جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

عصمت پیامبر(ص) از موضوعاتی است که در مباحث قرآنی, به ویژه در خلال تفسیر آیاتی که در ظاهر با عصمت آن حضرت منافات دارند، به تفصیل مورد بحث و کنکاش قرار گرفته است. آیات ده‌گانه نخست سوره عبس از جمله این موارد است، با این تفاوت که می‌توان ادعا کرد برخلاف آیات دیگر که به خوبی تبیین شده، تفاسیری که در ذیل آیات مذکور آمده است، همه ابهامات مطرح پیرامون تنافی آیات یادشده با عصمت پیامبر و اخلاق بزرگوارانه ایشان را نمی‌زداید و روح تشنه انسان حقیقت‌جو را سیراب نمی‌نماید. در این مقاله, ابتدا آرای تفسیری مشهور پیرامون آیات و ابهامات و نواقص هر کدام مطرح شده, سپس عصمت پیامبر(ص) در آیات یاد شده با بیانی متفاوت، به گونه‌ای که تمامی ابهامات را برطرف ‌نماید، مورد بحث و بررسی قرار گرفته است.

چکیده نظریۀ سبک­ شناسی گفتمانی در پی بررسی زیبایی­ های منحصر به فرد چینش کلام در متون برجسته و هنری است. سبک­ شناسی گفتمانی، نگرشی است در باب رابطۀ محتوای متن با بیرون متن، که مستقیما تحت نفوذ اندیشۀ میشل فوکو به وجود آمد. این برخورد زبان­شناختی، در متن­های ادبی به مقولاتی فراتر از جمله، مانند: پیوستار معنایی، سبک نحوی جمله ها ، کنش گفتاری، بافت، نظم ساختارهای خودِ متن و بسامد کنش ­ها و جمله­ ها می­ پردازد. سبک نحوی جمله­ ها و کنش­ گفتاری سورۀ عبس، رابطۀ مستقیمی را با پیوستار معنایی و بافت موقعیتی برقرار کرده است؛ به گونه ای که با تغییر بافت موقعیتی، سبک نحوی جمله ­ها و کنش گفتاری آن نیز تغییر می­ یابد و نکتۀ دیگر، اینکه با تطبیق کنش­ها و سبک نحوی جمله ها با بلاغت کلاسیک عربی در علم معانی که توجه به اقتضای حال را شرط اصلی بلاغت شمرده شده است، در یک راستا می­ باشد و کنش­های کلامی کاملا درست و به جا با مقتضای حال به کار رفته ­اند. در این جستار، می­توان به عوامل موثر محیطی در نازل شدن این سوره و تاثیر عوامل محیطی بر کنش­های کلامی، پیوستار دستوری و معنایی به کار رفته در جملات را بهتر جویا شد و به درک صحیح­ تری از نازل شدن سورۀ عبس که به سبک و سیاق ادبی ویژه ­ای نازل شده است، دست یافت.