جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

بررسی تطبیقیمفهوم خود از دیدگاه روان‌شناسی انسان‌گرا وعرفان اسلامی و استنتاج دلالت‌های تربیتی آندر چندین سال اخیر نظریه‌های روان‌شناسی در برنامه‌های آموزشی و تربیتی کشورمان جایگاه ویژه‌ای را به خود اختصاص داده است. از این میان می‌توان به روان‌شناسی انسان‌گرایی اشاره کرد. تصویری که این روان‌شناسان از انسان به دست می‌دهند، خوشبینانه و امیدبخش است.. آن‌ها محور اصلی نظام فکری خود را بر "خود" و "خودشکوفایی" بنا نهاده‌اند. مکتب عرفان اسلامی نیز که ریشه در منابع اصیل اسلامی دارد، منبعی غنی از مباحث انسان‌شناختی است؛ و یکی از مکاتبی است که در سطح وسیع به موضوع"خود" و"خودشناسی" پرداخته است. با توجه به اهمیت مفهوم"خود" به عنوان یکی از ارکان تعلیم و تربیت، هدف کلی این پژوهش، بررسی تطبیقی مفهوم خود از دیدگاه روان‌شناسی انسان-گرا و عرفان اسلامی و استنتاج دلالت‌های تربیتی آن می‌باشد. با توجه با این هدف، ابتدا دیدگاه مازلو و راجرز به عنوان اصلی‌ترین نمایندگان روان‌شناسی انسان‌گرا و نجم الدین رازی و عزیزالدین نسفی به عنوان نمایندگان عرفان اسلامی بررسی و سپس به شباهت‌ها و تفاوت‌های این دیدگاه‌ها در خصوص مفهوم خود پرداخته شده است و دلالت‌های تربیتی برآمده از آن مورد بررسی قرار گرفت. پژوهش حاضر کهاز نوع تحقیات کیفی است با رویکردی غیر پیدایشی به استخراج مقوله‌های مورد نظر پرداخته است. داده‌های مورد نیاز با روش اسنادی جمع‌آوری شده است. تجزیه و تحلیل داده‌های جمع‌آوری شده نیز با رویکرد توصیفی- تفسیری صورت گرفته است. نتایج پژوهش نشان داد که گرچه میان روان‌شناسان انسان‌گرا و عرفان اسلامی دررابطه با خود و خودشناسی تفاوت‌هایی وجود دارد اما این تفاوت‌ها به گونه‌ای نیست که آن‌ها را در مقابل هم قرار دهد . از طرف دیگر شباهت‌های زیادیمیان این دو دیدگاه در خصوص خود و خودشناسی ‌وجود دارد که دلالت‌های تربیتی مشترکی را نیز در پی دارد و چنان‌چه تلفیق و گفتمانی سازنده میان آن‌ها صورت پذیرد کارکردشان در تعلیم و تربیت بیش‌تر و بهتر می‌شود.