جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

مقوله اخلاق سازمانی در جوامع توسعه یافته طی یک و نیم قرن گذشته به عنوان بخشی از علم مدیریت به مرور نهادینه شده است. رعایت اخلاق و حفظ ارزش های اخلاقی به صورت یکی از مهم ترین پدیده هایی درآمده است که در بیشتر سازمان ها مورد توجه قرار می گیرد. عدالت سازمانی اصطلاحی است که برای توصیف نقش عدالت که به طور مستقیم با موقعیت های شغلی ارتباط دارد، به کار می رود. در عدالت سازمانی مطرح می شود که باید با چه شیوه هایی با کارکنان رفتار شود، تا احساس کنند به صورت عادلانه با آن ها برخورد شده است. بر اساس عدالت سازمانی می توان پیش بینی کرد که کارکنان در قبال وجود یا عدم وجود عدالت سازمانی در محل کار خود واکنش نشان می دهند. هم اخلاقیات و هم عدالت سازمانی در مفهوم عدالت ریشه دارد و شامل قضاوت هایی درباره آنچه درست و یا نادرست است.

هدف اصلی تحقیق حاضر بررسی ارتباط عدالت سازمانی و کیفیت زندگی کاری کارکنان می باشد. این تحقیق همچنین رابطه بین ابعاد عدالت سازمانی یعنی عدالت توزیعی، عدالت رویه ای و عدالت تعاملی را با کیفیت زندگی کاری بررسی می نماید. جامعه آماری این پژوهش کلیه کارکنان سازمان های دولتی استان قم می باشند که تعداد نمونه آماری بدست آمده 264 نفر می باشند. ابزار جمع آوری داده ها پرسشنامه می باشد. داده ها توسط آزمون های کولموگروف اسمیرنف، میانگین یک جامعه آماری و آزمون فریدمن و آزمون همبستگی پیرسون، به وسیله نرم افزار SPSS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. یافته های پژوهش رابطه مثبت بین عدالت سازمانی و کیفیت زندگی کاری را نشان داد. به علاوه تجزیه و تحلیل ابعاد سه گانه عدالت سازمانی نشان داد که این ابعاد با کیفیت زندگی کاری رابطه مثبت دارند.

معرفی موضوع: عدالت سازمانی از موضوعات بسیار مهم اجتماعی است که به موضوع تعاملات بین روسای سازمان با زیردستان می‌پردازد و در صدد اصلاح قوانین و رویه‌ها و اقدامات و رفتارهای بین آنها با شاخص عدالت است. این نوشته از دیدگاه قرآن و احادیث، به این موضوع می‌پردازد.اهمیت و کاربرد: سازمان، مهم‌ترین پدیده اجتماعی معاصر است و برقراری عدالت در آن، باعث حل شدن مهم‌ترین مسئله در سازمان؛ یعنی ظلم و نیز باعث افزایش کارایی کارمندان و بهبود وضعیت روحی آنها می‌شود. سازمان به حدی در جامعه امروزی توسعه یافته است که به جرئت می‌توان گفت اصلاح سازمان؛ یعنی اصلاح جامعه. تا به حال مباحثی که در خصوص عدالت سازمانی ارائه شده، اکثراً برگرفته از منابع غربی بوده و با توجه به اینکه عدالت از جمله موضوعاتی است که در جامعه اسلامی به خصوص شیعی به طور عام تبیین و تشریح می‌شود، اسلامی و بومی بودن این مباحث ضروری‌تر است.هدف تحقیق بررسی موضوع عدالت سازمانی در منابع اسلامی است تا به کمک آن الگویی اسلامی در خصوص توسعه عدالت سازمانی ارائه دهد. لذا از جمله تحقیقهای کاربردی محسوب می‌شود.روش تحقیق: روش تفسیر قرآن به قرآن و قرآن با احادیث و با استفاده از تحلیل محتوا.روش گردآوری اطلاعات: روش گردآوری اطلاعات، کتابخانه‌ای و مطالعه اسناد و مدارک و مصاحبه با خبرگان است.نتایج و یافته‌ها: ‌عدالت همانند حق در تعریف و توصیف، معنایی وسیع دارد و در قرآن، متأثر از موصوف، عدالت دارای هشت معنی است.عدالت در سازمان، به دو بخش «سازمان عادل»، که شامل عدالت در تمام اجزای نرم و سخت سازمان است و «عدالت سازمانی»، که شامل رفتارها و روابط سازمان با خداوند، خود و دیگران است تقسیم می‌شود. لذا بحث از عدالت در سازمان؛ یعنی بحث از اهداف عالی عادلانه، ساختار عادلانه، راهبرد عادلانه، نیروی انسانی عادلانه، نظامهای عادلانه، سبکهای مدیریتی عادلانه، رابطه عادلانه با خداوند، رابطه عادلانه با دیگران و رابطه عادلانه با خود (عدالت توزیعی، رویه‌ای و مراوده‌ای). عدالت در سازمان از دیدگاه قرآن و روایات، توحیدمحور و حق‌مدار و دارای آرمان است.

لطفا برای مشاهده چکیده به متن کامل (pdf) مراجعه فرمایید.

بر اساس یک دسته بندی معتبر، عدالت سازمانی به سه مؤلّفۀ عدالت توزیعی، رویه ای و مراوده ای تقسیم می شود. از طرف دیگر، مؤلّفه های سازمانی بسیاری نظیر رضایت شغلی، تعهّد، انگیزه، عملکرد و بازدهی، هویّت سازمانی، عجین شدن با شغل، اعتماد سازمانی، وفاداری، روحیه، ترک خدمت، رفتارهای سیاسی منفی، غیبت و کلیّۀرفتارهای شهروندی و غیر شهروندی، تحت تأثیر عدالت سازمانی قرار دارند. در این مقاله ضمن بیان مطالبی پیرامون عدالت توزیعی و دیدگاه اسلام و بخصوص نهج البلاغه راجع به عدالت، شاخص های عدالت توزیعی از نامۀ امام علی علیه السلام، استخراج گردیده و میزان اجرای آنها در دانشگاه هنر اصفهان مورد بررسی قرار گرفته است. نوع این پژوهش، توصیفی- پیمایشی است و پرسش های این پژوهش با استفاده از داده های حاصل از پرسشنامه محقق ساخته آزمون شده است. برای این منظور از کلّ جامعۀ آماری (252نفر)، 110 نمونه انتخاب و پرسشنامه ها توسط این افراد، تکمیل گردیده است. نمونۀ مذکور، به صورت نمونه گیری تصادفی طبقه بندی شده انتخاب و با استفاده از روشهای آمار استنباطی شامل: t تک متغیره، تحلیل واریانس چند متغیره مانوا و آزمون LSD تجزیه و تحلیل شده است. نتایج این پژوهش بیان می دارد که عدالت توزیعی، کمتر از سطح متوسط در دانشگاه هنر اصفهان اجرا شده است. همچنین مطرح شد که احتمالاً عامل تحصیلات به عنوان یک عامل کلیدی در نظر سنجی ها نقش داشته است و در اکثر آزمون های مقایسه ای، روند آن حفظ شده است. به این صورت که کارکنانی که سطح تحصیلات بالاتری داشته اند، اجرای عدالت توزیعی در دانشگاه هنر اصفهان را کمتر ادراک نموده اند.

نزدیک به پنج دهه است که محققان رابطه بین ادراک از عدالت سازمانی و گرایش های کاری کارمندان را (مانند رضایت شغلی، درگیری شغلی و تعهد سازمانی) مورد بررسی قرار می دهند. در این مدت تحقیقات زیادی صورت گرفته و دامنه ادبیات به طور چشمگیری گسترش یافته است. علاوه بر این حوزه های پژوهشی جدیدی مطرح شده است که در آن، عوامل گرایشی از اهمیت و جایگاه خاصی برخوردار گردیده اند.باتوجه به نقش عوامل گرایشی در نظریه های سازمان، پژوهش حاضر تلاش کرده است از طریق یک مدل ساختاری و با استفاده از نرم افزارAmos  به بررسی رابطه متغیرهای عدالت سازمانی، حمایت سازمانی ادراک شده و اعتماد سازمانی (متغیرهای مستقل) با تعهد سازمانی (متغیر وابسته) بپردازد.به ویژه این تحقیق با بهره گیری از نظریه های مبادله اجتماعی، حمایت سازمانی و مبادله رهبر-عضو، نقش حمایت سازمانی ادراک شده و اعتماد سازمانی را به عنوان متغیرهای میانجی گر مورد بررسی قرار داده است. در این پژوهش 343 نفر از کارمندان آتش نشانی، هلال احمر، دانشگاه شهید باهنر و اداره امور شعب (بانک ملی) استان کرمان شرکت داشتند. نتایج تحقیق نشان می دهد که عدالت سازمانی به شکل غیر مستقیم، از طریق دو متغیر حمایت سازمانی و اعتماد سازمانی بر تعهد تاثیر می گذارد. همچنین نتایج حاکی است که حمایت سازمانی ادراک شده دارای تاثیر مستقیم و غیر مستقیم بر تعهد است، تاثیر غیر مستقیم آن از طریق متغیر اعتماد سازمانی صورت می گیرد و نهایتا تاثیر مستقیم اعتماد سازمانی بر تعهد بیش از تاثیر متغیرهای دیگر است.

هدف اصلی این مقاله، بررسی میزان تعهد سازمانی کارکنان دانشگاه فردوسی مشهد و عوامل اجتماعی موثر بر آن است. جهت بررسی موضوع تحقیق از نظریات آدامز، هومنز، مازلو، تیلور و ... استفاده شده است. برای پاسخ گویی به سوال اصلی مقاله، یعنی میزان تعهد سازمانی کارکنان دانشگاه فردوسی و عوامل اجتماعی تاثیر گذار بر آن، مطالعه ای با استفاده از ابزار پرسش نامه بر روی 300 نفر از کارکنان سازمان مرکزی و دانشکده های دانشگاه فردوسی مشهد در سال 1387 (1103 نفر) که به روش نمونه گیری طبقه ای انتخاب شده اند، انجام گرفته است. در این مقاله، رابطه متغیرهای احساس عدالت سازمانی، مشارکت سازمانی، فشار نقش، احساس نظارت و کنترل سازمانی، ابهام نقش و رفتار انسان دوستانه مافوق با کارکنان با متغیر وابسته (تعهد سازمانی) مورد سنجش قرار گرفته است که مهم ترین نتایج مبین آن است که میزان تعهد سازمانی کارکنان (در بازه صفر تا صد) 76.20 و در حد بالا است. از میان عوامل اجتماعی موثر بر تعهد سازمانی کارکنان، عواملی چون رفتار انسان دوستانه مافوق با کارکنان (سبک رهبری)، نظارت و کنترل سازمانی، مشارکت سازمانی و فشار نقش بیشترین تاثیر را بر متغیر تعهد سازمانی داشته اند.

در این پژوهش ضمن بیان عوامل مختلف عدالت سازمانی، شاخص های عدالت سازمانی شامل عدالت توزیعی، رویه ای و مراوده ای از نامه امام علی (علیه السلام) به مالک اشتر، استخراج شده، و میزان اجرای آنها در دانشگاه هنر اصفهان طی سه فرضیه مورد بررسی قرار گرفته است.نوع این پژوهش، توصیفی - پیمایشی بوده، و فرضیات این پژوهش با استفاده از داده ‌های پرسشنامه محقق ساخته (شامل 45 سوال)، در دانشگاه هنر اصفهان آزمون شده است. برای این منظور از کل جامعه آماری 252 نفر، 110 نمونه انتخاب و پرسشنامه ‌ها توسط این افراد، تکمیل گردیده است. این نمونه به صورت نمونه ‌گیری تصادفی طبقه‌ بندی شده، انتخاب و با استفاده از روش های آمار استنباطی شامل t تک متغیره، t2 هتلینگ، t همبسته، تحلیل واریانس چند متغیره مانوا و آزمون LSD تجزیه و تحلیل شده است.نتایج این پژوهش بر اساس شاخص های نهج البلاغه، حاکی است که عدالت توزیعی، کمتر از عدالت رویه ای و مراوده ای، و عدالت رویه ای کمتر از عدالت مراوده ای و همگی کمتر از سطح متوسط در دانشگاه هنر اصفهان اجرا شده و بنابراین در مجموع، عدالت سازمانی کمتر از سطح متوسط در دانشگاه هنر اصفهان به اجرا در آمده است؛ همچنین مطرح شد که احتمالا عامل تحصیلات به عنوان عامل کلیدی در نظرسنجی ها نقش داشته است به این معنا که با افزایش سطح تحصیلات، نظر کارکنان به سمت عدم اجرای عدالت در دانشگاه هنر اصفهان سوق پیدا کرده است.

عدالت در سازمان بیانگر ادراک کارکنان از برخوردهای منصفانه در کار است. بنابراین در علم مدیریت زیر بنای عدالت سازمانی بر ادراک عدالت کارکنان استوار است. اینکه این مبنا در ادبیات دینی ما چه جایگاهی دارد، محور این مقاله است. تلاش شده است با روش مطالعه تطبیقی- مقایسه ای بین دانش مدیریت و مدیریت مبتنی بر آموزه های قرآن و نهج البلاغه این جایگاه مورد بررسی قرار گیرد.در تحلیل موضوع، سعی در ارائه الگویی عملیاتی و جامع و ارزشی در مبحث ادراک عدالت برای مدیر شده است که با توجه به اساسی ترین وظیفه مدیر که تصمیم گیری است، این الگو عرضه می شود.

در این مقاله متغیرهای موثر بر کارایی کارکنان دانشگاه مورد بررسی قرار گرفت. اطلاعات مورد نیاز در زمینه پارامترهای موثر بر کارایی از طریق یک تحقیق میدانی و با توزیع پرسشنامه بین کلیه مدیران و برخی از کارکنان غیر هیات علمی دانشگاه که به صورت تصادفی ساده انتخاب گردیده بودند، جمع اوری و تجزیه و تحلیل گردید. اگر چه شرایط و امکانات مدیران غیر هیات علمی در دانشگاه از نظر حقوق و مزایا، جایگاه، شخصیت، امنیت و ارتقای شغلی تفاوت قابل ذکری با سایر کارکنان ندارد و ارجاع پست مدیریتی میزان پاسخ گویی انها را بیشتر می نماید و از نظر حضور به موقع و مسوولیت پذیری در شرایط سخت تری نسبت به سایرین قرار می گیرند ولی نتایج بررسیها نشان داد در رابطه با کلیه عوامل موثر بر کارایی، مدیران نظرات مثبت تری نسبت به سایر کارکنان داشتند. به نظر می رسد مثبت بودن نظر مدیران و افزایش کارایی انها نسبت به سایرین، ناشی از مشارکت عمومی مدیران در برنامه ریزیهای اجرایی دانشگاه می باشد و چنانچه امکان مشارکت برای سایر کارکنان نیز میسر گردد میزان رضایت و کارایی افزایش خواهد یافت.