جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

اندیشمندان دیدگاه های متفاوتی پیرامون حقیقت و چگونگی نزول وحی دارند. به دلیل اهمیت موضوع و طرح شبهات پرشماری که گاه به نظر عرفا نسبت داده می شود، این مقاله تلاش دارد با طرح نظر دو تن از عرفای اسلامی، به این مسئله بپردازد. حقیقت وحی درواقع تجلی ذاتی خداوند در مراتب متعدد وجود است که در هر مرتبه متناسب با آن و متفاوت با مراتب دیگر ظهور می یابد. ازاین رو، این حقیقت که در مراتب بالا به صورت امری مجرد و بسیط و فارق از هرگونه ترکیب و کثرت و مبرای از صوت و لفظ ظهور یافته است، در مرتبة طبیعت در دستگاه ادراکی پیامبر در کسوت صوت و لفظ ظاهر می شود. بنابراین، الفاظ ظاهرشده بر زبان نبی، نیز فعل خداوند بوده، چشم و گوش و زبان پیامبر محل تجلی وحی بوده، او نقش فاعلی ای ندارد. روش تحقیق در این مقاله توصیفی تحلیلی است.

یکی از اصلی ترین ارکان و اصول ادیان توحیدی، اصل نبوت است که خود مبتنی بر وحی است. در اینکه حقیقت وحی چیست و تنزل و دریافت آن چگونه است، آیا از سنخ کشف و شهودهای عرفانی است که از طریق تهذیب نفس به دست می آید یا با آن متفاوت است؟ میان متفکران اسلامی و غیراسلامی دیدگاه های متفاوتی مطرح شده است، که به دلیل اهمیت این موضوع و نیز طرح شبهات متعددی که گاه به عارفان هم نسبت داده می شود، در این نوشته می کوشیم تا با طرح دیدگاه یکی از برجسته ترین عارفان مسلمان، یعنی ابن عربی، به این مساله و پاسخ برخی شبهات مربوط به آن بپردازیم. بنابراین هدف این نوشته تبیین دیدگاه عرفان در زمینه حقیقت وحی، نزول و دریافت آن و پاسخ به برخی شبهات مربوط به آن است.آنچه از این تحقیق به دست می آید این است که وحی حقیقتی دور از دسترس عرفا و موهبتی الهی است که به هر یک از بندگانش که بخواهد عطا می کند؛ بنابراین هیچ کس از راه تهذیب نفس و مجاهدت و ریاضت نفسانی به آن دست نمی یابد. وحی حقیقتی است که از سوی خدای متعال نازل می شود و تنزیل آن جز به اراده او انجام نمی گیرد و فرشتگان وحی نیز جز با امر الهی بر هیچ کس فرود نمی آیند و نقش انبیا و قوای وجودی آنان در طی نزول وحی فقط اظهار و نمایاندن آن است و هیچ گونه فاعلیتی ندارند و حتی الفاظ وحی قرآنی نیز از جانب خداوند القا شده است. بنابراین نه ذهنیات پیامبر و نه فرهنگ زمانه ایشان در حقیقت وحی تاثیری نداشته است.