جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

فصل دوم به تحریف قرآن نزد اهل تسنن می‌پردازد. تحریف قرآن نزد اهل تسنن به دو صورت متصور است: اول تحریف غیر صریح که موضوعش علوم قرآن است؛ یعنی مباحثی که قرآن را به سمت تحریف می‌کشاند، نه قول به تحریف صریح قرآن. نویسنده این مطلب را ضمن چهار مبحث مطرح کرده است: حروف هفت‌گانه، جمع قرآن، قرائات قرآنی و نسخ تلاوت. در میان مباحث، گاهی ملاحظات و اعتراضاتی را بر جزئیات مطروحه در میان مباحث شاهدیم. نویسنده وجه ارتباط میان این مبحث و تحریف قرآن را هم در همین قسمت ذکر می‌نماید. او در نهایت و پایان هر مبحث، نظر شیعه درباره اهم مسائل را هم مطرح می‌کند تا مقارنت و مقایسه و در نهایت قضاوت (میان مذهب اهل‌بیت (ع) و عامه) برای خواننده آسان‌تر شود. اما درباره نظریات وهابیان صرفا بر بیان مسائل عجیب و غریب و نوادر سخنانشان تأکید شده است. تا اینجا اولین قسمت از مباحث فصل دوم (قول به تحریف غیر صریح) مطرح شده است و از اینجا به بعد دومین بخش اصلی از مباحث بخش دوم؛ یعنی مباحث مربوط به تحریف صریح را بیان می‌دارد. در این بخش، سوره‌های اضافه و یا کم‌شده از قرآن یا آیات افزوده یا کم‌شده و... بیان می‌گردد و همچنین بازی‌ای را که سلف وهابیت درباره قرآن راه انداخته و... بیان می‌گردد. ازاین‌رو نویسنده در فصلی جداگانه به این پرداخته که چه کسانی از سلف آنان به تحریف قرآن معتقد بوده‌اند. سپس در ادامه همین فصل، در فصلی دیگر اعترافات و شهادات علمای بزرگ اهل سنت به اینکه بعضی صحابه و برخی تابعین به تحریف قرآن معتقد بوده‌اند، ذکر می‌گردد. این شهادات و اعترافات به‌صورت مستند از کتاب‌های آنان اخذ شده و به آنها ارجاع داده می‌شود. سومین فصل از کتاب، به سهم شیعه در حفظ قرآن از تحریف و حفظ آن به همان شکل استوار اولیه‌اش می‌پردازد. در خلال این مباحث برای ما روشن می‌شود که جمع و تدوین و املا و نقطه‌گذاری به نقاط اعراب اولا و نقاط اعجام ثانیا، همچنین بازگرداندن صیاغ نقاط با برخی اضافات به خط مصحف و همچنین تطویر خط نسخی به این خطی که می‌توان علامات روی آن گذاشت و... از مراتب تدرج کمالی خط قرآن است که در صیانت و حفظ آن کمک کرده است. اینها کارهایی است که تنها، مردان شیعه به آن قیام کرده‌اند و ازاین‌رو در حفظ این کتاب کریم از بازیچه شدن و تغییر، ممتازند. (این کتاب همه فصل دوم نیست و بخشی از آن است).

در طول دوران اسلامی، وجود برخی از روایات در جوامع روایی اهل سنت و شیعه باعث شده تا برای عده ­ای، منشأ ایجاد توهم «تحریف در قرآن» شود. محدث نوری کتابِ مستقلی با عنوان «فصل الخطاب فی تحریف کتاب رب الارباب» نوشت و مجموعه روایاتى را در زمینۀ «تحریفِ قرآن» عرضه داشت که بیشتر آن ها شاملِ روایاتِ اختلاف قرائات در قرآن می­ باشند. تاکنون کتاب‌های بسیاری در رد این کتاب نگارش شده است. یکی از دلایلی که در این کتاب‌ها عرضه شده، این مهم است که اختلافِ قرائات ربطی به تحریف قرآن ندارد و وجود آنها هیچ خدشه ­ای بر مصونیت قرآن وارد نمی­ سازد. این مقاله در صدد است تا ارتباط «اختلاف قرائات» را با موضوع «تحریفِ قرآن» تبیین نموده و در نهایت نتیجه­ گیری نماید که اختلاف قرائات به تحریف قرآن مرتبط است.

رژی بلاشر، قرآن پژوه فرانسوی، معتقد به وجود تعدد قرائات در صدر اسلام است. از نظر وی اختلاف قرائات در بدو نزول قرآن یکی از وجوه اختلاف مصاحف گردید و همین موضوع به دلیل اختلاف‏زایی در جامعه، نهایتاً سبب‏ساز توحید مصاحف گشت. پس از یکسان سازی مصاحف، عواملی چون ضعف رسم الخط و اعمال ذوق قاریان به گونه‏ای جدید به ظهور اختلاف قرائات انجامید که خود پدیده گزینش قرائات هفتگانه توسط ابن مجاهد را به دنبال داشت. آرای رژی بلاشر گرچه حقایقی در مسأله اختلاف قرائات را منعکس می‏کند، به جهت آنکه اولاً ریشه اختلاف قرائات را به عصر پیامبر اکرم بازگردانده و ثانیاً به صورت یک جانبه بر عقاید و منقولات اهل سنت از جمله باور به نزول قرآن بر اساس حروف هفتگانه استوار شده است، قابل نقد جدی است.