جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

سیستم‌های مدیریت سوالات متداول کاربران، FAQ، در سال‌های اخیر توجه بسیاری را به خود جلب نموده است. این سیستم‌ها تا حد زیادی هزینه‌های پشتیبانی محصولات تولیدکنندگان را کاهش می‌دهند. هدف از این تحقیق پیاده‌سازی سیستم مدیریت سوالات متداول فارسی مبتنی بر هستان‌شناسی و پروفایل‌های کاربری می‌باشد. در این تحقیق، هستان‌شناسی فارسی برای مفاهیم حوزه کامپیوتر ایجاد می‌شود. ابتدا سوالات ورودی، که همگی به زبان محاوره‌ای می‌باشند، به حالت رسمی فارسی تبدیل می‌شوند. پس از انجام پیش‌پردازش‌های لازم، به کمک روش پیشنهادی جدید، میزان شباهت معنایی پرسش‌ها با یکدیگر سنجیده می‌شود و در یک ماتریس شباهت ذخیره‌سازی می‌گردد. با استفاده از الگوریتم خوشه‌بندی پیشنهادی، این پرسش‌ها در خوشه‌هایی که پرسش‌های داخل هر خوشه، از نظر معنایی به یکدیگر شباهت دارند، قرار داده می‌شوند. پرسش‌هایی که در خوشه‌های با اعضای بیشتری هستند، به عنوان پرسش‌های پرتکرار در نظر گرفته می‌شوند و با استفاده از این خوشه‌ها، لیست پرسش‌های متداول استخراج می‌گردد.هر کاربر با وارد کردن پرس و جوی موردنظر خود، لیستی از پرسش‌های مرتبط با پرس وجوی ورودی را دریافت می‌کند. در حین کار با سیستم، برای هر کاربر با توجه به شیوه کار با سیستم و پرس وجوهای ورودی، پروفایل‌هایی ایجاد می‌شود که در پرس و جوهای بعدی از این پروفایل‌ها برای بهبود نتایج جستجو استفاده می‌شود. با یک الگوریتم بازیابی نوین، با استفاده از پروفایل‌های کاربری، نتایج مرتبط پرسش کاربر استخراج می‌شود.

اگرچه بازیابی اطلاعات به طور سنتی مستندات و جستارها را از نقطع نظر کلید واژه های به کار رفته در آنها مورد بررسی قارر می دهد، در نظر گرفتن روابط معنایی آنها در کنار شباهت های نحویشان می تواند به ایجاد سیستم های کاراتر در بازیابی اطلاعات منجر شود. به طور کلی می توان گفت وجود نداشتن واژگان مشابه میان دو متن دلیل بر نامربوط بون آنها به یکدیگر نیست. حالت های متعددی ممکن است وجود داشته باشد که در آنها کاربر، نیاز اطلاعاتی خود را با لغات و واژگانی متفاوت از آنچه در مستندات سیستم وجود دارد بیان کند. و یا این که به علت کمبود اطلاعات قادر نباشد برخی کلید واژه های مناسب برای جستجوی خود را در اختیار سیستم قرار دهد. در تمامی این شرایط استفاده از روابط مفهومی میان مستندات و جستار کاربر، این امکان را به سیستم خواهد داد تا نتایج دقیقتر و کامل تری را به کاربران خود بازگرداند. هدف این پایان نامه بررسی شویه های مختلف به کارگیری دانش موجود در هستان شناسی ها در امر بازیابی اطلاعات و معرفی ایده های نوین در این رابطه می باشد. به طور خلاصه در این پایان نامه روش های جدیدی، در زمینه کاربرد هستان شناسی در گسترش جستار ، بازیابی معنایی مبتنی بر معیارهای شباهت مفهومی و بازیابی معنایی همراه با بازخورد ارتباطی خودکار مفهومی معرفی می شوند. دامنه مورد بررسی در این پایان نامه مستندات پزشکی می باشند. هستان شناسی به کار رفته در روش های معرفی شده MeSH یا Medical Subject Headings است که در برگیرنده در حدود 24000 مفهوم پرکاربرد در قلمرو پزشکی می باشد. همچنین برای مقایسه تاثیر به کاربردن هستان شناسی عمومی در مقابل هستان شناسی مختص دامنه در بخشی از تجربیات این پایان نامه از هستان شناسی Wordnet استفاده شده است. مجموعه آزمون های به کار رفته برای ارزیابی روش های معرفی شده نیز عبارتند از Mediline و OHSUMED که از مجموعه آزمون های شناخته شده در ارزیابی سیستم های بازیابی اطلاعات می باشند.

چکیده ندارد.

با رشد فزاینده و لجام گسیخته اطلاعات دیجیتالی و نیاز به دستیابی به اطلاعات مورد نظر از میان خیل انبوه متون و اسناد موجود در زمان معقول، نیاز به سیستم‌های بازیابی اطلاعاتی که بتوانند نیاز اطلاعاتی کاربران را کامل‌تر و دقیق‌تر تشخیص داده و متون و اسناد مرتبط با آن را بازیابی کند، بیش از پیش احساس می‌شود. به دلیل ویژگی‌های خاص زبان طبیعی نظیر چند معنایی عبارت، ارتباطات معنایی نهفته و ... ، تنها مقایسه عبارات موجود در پرس‌جوی کاربران با اسناد موجود به منظور جستجوی نیاز اطلاعاتی کاربران در نمایه سیستم، کافی نبودهو نتایج حاصل نمی‌تواند به طور مطلوب پاسخ‌گوی نیاز کاربران باشد. هدف از انجام این تحقیق شناسایی مفاهیم مستتر در دامنه معنایی متون و اسناد، به منظور استفاده در نمایه‌سازی و بهبود عملکرد سیستم‌های بازیابی اطلاعات می‌باشد. برای انجام این کار دامنه معنایی متن را با استفاده از دامنه معنایی مفاهیم که در پایگاه دانش سیستم تعریف شده، شناسایی می‌نماییم. سپس مفاهیم مستتر در دامنه معنایی متن را استخراج و بر اساس ارتباط معنایی که با متن(مفاهیم موجود در متن) دارند، رده‌بندی می‌کنیم. مفاهیم موجود در صدر رده‌بندی فوق به عنوان مهم‌ترین مفاهیم مستتر در دامنه معنایی متن به نمایه متن افزوده می‌شوند تا در زمان مقایسه پرس‌جوها با نمایه مدنظر قرار بگیرند. پیاده‌سازی ایده فوق به ابداع دو روش اکتشافی، یکی در زمینه مهندسی دانش و هستی‌شناسی و دیگری در زمینه پردازش زبان طبیعی انجامید. در زمینه هستی‌شناسی یک روش جدید برای نمایش مفاهیم توسط یک بردار معنایی در فضای n-بعدی دامنه ارائه شد. برای نگاشت متن به پایگاه دانش سیستم، مفهوم هسته‌های معنایی متن بر اساس زنجیره‌های معنایی ارائه شده و مورد استفاده قرار گرفت.برای ارزیابی ایده‌های موردنظر، سیستم فوق به صورت یک ماجول پیش‌پردازش‌گر به یک سیستم بازیابی اطلاعات فضای برداری وزن‌دار(VSM) افزوده شده و تغییرات عملکرد این سیستم در حالت عادی (بدون وجود ماجول پیش‌پردازش‌گر) و هنگامی که ورودی آن از سیستم مورد نظر ما تامین می‌شود، مقایسه شد. در پیاده‌سازی ماجول پیش‌پردازش‌گر معنایی از WordNet به عنوان پایگاه دانش سیستم استفاده شد. نتایج ارزیابی عملکرد سیستم بر روی 4 مجموعه از اسناد آزمایش سیستم‌های بازیابی اطلاعات، حاکی از عملکرد نوید بخش در صورت تعیین مقادیر مناسب برای پارامترهای ورودی و استفاده از پایگاه دانش مناسب می‌باشد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

در این پایاننامه روشی ترکیبی برای جستجوی معنایی ارائه می‌شود که در آن با استفاده از هستی‌شناسی فارس‌نت، روابط موجود در مستندات، کلمات مرتبط با پرس‌وجوی کاربر و فاصله‌های معنایی کلمات، پیدا شده و با استفاده از آن‌ها مستندات رتبه‌بندی می‌شوند. در این روش ابتدا با استفاده از هستی‌شناسی فارسنت مستندات زبان فارسی پردازش میشوند و شبکهای از معانی آن مستندات به اسم شبکههای معنایی مستندات ساخته میشوند. سپس در مرحله برخط پس از پردازش پرسوجوی کاربر، روابط موجود در این مستندات امتیازدهی میشوند و با استفاده از بردار وزندهی‌شده پرسوجوی کاربر و بردارهای مستندات به روش فضای برداری میزان مشابهت بین پرسوجو و مستندات محاسبه می‌شود. همین‏طور فاصله‌های معنایی بین پرس‌وجو و مهم‌ترین کلمات مستندات محاسبه شده و با استفاده از آن‌ها امتیاز مستندات به‌دست می‌آید. درنهایت با ترکیب این سه امتیاز رتبه نهایی مستندات محاسبه میشود.

همراه با پیشرفت تکنولوژی، سرمایه‌گذاری بر روی دانش در دسترس سازمان‌ها اهمیت بیشتری یافته است. سازمان‌ها با استفاده از تکنیک‌های گوناگون حجم انبوه دانش در دسترس خود را مورد پردازش قرار می‌دهند. اگر تکنولوژی می‌خواهد بهره‌گیری موثر از دانش را در سازمان تسریع کند، باید بتواند علاوه بر دسترسی به دانش مستندسازی شده دسترسی به دانش افراد را نیز پشتیبانی کند. مسئله یافتن متخصص با هدف استخراج این دانش و تعیین میزان تخصص افراد بر اساس ویژگی‌های مختلف تعریف شده‌است. تکنیک‌های مختلفی برای استخراج و کاوش اطلاعات افراد وجود دارند. در این پایان‌نامه روشی برای یافتن افراد متخصص در یک شبکه اجتماعی ارائه شده است به‌گونه‌ای که در زمانی کوتاه علاوه بر محتویات متنی اسناد مرتبط با کاربران(پروفایل، مقالات منتشره،صفحات وب) گراف اتصالات بین آنان را نیز مورد استفاده قرار دهد. پیدا کردن افراد متخصص موضوعی است که امروزه توجه بسیاری از صاحبان مشاغل را به خود جلب کرده است چون تعریف معیارهایی برای تعیین یک تخصص خاص و انتخاب افراد متخصص بر اساس آن معیارها کاری دشوار می‌باشد. اغلب پژوهش‌هایی که در این زمینه انجام شده تنها اطلاعات ارائه شده توسط خود افراد را برای ارزیابی تخصص آن ها مورد استفاده قرار می‌دهد، اما در این پایان‌نامه هدف این است که با ارائ? راه حلی برای مسئل?یافتن متخصص علاوه بر اطلاعات ارائه شده توسط خود فرد روابط وی با دیگر افراد متخصص نیز مدنظر قرار داده شود. به علاوه، در این پایان نامه روشی جدید برای محاسبه شباهت معنایی بین کلمات ارائه شده‌ و از این روش برای رتبه‌بندی متخصصان بر اساس میزان تناسب با پرس‌وجوی وارد شده استفاده شده‌است.

چکیده ندارد.

هدف پژوهش حاضر، بررسی کارآمدی قابلیتهای هستیشناسی در مقایسه با اصطلاحنامه در ساختار سنتی آن است. به منظور ارائه مدلی از هستی‌شناسی در حوزه کتابداری و اطلاع‌رسانی و با هدف گسترش این ابزار به عنوان ابزار معناشناسی در بازنمون دانش و بازیابی مفاهیم حوزه، با روش تحلیل حوزه به ساخت نمونه اولیه‌ای از هستی‌شناسی در حوزه «نمایه‌سازی» با عنوان ASFAOnt پرداخته شد. هستی‌شناسی طراحی شده، حاصل تبدیل مفاهیم حوزه «نمایه‌سازی» اصطلاحنامه اصفا به هستی‌شناسی است که در چهار مرحله شامل گردآوری مفاهیم، کشف و تعیین روابط میان مفاهیم، ایجاد کاربرگه برای هر مفهوم مطابق با ویژگی‌های هستی‌شناسی و طراحی ساختار هستی‌شناسی در محیط نرم‌افزارProtégéطراحی گردید. به منظور ارزیابی کارآمدی ساختار هستی‌شناسی طراحی شده با روش تحلیل حوزه در بازنمون دانش و بازیابی مفاهیم، در یک مطالعه «کاربردپذیری» به سنجش هستی‌شناسی در مقایسه با اصطلاحنامه پرداخته شد. جامعه آماری پژوهش با توجه به انتخاب روش «آزمون کاربردپذیری»، دانشجویان کارشناسی ارشد رشته کتابداری و اطلاع‌رسانی بودند که واحد درسی «نمایه‌سازی» را گذرانده و با حوزه «نمایه‌سازی» آشنایی داشتند. ابزار گردآوری اطلاعات، دو پرسشنامه عامل‌بندی شده منطبق با روش آنتومتریک، یکی برای ارزیابی اصطلاحنامه اصفا و دیگری برای ارزیابی هستی‌شناسی بود. در آزمون ارزیابی، هر کاربر کلیدواژه‌های مورد نظرش در حوزه «نمایه‌سازی» را در هر دو ابزار، جستجو می‌کرد و پس از انجام جستجو، پرسشنامه مربوط به ابزارها را تکمیل می‌نمود. همچنین از روش بلند فکر کردن در حین جستجو و از مصاحبه پس از انجام جستجو به منظور گردآوری اطلاعات تکمیلی در زمینه نقاط ضعف و قوت هستی‌شناسی و نیز برای گسترش هستی‌شناسی استفاده شد. سوالات پرسشنامه‌ها به پنج معیار اصلی «امکانات تصویری در بازنمون دانش»، «نمایش محتوا»، «محتوا» (مفاهیم، روابط و نمونه‌ها)، «درک کاربر از محتوا» و «جستجو و بازیابی محتوا» تقسیم شد. چهار معیار اول در آزمون فرضیه یک (مقایسه کارآمدی بازنمون دانش) و آخرین معیار در آزمون فرضیه دو (مقایسه کارآمدی بازیابی مفاهیم حوزه موضوعی) بررسی گردید. نتایج آزمون فرضیه یک نشان داد میانگین پاسخ‌های کاربران در مورد متغیرهای مربوط به معیارهای مرتبط با کارآمدی بازنمون دانش در هستی‌شناسی از میانگین پاسخ‌های مربوط به اصطلاحنامه اصفا بیشتر است و اختلاف معناداری میان این دو ابزار وجود دارد. نتایج آزمون فرضیه دو نیز نشان داد میانگین پاسخ‌های کاربران در مورد متغیرهای مربوط به معیار مرتبط با کارآمدی بازیابی مفاهیم موضوعی در هستی‌شناسی از میانگین پاسخ‌های مربوط به اصطلاحنامه اصفا بیشتر است. با توجه به اثبات هر دو فرضیه آزمون می‌توان نتیجه گرفت، از نظر کاربران میزان کارآمدی هستی‌شناسی در بازنمون دانش و بازیابی مفاهیم بیشتر از میزان کارآمدی اصطلاحنامه اصفا است. همچنین با رویکرد تحلیل حوزه می‌توان ابزارهای معناشناختی کارآمدتری در بازنمون دانش و بازیابی مفاهیم حوزه‌های موضوعی در مقایسه با ابزارهای سنتی نظیر اصطلاحنامه‌ها طراحی نمود.