جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

نگارگری ایرانی هنری اصیل و والاست که ضمن دربرداشتن معانی و مفاهیم بلند عرفانی، جلوه هایی بدیع و چشم نواز از ترکیب سحرانگیز طرح و نقش و رنگ را به نمایش گذاشته و به مدد اکسیر خیال، صورتی مثالی از زیبایی های بهشتی را جلوه گر ساخته است. با تامل در تاریخ و خاستگاه این هنر می توان دریافت که اگرچه نگارگری، هنری در خدمت کتاب آرایی و مصور ساختن مضامین و مجالس حماسی و عشقی و حکمی بوده است، هیچ گاه به هنری صرفا تزیینی بدل نشده و همواره در تعامل و هم نشینی با متن ادبی خویش بوده و طریق و مجرایی برای انتقال مفاهیم عرفانی و معانی باطنی آن محسوب شده است و این امر میسر نخواهد بود، مگر به مدد زبانی مشترک و نمادین که زبان معرفت قلبی و شهود خیالی هنرمند ادیب و هنرمند نقاش است. بر این اساس شناخت و درک صحیح این هنر پرمایه همچون دیگر هنرهای اسلامی تنها از طریق آگاهی از قانون نمادها و رمزهای معتبر در سنت و تاویل آنها به مآل و اصل آغازین آنها ممکن می شود.نگاره خلقت انسان از نسخه خطی منتخبات مثنوی (1610/1018) که روایتی تصویری از داستان دیدار حضرت مریم (س) و جبرئیل (ع) از دفتر سوم مثنوی معنوی است، یکی از نمودهای بارز این رویکرد نمادگرایانه است که پیوند و ارتباط عمیقی با متن ادبی خویش دارد.سوالات مقاله1- مفاهیم عرفانی و مبانی زیباییشناسی مطرح شده در داستان، چه تاثیری در شکل گیری طرح ها، نقش ها و رنگ های نمادین نگاره داشته است؟2- آراء مولانا درباره زیبایی و وجود و مفاهیم معرفتی چون تمثیل و خیال چگونه در رویکرد نمادگرایانه و مبانی زیبایی شناسانه نگاره خلقت انسان از مجموعه منتخبات مثنوی جلوه گر شده است؟اهداف مقاله1- درک ضرورت شناخت فلسفه هنر و زیبایی شناسی اسلامی به منظور اعمال قضاوت های سنجیده تر و نقدهایی منصفانه تر درباره نگاره های ایرانی.2- شناخت عناصر و عوامل موثر در اتخاذ رویکردهای نمادین توسط نگارگران و شکل گیری مشخصه های منحصربه فرد و متمایز نگاره ها.3- شناخت چگونگی و میزان تاثیرپذیری نگارگر از متون ادبی و نحوه بروز و تجلی معانی معرفتی و مبانی باطنی آن در آفرینش هنری.