جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

هدف اصلی این پژوهش، بررسی مبانی گفتگو از نظر هابرماس و تعیین اصول و روش‌های تربیت اجتماعی متناظر با این مبانی می‌باشد. برای دستیابی به این هدف از روش پژوهش تحلیل مفهومی پیش رونده بهره گرفته شد. در این پژوهش با بررسی مبانی نظری و تشریح و توضیح نظریه انتقادی و تحلیل نظریه کنش ارتباطی هابرماس یازده اصل تربیتی و سیزده روش تربیتی به دست آمد که تمامی آن ها بر ضرورت بازسازی مفهوم یادگیری، مدیریت کلاس و مدرسه، نقش معلم و دانش آموز، چگونگی استفاده از مطالب و محتوای درسی، نحوه ارزشیابی تأکید می کنند. بدین ترتیب، برخی دلالت‌های مهم برای تربیت اجتماعی که به‌ طور مستقیم یا غیرمستقیم در این عرصه نقش آفرینی می کنند، استخراج شدند.

مدیریت یکی از مهمترین فعالیتها در زندگی اجتماعی بشر است. از بین وظایف مدیران، مهمترین و زیربنایی ترین فعالیت مدیر، برقراری ارتباط موثر با کارکنان سازمان است. از بین مهارتهای ارتباطی مدیران(گوش دادن، صحبت کردن، خواندن و نوشتن)، مهارت گوش دادن از اهمیت ویژه ای برخوردار است. مطالعات نشان می دهد که مدیران 45 تا 63 درصد از وقتشان را صرف شنود می کنند، از این رو برخی از صاحبنظران ارتباطات بر این باورند که «شنود موثر» یا همان مهارت خوب گوش دادن سنگ بنای مهارت ارتباطی مدیران امروزی است. در قرآن نیز شنود موثر جایگاه ویژه ای دارد؛ بیان واژه"سمع" و مشتقات آن در قریب به 200 مورد از آیات قرآن، همچنین همنشینی با واژگانی چون عقل، اطاعت، معرفت، قلب، فواد، ایمان، فوز و هدایت نشان از اهمیت این موضوع از منظر قرآن کریم دارد. برای نمونه در قرآن دو راه برای هدایت یافتن و رسیدن به سعادت عنوان شده است که یکی تعقل و دیگری داشتن گوش شنواست. در روایات رسیده از ائمه معصومین(علیهم السلام) نیز اهمیت شنود موثر قابل ملاحظه است، برای نمونه حضرت علی (ع ) می فرمایند: «البصیر من سمع فتفکر ،تیزبین کسی است که شنید پس تفکر کرد.» و یا در جای دیگر می فرمایند:«الا ان اسمع الاسماع ماوعی التذکیر و قبله، آگاه باشید که همانا شنواترین گوشها گوشی است که یادآوری را حفظ کند و بپذیرد.»با توجه به اهمیت مهارت شنود موثر و به منظور دستیابی به وجوه قرآنی و روایی این مهارت، در این پژوهش ابتدا مراحل و مولفه های شنود موثر و موانع و عوامل موثر در آن، از منظر مدیریت، تبیین و پس از آن به بررسی این مهارت در قرآن و روایات پرداخته شده است. سپس با توجه به یافته های مدیریتی، قرآنی و روایی در موضوع، با استفاده از روش تحقیق کیفی «نظریه برخاسته از داده ها»، به ارایه الگویی اسلامی – مدیریتی در این زمینه رسیده و راهکارهای عملی و در حد امکان جامع برای دستیابی به مهارت شنود موثر بیان شود.

در طول عصرهای متمادی، به ویژه عصر حاضر، «ارتباطات» (Communication) به عنوان سرمایه اجتماعی در کنار سرمایه های طبیعی، فناورانه و انسانی اهمیت فوق العاده یافته است. به این دلیل هر مدیری باید کوشش کند با ایجاد ارتباط دوجانبه مثبت، حسن تفاهم و احساس رضایت متقابل و سازنده را به وجود آورد و با تامین نیازهای مادی و معنوی افراد، زمینه ایجاد تفاهم، احساس رضایت و خرسندی متقابل کارکنان و کارگران را با یکدیگر فراهم سازد تا از این طریق، باعث ایجاد انگیزش و رشدیافتگی افراد در راستای رسیدن به اهداف سازمان شود.از طرفی، اسلام، چکیده تمامى ادیان آسمانی و حاصل زحمات همه انبیاى الهى است. اسلامى که با «الیوم أکملت لکم دینکم وأتممت علیکم نعمتی ورضیت لکم الإسلام دینا» (احزاب: 33) کامل شد و نعمت را بر انسان تمام کرد. اسلام پس از وفات پیامبر اکرم (ص) دچار کمبودها، انحرافات و مصائب متعددی شد که با شروع حکومت و رهبری پیامبرگونه حضرت علی (ع) به جایگاه اصلی خویش بازگشت. حکومت آن حضرت، همانند دیگر حکومت ها، به مدیران و امیرانی نیاز داشت که با داشتن مهارت های ارتباطی موثر، درپی جلب رضایت و خرسندی کارکنان و مراجعان باشند و نیز با ایجاد این ارتباط موثر و دوسویه، حکومت را در رسیدن به اهداف خود یاری کنند. از این رو در مقاله حاضر برآنیم تا با تشریح ابعاد ارتباطات و مهارت های ارتباطی، نقش آن را در دوران حکومت حضرت علی (ع) مشخص سازیم.