جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

عبدالکریم شهرستانی (479-548) در دوران اقتدار اهل سنت، به مطالعه و تحقیق در باب فرقه های گوناگون پرداخت و با وجود متهم بودن به رافضی گری و گرایش به اسماعیلیه، توانست واقعیت های بسیاری را در باب حوادث تاریخی که منجر به اختلافات مذهبی شده، در اثر خویش منعکس کند. در دوران معاصر، بسیاری در باب شهرستانی مطلب نوشته اند و بیشتر به رویکرد اعتقادی او و تحلیل و تفسیر این بعد، با مراجعه به آثارش، پرداخته اند، اما با توجه به اینکه او را مورخ نمی دانند کمتر به دیدگاه تاریخی او توجه شده است.شهرستانی در معروف ترین اثرش الملل والنحل با اظهار بی طرفی و نقل قول از آثار صاحب ادیان و فرق، به شرح و توصیف عقائد و آرا کلامی و فلسفی پیروان اهل کتاب، فرقه های مختلف اسلامی و غیر آنها پرداخته و در ضمن مباحثی که مطرح کرده به دلایل انشعاب در بین مکاتب مختلف، از جمله فرقه های گوناگون مذهبی، در بین مسلمانان و سابقه تاریخی آنها پرداخته است.شهرستانی، به رغم آنکه مورخ محسوب نمی شود، دیدگاه تاریخی خاصی در اثرش داشته که این مقاله به آن پرداخته است. به نظر می رسد رویکرد تاریخی شهرستانی، متاثر از اوضاع اجتماعی و سیاسی زمانه و نیز عقائد کلامی اش بوده است. او تاریخ را علمی تکرار پذیر و قابل پیش بینی و آیینه عبرت انسان می داند.