جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

شعر معاصر ایران، در عرصه شکل، محتوا و شگردهای ادبی از سه آبشخور غنی برخوردار بوده است. این شعر، گنجینه پربار دوره کلاسیک فارسی را پشت سر داشته و به خوبی از عظمت و ژرفای اندیشه آن بهره برده است. همچنین به دلیل امکانات و ابزارهایی که جهان به هم پیوسته معاصر در اختیار بشر نهاده، از تجربیات ادبی سایر ملل، به ویژه فرهنگ اروپایی بی نصیب نمانده است. نیز به دلیل فاصله گرفتن از عوالم تجریدی و پایبندی به اصل عینیت گرایی، از جهان پیرامون به طور کامل تغذیه نموده است. یکی از دلایل قوت شعر معاصر ایران، برقراری ارتباط سازنده با «گذشته فرهنگی» و بازآفرینی روایت های کهن ادب گذشته است؛ به گونه ای که این روایت ها از بطن تاریخ و سنت ادبی، اخذ و در فرایندی خلاقانه، برای ارائه تصویری هنری از انسان و جهان ایرانی معاصر به ظرفی تبدیل شده اند. این رخداد ادبی، بر اساس نظریه «منطق مکالمه» میخائیل باختین و «بینامتنیت» ژولیا کریستوا قابل تحلیل است. آثاری که با این رویکرد در شعر معاصر آفریده شده اند، آشکارا خود را از حوزه «تقلید» متمایز می نمایند چنانکه در ادبیات گذشته ما نیز مرسوم بوده است. در این مقاله با اتکا به نظریه های ادبی جدید، بوطیقای بازآفرینی روایت های گذشته نشان داده شده است و برای نمونه، بازآفرینی خلاقانه دو شعر «ققنوس» نیما که از روایتی اسطوره ای اخذ شده و «کتیبه» اخوان ثالث که از روایت های ادبیات عامیانه یا اهل تصوف اقتباس شده است، بر مبنای نظریه های مذکور تحلیل شده اند.