جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

داستان عشق لیلی و مجنون از جمله منظومه های غنایی ادب فارسی است که از دیرباز مورد اقبال نویسندگان و شعرای فارسی زبان و غیرفارسی زبان قرار گرفته است، تا جایی که بیش از 70 مثنوی به تقلید از مثنوی لیلی و مجنون سروده اند که بسیاری از آن ها تا حد زیادی در راستای مثنوی لیلی و مجنون نظامی است. نظامی نیز در سرودن مثنوی خود بهره مند از منابع عربی داستان می باشد. آنچه بعدها فکر و ذهن افراد زیادی را به خود مشغول کرده است، هویت تاریخی یا داستانی بودن لیلی و مجنون است. بسیاری از محققین حوادث و شخصیت های داستان را زاده تصور و خیال شاعران و نویسندگان عرب دانسته اند. برخی دیگر نیز بر هویت تاریخی داستان، پای فشرده اند. این دوگانگی ما را بر آن داشت تا در تحقیقی جامع، به بررسی این مهم بپردازیم و داستان لیلی و مجنون را از نظر تاریخی ریشه یابی کنیم. در آغاز با بهره مندی از منابع معتبر از جمله: «الاغانی»، «مصارع العشاق»، «تزیین الاسواق» و «دیوان شعر قیس بن ملوح» ضمن آشنایی کامل با داستان عشق این دو دلداده با برخی از شخصیت های داستان و اماکن مطرح شده در داستان آشنا شدیم. ابتدا موقعیت جغرافیایی حوادث داستان را مشخص کرده، سپس درصدد کشف هویت تاریخی شخصیتهای داستان برآمدیم. امیدوار بودیم که با مشخص شدن هویت تاریخی این افراد، قهرمانان اصلی داستان یعنی لیلی و مجنون نیز هویت تاریخی یابند. بدین ترتیب توجه خود را معطوف به افرادی کردیم که نقش اساسی در شکل گیری داستان داشته اند. نظیر نوفل بن مساحق، عبدالرحمن بن عوف، کثیر و ... با کشف هویت تاریخی این افراد، درصدد تعیین هویت لیلی و مجنون برآمدیم و ضمن جمع بندی نظرات به این نتیجه رسیدیم که لیلی و مجنون هویتی تاریخی دارند و در حدود اواخر قرن اول هجری می زیسته اند.