جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

با افزایش قابلیت‌های هوش مصنوعی در دهه اخیر و برخی از چالش‌هایی که در نتیجه استفاده از سیستم‌های هوشمند در زمینه‌های مختلف مطرح شده است، محققان بسیاری از رشته‌ها، از جمله اخلاق‌دانان، دریافته‌اند که ساختن سیستم‌های هوشمند اخلاقی و ایمن ضرورتی انکارناپذیر است. مباحثاتی که پیرامون چالش‌های اخلاقی هوش مصنوعی صورت گرفته است، هنوز نوپاست و نیاز به تأملاتی عمیق و بنیادی درباره شأن اخلاقی انسان و جایگاه هوش مصنوعی در زندگی بشر دارد. در این گزارش، به برخی از مهم‌ترین چالش‌های اخلاقی ناشی از پیشرفت‌های هوش مصنوعی و کاربرد آن‌ها در زندگی روزمره می‌پردازیم تا اهمیت تأثیرات اخلاقی این فناوری را روشن کنیم و بر ضرورت توجه متخصصان این حوزه، به تأملات اخلاقی بیشتر در این باره تأکید کنیم.

ترجمه ماشینی: علم و شاخه‌های آن، فناوری، از راه‌های زیادی وارد بافت جامعه ما می‌شوند که نمی‌توانیم زندگی بدون آنها را تصور کنیم. ما با بحران‌ها و بحث‌هایی پیرامون تغییرات آب و هوایی، تحقیقات سلول‌های بنیادی، ایدز، نظریه تکاملی و «طراحی هوشمند»، استفاده از DNA در حل جرایم و بسیاری مسائل دیگر احاطه شده‌ایم. جامعه عملاً مجبور است از گرایش طبیعی ما پیروی کند، که به نظرات متخصصان علمی اهمیت زیادی می دهد. چگونه است که این کارشناسان به چنین اختیاراتی رسیده اند و اختیارات آنها تا کجا می رسد؟ آیا دانش تخصصی، دانشمندان را از اقتدار اخلاقی نیز برخوردار می کند؟ اقتدار علمی واقعاً در جامعه ما چگونه عمل می کند، و نیروهای اجتماعی متضاد (از جمله آنهایی که از قانون، سیاست و دین سرچشمه می گیرند) که باید با آنها مقابله کند، کدامند؟ تئودور براون در این اثر ترکیبی کلی درباره نقش علم در جامعه به دنبال پاسخ به چنین سؤالاتی است. در بخش اول، او مفهوم اقتدار و رابطه آن با خودمختاری را توضیح می دهد و سپس رشد تاریخی اقتدار علمی و جایگاه آن را در جامعه معاصر آمریکا دنبال می کند. در بخش دوم، او چگونگی عملکرد علمی را در رابطه با سایر حوزه‌های اجتماعی، مانند قانون، مذهب، حکومت و حوزه عمومی تحلیل می‌کند.

در قالب پی دی اف

البنى الأساسية في العلم الأخلاق اثر عربى دكتر محمد جبر، در موضوع فلسفه اخلاق و مبانى اساسى آن مى‌باشد. كتاب با مقدمه مؤلف آغاز و مطالب بدون تبويب يا تفصيل خاصى، ارائه شده است. در مقدمه، مطالبى پيرامون فلسف اخلاق و مبانى آن مطرح شده است. نویسنده معتقد است كه مشكلات گذشتگان پيرامون شناخت اخلاق، با مشكلات ما بسيار تفاوت دارد و تغييرات و دگرگونى‌ها در تعابير اخلاقى در عصر ما بسيار وسيع‌تر از گذشته مى‌باشد. متن، پيرامون فلسفه اخلاق و مبانى اساسى در علم اخلاق است. نویسنده، سه مطلب اساسى را پيرامون فلسفه اخلاق ذكر نموده و شرح داده است. اين موارد بدين ترتيب است: سياق تاريخى اخلاق؛ اخلاق و علم؛ معيارى واحد برای اخلاق. نویسنده، در ابتدا به توضيح و شرح پيرامون سير تحولات اخلاق پرداخته و بيان نموده است كه علم اخلاق با ساير علوم تفاوت دارد. به نظر وى، ماده اساسى اخلاق مدركات حسى نيست و اساس اخلاق در ذات است. مؤلف بر اين نظر و عقيده است كه اخلاقى كه با دين مرتبط باشد، قائم بر وصاياى دينى و الهى و قوانين اخلاقى مى‌باشد و هم‌چنين قوانين دينى، اخلاقى و مدنى دائماً از طرف خداوند به انسان رسيده است، هر چند انسان اين مطالب را نداند و به آن آگاهى نداشته باشد. وى بيان نموده كه قوانين دينى و الهى كه از خداوند به انسان رسيده، داراى حكمت‌هایى است و ادراكات بشرى قادر بر دريافت تمامى حكمت‌ها نيستند. نویسنده در بخشى ديگر، پيرامون رابطه اخلاق و علم مطالبى را ذكر نموده و شرح و توضيح داده است. وى ذكر كرده كه وقتى كه اخلاق مشروط به رابطه‌هاى اجتماعى است، اين سوال پيش مى‌آيد كه آيا اين روابط اجتماعى مختلف مستدعى راه‌هاى مختلفى از برای اخلاق است يا يك راه واحد برای اين روابط مختلف وجود دارد. نویسنده، برای توضيح اين مطلب چهار راه از روابط اجتماعى را بيان نموده. نظر نهایى مؤلف در اين مورد وجود راه واحد و پابت است. مطلب بعدى در مورد محتويات بنيادى و اساسى اخلاق است. مؤلف، پيرامون مقوله «ضمير» توضيحاتى ذكر نموده و معتقد است ضمير در واقع، ضوابط شخصى مى‌باشد كه برای سير و سلوك انسان، محبوب و مطلوب است. ضمير، عبارت است از معرفت و شناخت خير و شر و چيزى است كه برای انسان، مسؤليت اخلاقى را در پى دارد. نویسنده، نظرات مختلف را در زمينه ضمير اخلاقى ذكر نموده كه بدين ترتيب است: تفسير تجربى؛ تفسير تطورى و تفسير وضعى. از ديگر مطالبى كه نویسنده پيرامون آن توضيح داده، در مورد معتزله و اصول فكرى و اخلاقى آنان است. يكى از نظرات مهم معتزله در زمينه اخلاق، اعتقاد به همراه بودن ايمان با عمل صالح است. نویسنده، عمل صالح را در حقيقت يك فعل انسان دانسته و آن را يك مقوله اجتماعى معرفى نموده است. ايمان داشتن به اين عمل نيز فعل انسان به شمار مى‌آيد. وى پيرامون اين مطالب توضيحات مختصرى را ذكر نموده است. آخرين مطلبى كه بيان شده، در مورد اين است كه آيا امر به معروف و نهى از منكر در نزد معتزله داراى مقياس واحد و ثابتى است يا معيار ثابتى را نمى‌توان برای آن در نظر گرفت. نویسنده نظر معتزله را اين گونه بيان نموده كه امر به معروف تابع مامورٌ به است. اگر مامورٌ به واجب باشد، امر به معروف، واجب است و اگر مستحب باشد، امر به معروف مستحب است. اما نهى از منكر به صورت كلى و در هر صورت، واجب است و علت آن، اين است كه تمام منكرات تركش واجب و لازم است، چون منكرات، همراه با قبح و زشتى است.

امروزه اهمیت پژوهش آن قدر اساسی و حیاتی است که آن را موتور محرک ملت ها می دانند. این مهم عناصری دارد که بی تردید اخلاق از مهمترین آن ها است. با عنایت به اینکه اخلاق، به ویژه در پژوهش های علوم تربیتی، بسیار مهم است، محقق بر آن است تا اصول و ضوابطی را ارائه دهد که پژوهشگران به درستی آن باور دارند و باید در قالب قانون و دستورالعمل در امور تحقیقی به کار ببرند. بنابراین با تکیه بر روش کیفی و با استفاده از روش مرور، اسناد و مدارک مربوط به موضوع موردمطالعه، بررسی می شود. در این مطالعه ضمن تبیین چیستی اخلاق در پژوهش های علوم تربیتی، به ملاحظات و معیارهای اخلاقی در پژوهش در سه بخش، معیارهای اخلاقی قبل از ورود به پژوهش، معیارهای اخلاقی حین انجام پژوهش و در نهایت معیارهای اخلاقی بعد از جمع آوری داده و پس از پژوهش پرداخته می شود. در پایان محقق با ارائه مولفه هایی برای اثربخشی و فرهنگ سازی کاربرد معیارهای اخلاقی در پژوهشگران، پیشنهادهای کاربردی در این زمینه را مطرح می نماید.

رشد و توسعه شگفت انگیز علوم در چند دهه اخیر، دانشمندان و پژوهشگران را با شرایط متفاوت و تنگناهای مختلف رو به رو کرده است. گسترش بد اخلاقی علمی و پژوهشی و استفاده ابزاری از علوم و نوآوری های علمی، جامعه علمی و دانشگاهی را به چالش کشیده است. در این مقاله سعی شده چرایی و چگونگی ارتباط و نسبت پژوهش با اخلاق مورد بررسی قرار گیرد و جایگاه اخلاق در فرایند کنونی تولید علم و تکنولوژی تبیین شود. لذا ابتدا به بررسی اجمالی نظریه های اخلاقی پرداخته و سپس ساختار تولید تکنولوژی و جایگاه پژوهش در آن تبیین شده است. نتیجه اینکه؛ یکی از بزرگ ترین معضلات فرهنگ مادی، حذف اخلاق و معنویت از عرصه و زیرساخت علوم بشری است. این مشکل باعث ناشکیبایی تمدن مادی از همزیستی مسالمت آمیز با تفکرات اخلاق گرا شده است. علم و تکنولوژی امروزی در خدمت اقتصاد و نیازهای غریزی بشر است. در واقع؛ زیربنا و اصول موضوعه علوم موجود بر اخلاق الهی و تالم معنوی استوار نیست و همین نگرش منفی نسبت به اخلاق الهی و رویکرد مثبت به اخلاق مادی باعث شده است اخلاق متعبدان و متالهان و صاحبان ایدئولوژی های الهی یک حرکت ضد اقتصادی در درون تمدن مادی قلمداد شود. تا زمانی که مسیر، جهت و اصول موضوع علم اصلاح نشود و اخلاق و معنویت جزء اصول قرار نگیرد، این مشکل لاینحل باقی خواهد ماند.

اعضا حلقه وین از جمله کسانی بودند که به روش پوزیتویسم رنگ و شکل فلسفی خاصی بخشیدند. و بعدها نیز آراء آنها به شدت مورد نقد و طرد دیگر فیلسوفان مغرب زمین قرار گرفت و نادرستی بسیاری از آن عقاید آشکار شد. هربرت فیگل (1988-1902) یکی از اعضا این حلقه است که دارای همان دیدگاه های پوزیتویستی است.

پیوند اعضا از مسائل نوین علم پزشکی و از دستاوردهای مهم آن و نشانه ارتقا و توانمندی مراکز پزشکی است؛ پدیده مرگ مغزی و امکان بهره گیری از آن در پیوند اعضا اگر چه امیدهای تازه ای را در نجات جان تعدادی از بیماران به وجود آورده، مسائل اخلاقی، فرهنگی و حقوقی فراوانی نیز به همراه داشته است. بررسی برخی از مشکلات علمی در پیوند اعضا از انسان مرده به انسان زنده و بیان دیدگاه های مخالفان و موافقان از اهداف این پژوهش می باشد.در منابع اسلامی، حیات انسانی مقدس و حفظ جان او وظیفه ای الهی است. توجه اسلام به تحقیقات و یافته های جدید علمی در رفع نیازهای دینی و دنیوی انسان، به پیشرفت های پزشکی در نجات جان انسان ها مشروعیت می بخشد. تلاش برای رفع موانع و مشکلات موجود در پیوند اعضا، علاوه بر کاهش هزینه های نگهداری بیماران مرگ مغزی و امیدبخشی به بیماران نیازمند پیوند اعضا، از اقدامات سودجویانه، غیراخلاقی و غیرقانونی در این زمینه جلوگیری می کند.