعد، بازتاب این تفکُّر در کتاب‌های کیمیای سعادت و تمهیدات تجزیه و تحلیل شد. چهار کتاب مورد بررسی، تحت تأثیر باورها و اندیشه‌های اشعریانه قرار گرفته‌ که این تأثیرها در حدیقه الحقیقه و کیمیای سعادت و تمهیدات بیشتر مشهود است.