جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

هستی و مراتب آن از دیدگاه عزیز نسفی [1] احسان رئیسی [2] سید علی اصغر میرباقری فرد [3] محسن محمدی فشارکی [4] حسین آقاحسینی [5] تاریخ دریافت:23/2/92 تاریخ تصویب:20/8/92 چکیده بعد از تحول عمیقی که در سدۀ هفتم هجری در عرفان اسلامی پدید آمد، هستی‌شناسی نیز به دو رکن دیگر معرفت عرفانی، خداشناسی و انسان‌شناسی، افزوده شد. بر این اساس در سنت دوم عرفانی، شناخت هستی صرفاً یک شناخت نظری نیست؛ بلکه این شناخت با رسیدن به مراتب کمال به دست می‌آید و معرفت خدا با معرفت انسان و هستی حاصل می‌شود. پیوند انسان‌شناسی و هستی‌شناسی برای کسب معرفت، افق­های تازه‌ای را به روی عرفای سنت دوم گشود. بدین ترتیب با تطبیق میان جایگاه انسان و هستی به عنوان دو عالم صغیر و کبیر، وجوه تازه‌ای از این دو عالم شناخته شد. عزیز نسفی، یکی از عارفان نوآور در سنت دوم عرفانی، دربارۀ هستی‌شناسی عرفانی طرح­های تازه‌ای به دست می‌دهد که درکلیات، قابل انطباق با سایر طرح­های هستی­شناسانۀ سنت دوم است؛ ولی در جزییات، منحصر به فرد است. در این مقاله ضمن تحلیل دیدگاه­های نسفی در باب هستی و مراتب گوناگون آن، محورهای فکری وی در مباحث هستی‌شناسانه تبیین و تشریح می‌شود. این تحقیق از نوع مطالعۀ اسنادی و کتابخانه‌ای است و با روش توصیفی انجام گرفته است. واژه‌های کلیدی: سنت دوم عرفانی، عزیز نسفی، مراتب هستی، هستی‌شناسی. [1] . این مقاله از پایان نامۀ دورۀ دکتری با عنوان «تصحیح مجموعه رسائل نسفی» استخراج شده است. از «قطب علمی تحقیق در متون حکمی و عرفانی» دانشگاه اصفهان برای حمایت از این پایان‌نامه و مقاله سپاسگزاری می‌شود. [2] . دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی (گرایش ادبیات عرفانی) دانشگاه اصفهان؛ ehsan.Reisi@gmail.com [3] . استاد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه اصفهان؛ a_mir_fard@yahoo.com [4] . استادیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه اصفهان؛ fesharaki311@yahoo.com [5] . استاد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه اصفهان؛ h.aghahosaini@gmail.com