جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

چکیدهنمادین و پرمعناترین اجتماع انسانی جهان، در هر سال و به ‌صورت مکرر در آیین حج به وقوع می‌پیوندد و انسان‌هایی با ملیت، زبان، رنگ و فرهنگ‌های متفاوت مناسک حج را به ‌طور جمعی انجام می‌دهند. امام علی7 در مورد حج می‌فرماید: «جعله سبحانه و تعالی للإسلام علما» خداوند حج را پرچم اسلام قرار داده است. پرچم نماد و نشانه‌ی بقای یک ملت و استقرار آن بوده است و در تمامی ملل و اقوام آن را مقدس دانسته‌اند. اسلام از این فراتر رفته و بزرگترین نماد و پرچم و نشانه توحید و هدایت را، آیین حج معرفی کرده است تا امت در زیر سایه آن خود را مجتمع کنند و از تفرقه نگه دارند و عزت و عظمت اسلام و مسلمانان در سایه این آیین پرمعنا بوده است. حج کامل‌ترین آیین اسلام و نفی‌کننده آیین‌های غیرتوحیدی است و مقصد توحید در تمام عوامل انسانی و غیرانسانی (کعبه، صفا و مروه، سنگریزه‌ها و ...) آن حاکم بوده و جامعیت و کلیتی که این آیین دارد حتی در بین سایر آیین‌های اسلامی دیده نشده است. مناسک این آیین اسرار و رموزی داشته و سراسر اعمال آن دارای نشانه‌های نمادین است که می‌توان با تحلیل آیینی آن را بررسی کرد. این پژوهش ویژگی‌های حج را به عنوان کاملترین مدل ارتباطات آیینی مورد بررسی قرار داده است و با توجه به اینکه مدل ارتباطات انتقالی ذهن را از معنا دور می‌کند لذا نگارنده‌ی این تحقیق به دنبال ارتباطات آیینی دربحث حج بوده است و ویژگی‌های آیین مثل کنشی بودن و اجرایی بودن و... را مورد مطالعه قرار داده است و با بهره‌گیری از مطالعات ارتباطات آیینی به بررسی آیین حج پرداخته و از راه نشانه‌شناسی، مناسک حج را که شکلی نمادین دارد، بررسی کرده است. روش پژوهش توصیفی کیفی بوده و به این نتیجه رسیده‌ایم که حج ویژگی‌های یک آیین را دارد و از نقطه نظر معنایی، رمزواره‌های آن، جنبه مشارکتی، عمومی بودن و ساختار دعوتی که از جانب خداوند به مخاطبان این فریضه بزرگ شده است، دارای الگوی ارتباطات آیینی بوده است.کلیدواژه‌ها: آیین، ارتباطات، حج، ارتباطات آیینی، نشانه‌شناسی، مدل.

اهمیت ماه مبارک رمضان و نحوه عملکرد سازمان صدا و سیما در این ماه مبارک، بر کسی پوشیده نیست. از دیگر سو ماه مبارک رمضان به عنوان یک ظرفیت عظیم رسانه‌ای برای تولید برنامه و جلب مخاطب برای سازمان رسانه‌ای مانند صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران در فضای پر از رقابت امروز رسانه‌های فارسی‌زبان است. نظریات و مباحثی مورد استفاده برای ارائه شیوه‌های بهره مندی تلویزیون جمهوری اسلامی ایران از ظرفیت ماه مبارک رمضان در نظریه کارکردگرایی ساختی و کارکردهای رسانه و نیز کارکردهای دین می باشد. در نهایت رویکرد همگرا و ارتباطات آئینی را مورد بررسی قرار می دهیم.پژوهشگر در این پژوهش از روش مصاحبه عمیق بهره جست. نتایج برگرفته از مصاحبه با مصاحبه شوندگان که شامل جمعی از خبرگان، اساتید رشته‌های ارتباطات، مدیریت رسانه، مدیران گروه‌های مختلف رسانه ملی، تهیه کنندگان، دست‌اندرکاران تولید و کارشناسان مذهبی و روحانیون خصوصاً افرادی که در زمینه برنامه های ماه رمضان تجربه های ارزشمندی داشته اند یا دغدغه این کار را داشته اند؛ انجام گردید.با توجه به اینکه تحقیقات مربوط به ماه مبارک رمضان و نیز پژوهش های پیشین، بیشتر جنبه پس از اجرا، بازنمایی و تحلیل گفتمان دارند؛ این پژوهش توانسته از دریچه و زاویه جدید به این موضوع نگاه کند و چشم انداز گسترده و افق فراختری را نشان دهد تا با ارائه شیوه های مناسب و راهکارهای نوین، جایگاه صداوسیما ج.ا.ا در بین مخاطبان رسانه ملی در ماه مبارک رمضان را ارتقا دهد.در خاتمه پس از بررسی وضعیت تلویزیون، بررسی ضعف و ارائه رهیافت‌های بدست آمده از دید کارشناسان، پیشنهادهایی برای ارائه شیوه های مطلوب بهره‌مندی تلویزیون جمهوری اسلامی ایران از ظرفیت های ماه مبارک رمضان ذکر شد.