جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

پیش گفتار مترجم : مجموعه ی حاضر برگردان سه رساله ی کلاسیک در زمینه ی مطالعه ی معنی است که سه منطق دان سرشناس و تاریخ ساز معاصر در باب معنی به دست داده اند. هر یک از این نوشته ها در زمان خود، انقلابی در حوزه ی بررسی معنی زبان به حساب آمده اند، و بارها در نوشته های پس از خود مرجعی برای بحث های بعدی تلقی شده اند. کم تر زبان شناسی است که در زمینه ی معنی شناسی به مطالعه ای دست یازیده و از این سه گفتار بهره ای نبرده باشد. مخاطبان این سه مقاله را باید دانشجویان دوره های تحصیلات تکمیلی رشته های زبان شناسی، فلسفه، و منطق دانست که به دنبال شناخت اندیشه های کلاسیک در رشته ی خود بوده و برای دست یافتن به این هدف، به خواندن آرای این متفکران در کتاب های فرعی و گزارش های درس نامه های خود بسنده نکرده اند... در آغاز هر مقاله، مترجم سعی کرده است تا شرح حالی اجمالی از نویسنده ی هر مقاله به دست دهد؛ هر چند مسلماً نام این پیشگامان برای همگان آشناست و نیازی به معرفی شان نیست. برای درک بهتر برخی مطالب، توضیحاتی در انتهای هر مقاله و تحت عنوان « یادداشت های مترجم » ارائه شده است که به شکل اعدادی داخل قلاب، درون متن نشان داده شده اند. یادداشت های مولف نیز به صورت اعدادی درون پرانتز و پیش از یادداشت های مترجم ارائه شده اند.

ویتگنشتاین متقدم، با گره‌زدن زبان به ضرورت، معنا را از ایده‌های ذهنی صرف جدا می‌کند. به‌نظر او، زبان ساختاری منطقی دارد که روگرفتی از ضرورت‌های موجود در عالم است. او برای تبیین ضرورت‌های موجود در عالم تعریف خاصی از مفهوم شیء ارائه می‌دهد، به‌ازای هر شیء نشانه‌ای را در زبانِ ممکن واجدِ معنا می‌داند، و روابط بین اشیا را حاصل بالفعل‌شدن امکان‌های ترکیبیِ خاص هر شیء می انگارد. در نظر او، ساختار منطقی زبان برآمده از چهارچوبِ عالم است و زبان فقط درصورتی معنادار است که تصویرگر این عالم باشد. ویتگنشتاین، بدون آن‌که از مفاهمه حرفی به‌میان بیاورد، خودِ چگونگیِ ممکن‌بودنِ زبان را بررسی می‌کند و در پاسخ، صورت منطقی را مطرح می‌کند. در طراحی او از زبان، سوژه جایگاه معنابخشی خود را از دست می‌دهد و اشیای عالم و امکان‌های ترکیبی آن‌ها عهده‌دار معنا می‌شوند.

تبیین و تفکیک "وجود" و "ماهیت" بدون تردید یکی از اساسی ترین مباحث فلسفی در تفکر فلاسفه مسلمان است. بدون اغراق این تمایز، نخستین گام را در تفکر وجود شناسی و مابعدالطبیعی مسلمانان شکل داده و بنیادی را فراهم ساخته که تمام ساختمان مباحث مابعدالطبیعه نزد مسلمانان بر آن استوار گردیده است. نویسنده در مقاله در حوزه مباحث هستی شناسی تطبیقی به بررسی "تمایز متافیزیکی وجود و ماهیت" در نظام فلسفی اسلامی و در واقع، در حوزه فلسفه مشائی (فارابی و ابن سینا) پرداخته است. ریشه های این نظریه فلسفی را برخلاف گمان برخی، در فلسفه یونان باستان نمی توان جست بلکه ریشه های آن در اندیشه های کلامی نخستین متکلمان مسلمان قابل جستجو و پی گیری است. مساله کلامی "شی" و "موجود" و ارتباط بین آنها مهمترین منبع و ریشه اندیشه تمایز متافیزیکی میان "وجود" و "ماهیت" در فلسفه اسلامی است.