جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

این مقاله حاصل تحقیقی میدانی است که به روش کیفی و به منظور شناسایی شاخص های مناسب برای مطالعه قدرت در خانواده در شهر تهران انجام گرفته است. در این مقاله، ضمن بحث درباره لزوم شناسایی شاخص ها، تبدیل آن ها به مفاهیم، و تبدیل مفاهیم به مقوله ها بر اهمیت استفاده از مشاهدات و مصاحبه های میدانی وسیع و نظام مند نیز تاکید شده است. همچنین عوامل مرتبط با شاخص های قدرت در خانواده، که از تنوع و فراوانی بسیاری برخوردارند، ازجمله رفتارهای کلامی یا غیر کلامی همسران گردآوری و طبقه بندی شده است. با طبقه بندی شاخص ها مقولات اصلی به دست آمده و هر مقوله با مفاهیم زیرمجموعه خود به قرار زیر مشخص شده است:1. ارزش ها و نگرش ها (مفاهیم استقلال و آزادی)،2. پذیرش (مفاهیم اعتماد، احترام، و قدرشناسی)،3. رضایت مندی (مفاهیم راضی بودن و تحمل کردن)،4. نیازمندی (مفاهیم نیاز در حال حاضر و نیاز در آینده)،5. مالکیت و اختیارات (مفاهیم امکانات مالی و تصمیم گیری)،6. ارتباطات (مفاهیم مذاکره و مشاوره جویی)،7. همکاری (مفاهیم اشتراک مساعی و رابطه با بچه ها).

تغییرات اجتماعی ناشی از انقلاب صنعتی با ایجاد تغییر در نقش های اجتماعی زنان و مردان به دگرگونی در ساختار قدرت در خانواده ها نیز انجامیده است. شرایط موجود نظام مردسالاری سنتی را مطرود دانسته و در جست وجوی هرچه بیش تر برابری قدرت میان زن و مرد است. این خواسته تا حدی برآورده شده است و روابط خانواده بیش تر به سوی «دموکراتیزه شدن» پیش رفته است. همچنین نظام سنتی مردسالاری رو به تضعیف نهاده است. این تحقیق بر آن است تا با استفاده از روش تحقیق کیفی و با اتکا به داده های میدانی گردآوری شده به شیوه عمدتا مصاحبه نشان دهد که نابرابری میزان قدرت در میان همسران الزاما به استثمار نمی انجامد. اظهارات بسیاری از مصاحبه شوندگان حاکی از این است که تبعیت از هنجار های سنتی روابط زن و شوهر در مواقعی که سوء استفاده از قدرت وجود ندارد و به میزان صمیمتی که میان آنان برقرار است به رضایت از زندگی زناشویی می انجامد. اصولا در چنین الگوهای سنتی از خانواده، نابرابری مشروع قدرت میان آنان مساله به شمار نمی رود.