جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

یکی ازحوزه های معرفت بشری ،حوزه ی ادبیات کودک و نوجوان است که به خاطر اهمیتاین دوره از حیات بشر، همواره شاهد رشد این بخش از معرفت بشری و پیدایش آثارگوناگون در این زمینه هستیم. در تعریف ان آمده که " ادبیات مجموعه تظاهرات هنری هر قوم است که در قالب کلام ریخته شده باشد(غفاری ،سعید؛1379) و در تعریف دیگر آن را " مجموعه آثار ادبی یک ملت یا یک کشور ، یک زبان یا یک دوره نامیده اند"(همان) .در این تحقیق پس از فیش بداری و تهیه طرح تحقیق با روش اسنادی و کتابخانه ای به گرداوری داده های مورد نیاز در این زمینه پرداختیم و با روش تحلیل محتوا به مقایسه ادبیات کودک و نوجوان ایران و لبنان پس از تحولات 1980 پرداختیم که در این راستا به نتایج زیر دست یافتیم:-داستان کودکان و نوجوانان ایران ولبنان به لحاظ فکری عموما در انواع داستان بلند و کداستان کوتاه و داستانک می گنجد- داستانهای کودکان و نوجوانان لبنان در دودسته ی داستان حیوانات و داستانهای واقعی -رمانتیک می گمجند- داستانهای کودکان و نوجوانان ایران نیز در دو دسته ی داستان حیوانات و داستانهای واقعی و دینی می گنجند.

هدف از مطالعه حاضر، بررسی راه های خداشناسی موجود در شعر کودک و نوجوان بود. به این منظور با جست وجو در کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، هفده کتاب شعر که اشعار آن ها در رابطه با خدا سروده شده و در فواصل سال های 1387-1376، در انتشارات کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، به چاپ رسیده است، بررسی شد. روش پژوهش مطالعه حاضر تحلیل محتوای کیفی قیاسی بود که واحد تحلیل، شعر، در نظر گرفته شد. تحلیل اشعار با توجه به چهار مقوله مربوط به راه های خداشناسی (تجلی خدا در همه پدیده ها و بحث زیباشناسی، هدایت تکوینی، بازگشت همه موجودات به سوی خدا و تسبیح همه موجودات) انجام گرفت. همچنین تلاش شده است تناسب بین اشعار سروده شده و گروه سنی کودک و نوجوان بر اساس مراحل رشد شناختی پیاژه نیز کاویده شود. نتایج نشان داد راه های خداشناسی بیان شده در اشعار کودک و نوجوان وجود دارد. بیشتر مفاهیم ذکرشده، مربوط به گروه سنی «ب» تا «د» است؛ اما برخی از مفاهیم متعلق به این سه گروه، با بیانی ساده تر در گروه سنی الف نیز دیده می شود. در بعضی از اشعار، مفاهیم ذکرشده، بالاتر و در برخی موارد پایین تر از درک کودک است. همچنین هر چه گروه سنی بالاتر می رود، شعر، جنبه انتزاعی تری می گیرد و کودک را به تفکر و چالش می کشد.

فانتزی، تخیلی ترین گونه داستان است. در فانتزی، نویسندگان با گذر از جهان واقع و نقض قوانین و چارچوب های جاری و دست و پاگیر آن، جهانی ثانوی با قواعد نو خلق می کنند.. جهانی که مملو از عناصر و حوادث شگفت انگیز، موجودات خارق العاده و فضایی خیال است. فانتزی نویسان در این آثار به اکتشاف در این آثار به اکتشاف در آن سوی تجربه ها می اندیشند و در تلاش اند با ایجاد حیرت و شگفتی، انسان محاط در عالم علم و خرد را در سرزمین داستان به آرزوهای ناممکن خود برسانند. نخستین فانتزی ها در غرب، در قرن نوزدهم، در بریتانیای عصر ویکتوریا خلق شدند. با گذر زمان و فراهم شدن زمینه های اجتماعی و فرهنگی در دیگر کشورها همچون آمریکا، ایتالیا، فرانسه، سوئد و آلمان نیز فانتزی های ارزشمندی به نگارش در آمدند.نخستین فانتزی های ایرانی در اوایل دهه 1300 هجری شمسی نوشته شدند، اما به دلیل فقدان زمینه های اجتماعی، تقلیدهایی خام و نارسا از آب در آمدند. اگرچه در ادامه، شاهد ترجمه های درخشانی از بهترین آثار فانتزی جهان هستیم، اما توجه به تالیف فانتزی به شکل انبوه، به دلیل فراهم نبودن اسباب لازم، تا پایان دهه 60 میسر نشد. سرانجام در اوایل دهه 70، پس از پایان جنگ ایران و عراق، با بازگشتن آرامش به فضا، تالیف فانتزی ابتدا به شکلی کمرنگ و در ادامه تا امروز به شکل مستمر دنبال شده است.در این مقاله پس از تعریف فانتزی و بحثی در چیستی آن، کوشش می شود تا از طریق بررسی تاریخچه و تکامل فانتزی در ادبیات فارسی، وضعیت امروزی آن نشان داده شود.

در این مقاله ابتدا رفتار شخصیت های داستانی هوشنگ مرادی کرمانی بر اساس نظریه اریکسون، مورد مطالعه قرار گرفته است، سپس به عواملی اشاره شده که سبب توفیق او در توصیف و عرضه شخصیت های مناسب گردیده است. از نظریه «مراحل هشتگانه زندگی» اریکسون، سن بازی، سن مدرسه، و مرحله نوجوانی با ویژگی ها و رفتار شخصیت های داستان های مرادی کرمانی مطابقت دارد. بر اساس این نظریه، در سن بازی، کودکان ویژگی هایی نظیر ابتکار، علاقه به حیوانات و اسباب بازی. در سن مدرسه، استدلال، احساس نیاز به کسب لیاقت اجتماعی، مواجه شدن با بحران، و در سن نوجوانی، ویژگی هایی نظیر هویت طلبی، همانندسازی و بحران هویت دارند. مرادی در شخصیت پردازی و توصیف احوال، رفتار و گفتار قهرمانان داستان های خود این ویژگی ها را رعایت کرده و متناسب با رشد شخصیت کودکان و رفتار آنان، آثار خود را پدید آورده است.