جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

وزن كردن اعمال در قيامت، بر اساس آيات قرآن كريم‌ ‌و روايات متعددي از ائمه (ع) امري قطعي و از مراحل مهم حسابرسي اعمال است. آنچه در مسئلۀ ميزان، منشأ اختلاف نظرهاي فراوان شده است، كيفيت اندازه‌گيري اعمال و حقيقت برپايي ميزان در قيامت و برخي جزئيات مورد اشاره در آيات و روايات است. ملاصدرا بعنوان فيلسوف و مفسر قرآن كريم، بر اساس مباني عقلي خود و با در نظر گرفتن آيات و روايات، در تبيين اين آموزه كوشيده است. اين نوشتار درصدد است با روش توصيفي ـ تحليلي، ضمن تبيين ديدگاه ملاصدرا دربارۀ حقيقت و چيستي ميزان، ميزان علوم، ميزان اعمال و نيز سبكي و سنگيني اعمال، به سنجش و ارزيابي آن بر اساس آيات و روايات بپردازد و ميزان سازگاري آن را با آيات و روايات نشان دهد.

قیامت در زبان رایج و بعقیدة همگانی، صرفاً ناظر به قیامت آفاقی است که جزئیات آن در ادیان الهی بیان شده است. اما عارفانی همانند سیدحیدر آملی با تفسیر انفسی از قیامت، گونه¬های متنوعی از قیامت را ترسیم و تبیین کرده¬اند؛ قیامتهایی که بیشینة آنها با مرگ ارادی در ارتباط است. پرسش اصلی نوشتار حاضر اينست كه از منظر سیدحیدر آملی، مرگ و انواع قیامت چه ارتباطی دارند؟ یافته¬های این پژوهش عبارتند از: 1) سیدحیدر قیامت را به قيامت آفاقی و انفسی تقسیم میکند و هرکدام از آنها را دارای دو قسم صوری و معنوی میداند و هر يك از اقسام صوری و معنوی را به صغری، وسطی و کبری تقسیم كرده است؛ به این ترتیب، او از دوازده قسم قیامت نام ميبرد. به بيان ديگر، قیامت انواع گوناگونی دارد که بیشینة آنها با مرگ ارادی در ارتباط است و آدمی باید به مرگ ارادی بمیرد تا بتواند قیامتهای گوناگون را شهود کند. 2) مرگی که آملی از آن سخن گفته است موجب امتداد انسان میشود، او را از انحصار زندگی این‌جهانی بیرون آورده و گسترده-تر میکند و آفاق را بروی وی میگشاید و به حیاتش، خودش و نگاهش، وسعت ميبخشد؛ انسانی که بدنبال مرگ ارادی نیست و حیات این‌جهانی دارد، بتعبیری انسانی کوتاه‌قامت است.

یکی از اصول اعتقادی مسلمانان ودیگر ادیان اسمانی ،ایمان به معاد و برزخ است حال درمورد معاد و قیامت وبرزخ سوالات بسیاری به ذهن هر انسانی خطور می کند سوالاتی مانند سرنوشت انسان بعد از مردن چیست یا عالم برزخ وعالم قیامت چگونه عوالمی هستند و ایا واقعا وجود برزخ و قیامت بعد از مرگ را بپذیریم و سوالات دیگری از این قبیل که هر پاسخی در این زمینه را از هرکسی نمی توان پذیرفت زیرا اینگونه سوالات ، سوالاتی اساسی محسوب میشوند که با اینده انسان در ارتباط هستند بنابراین در این پژوهش ادله ای روایی و قرانی بیان شده که وجود این عوالم بعد از مرگ را اثبات می کنند از جمله مسائلی که انسان به دنبال پاسخ آنهاست چگونگی حیات در برزخ و مراحل دیگر آن است آیاتی که دراین مختصر به آنها استناد شده است آیه ی ۱۰۱و ۱۰۰ سوره مومنون دلالت صریح بر وجود این عالم دارد و آیات ۱۶۹- ۱۷۰ /آل عمران؛ ۲۶ و ۲۷ /یاسین؛ ۱۱ و ۴۶ /مومن؛ ۱۰ /منافقون؛ ۳۲ /نحل ،به وضوح بیان کننده عالم برزخ و ویژگی های آن است علاو ه بر این ایات ؛ روایات بسیاری هم وجود دارد درباره این عالم و چگونگی زندگی در آن گزارش هایی را داده اند که بیان کننده حال و احوال ۰ گروه‌های کفار و متقین و اولیا خدا و کیفیت های زندگی آنان در این عالم است و همچنین نقش و تاثیر اعتقاد به معاد بر زندگی دنیوی انسان ودر ادامه این مطالب تفاوتهاو شباهت های این دو عالم برزخ و قیامت بیان شده است.