جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

انسان همواره خواهان دستیابی به کارآیی بیشتر است و آنرا وسیله ای برای رسیدن به سود یا مطلوبیت بیشتر می داند. از نظر اقتصادی، کارآیی به مفهوم تخصیص بهینه منابع، حداکثر استفاده از منابع، تحمل حداقل هزینه ـ با تکنولوژی موجود ـ است.امروزه محاسبه کارآیی در سازمانها و صنایع گوناگون یکی از اقدامات ضروری به منظور مقایسه میزان رقابت پذیری در صحنه داخلی و خارجی یک کشور است و بانکها نیز از این قاعده مستثنی نیستند. بنابراین محاسبه کارآیی بانکها و شناخت عوامل موثر بر آن از اهمیت فراوانی برخوردار است. از این رو در این مطالعه ابتدا ادبیات کارآیی مرور و سپس مطالعات انجام شده در زمینه محاسبه و سنجش شاخصهای کارآیی در سیستمهای مختلف بانکی و نیز عوامل موثر بر آن بررسی می شود. در ادامه، شاخص کارآیی در نظام بانکی کشور محاسبه و با استفاده از اطلاعات مربوط به چهارده بانک در سالهای 1375ـ1382 نحوه تاثیرگذاری متغیرهای عملکردی و ساختاری در وضعیت کارآیی نظام بانکی کشور با استفاده از روش غیر پارامتریک «تحلیل پوششی داده ها» بررسی می شود.به طور کلی بررسی شاخص کارآیی بانکها نشان می دهد که این شاخص در صنعت بانکداری افزایش یافته است و این مساله بیانگر عملکرد نسبی اصلاحات بخش پولی است. همچنین نتایج تحقیق نشان می دهد که بانکهای خصوصی نسبت به بانکهای دولتی از درجه کارآیی فنی بیشتری برخوردارند. نسبت بازدهی به مقیاس تولید در بانکهای تجاری کاهشی بوده است که این امر بیانگر مقیاس بزرگ و غیر اقتصادی این بنگاه ها است. افزون بر این مقایسه شاخص کارآیی فنی بانکهای ایرانی در مقایسه با بانکهای خارجی بیانگر این است که در سالهای 1379ـ1380 شاخص کارآیی بانکهای داخلی بیشتر، اما در سالهای 1381ـ1382 کاهش یافته است.

ارزیابی هزینه های نظام عدالت کیفری، منابع و تخصیص بهینه آن، از جمله تحلیل های اقتصادی کارآمدی برنامه های نظام عدالت کیفری است. پیشگیری از جرم، یکی از برنامه های نظام عدالت کیفری درواکنش به پدیده بزه کاری است. جرم شناسان با توجه به جرایم مختلف برنامه های متعدد پیشگیری را طراحی و برای اجرا پیشنهاد می دهند. با وجود این، سیاستگذاران به دلیل کمبود منابع ناگزیر از انتخاب اقتصادی ترین آن هایند. در این وضعیت، تحلیل اقتصادی از یک سو با ارزیابی هر یک از جرایم، هزینه های آن ها را مشخص می کند تا جرایمی که هزینه آن ها برای جامعه سنگین است در اولویت برنامه های پیشگیری قرار گیرند و از سوی دیگر، برنامه های مختلف پیشگیری را که قابلیت اجرایی دارند، ارزیابی هزینه- فایده ای می کند تا برنامه ای انتخاب شود که در مقایسه با سایر برنامه ها کارایی اقتصادی بیشتری دارد.در نظام حقوقی ایران، بند 5 اصل 156 قانون اساسی پیشگیری از جرم را از وظایف قوه قضائیه دانسته است. در پژوهش های پیشگیری که در ایران انجام شده است، کمتر به تحلیل اقتصادی برنامه های پیشگیری از جرم علی رغم اهمیت آن پرداخته شده است. این مقاله سعی دارد با تبیین اهمیت تحلیل اقتصادی پیشگیری از جرم، تحلیل هزینه- فایده و تحلیل هزینه- اثربخشی الگوی تحلیل اقتصادی برنامه های پیشگیری را توضیح داده و تحلیل اقتصادی برخی از گونه های پیشگیری را بازگو کند.

محدودیت منابع تجدید ناپذیر انرژی و مسئله حفظ محیط زیست از جمله موضوعاتی هستند که توجه سیاستگذاران بخش انرژی را به ضرورت بهره برداری بهینه از منابع انرژی معطوف می دارند. بدیهی است برنامه ریزی تصمیم گیری در این خصوص مستلزم شناخت وضعیت مصرف نهایی حاملهای انرژی از نقطه نظر کارآیی می باشد. کارآیی انرژی به میزان محصول (ستاده) حاصله به ازای هر واحد انرژی مصرفی توسط بخش های مصرف کننده انرژی اشاره دارد. از میان شاخصهای متعددی که جهت محاسبه کارآیی انرژی وجود دارد، شاخصهای فیزیکی، اقتصادی به لحاظ تناسب با بررسی های سطح کلان انتخاب و استفاده شده است. با توجه به این که در فرایند تغییر مصرف نهائی انرژی عواملی از قبیل سطح فعالیت، ساختار و ترکیب فعالیتهای اقتصادی و شدت بهره برداری از انرژی سهیم می باشند، تجزیه و تغییرات مصرف و تفکیک اثرات عوامل مزبور توسط روش مجزاسازی (Decomposition) از جمله موضوعات مهم این تحقیق است که روی داده های مصرف و شدت انرژی پیاده شده است. نتایج نشان می دهد که عدم کارآیی انرژی در اقتصاد ایران در دوره مطالعه (78-1358) ناشی از بالا بودن اثر شدت خالص انرژی بوده و اثر ساختاری پایین ترین سهم را در توضیح رشد مصرف کل و شدت انرژی داشته است.

نقش اصلی بورس اوراق بهادار جذب و هدایت پس اندازها و نقدینگی سرگردان و پراکنده در اقتصاد به سوی مسیرهای بهینه آن است. به گونه ای که منجر به تخصیص بهینه منابع کمیاب مالی شود. اما این مهم منوط به وجود کارایی بازارهای مالی است. در یک بازار کارای مالی وجود اطلاعات کافی در بازار و انعکاس سریع و به موقع آن در مورد قیمت‌ها مانع از کسب سودهای غیر متعارف می شود. در یک چنین بازاری یک رابطه خطی بین ریسک و بازده وجود دارد.نظریه های مختلفی بر پایه بازار کارآ سعی می کنند رفتار سرمایه گذاران را توجیه کنند یکی از این نظریه ها الگوی قیمت گذاری دارایی های سرمایه ای است که بر اساس تقاضای سرمایه گذاری و بر مبنای الگوی واریانس میانگین قیمت های تعادلی اوراق بهادار را مشخص می کند. این مدل به دفعات در کشورهای مختلف آزموده شده و نتایج مختلفی بدست آمده است. در این مقاله با استفاده از این الگو به بررسی کارایی بازار بورس اوراق بهادار تهران و ساز و کار قیمت گذاری در آن پرداخته شده است. سوال اصلی در این مقاله این است که آیا رابطه ریسک و بازده شرکتها در بازار بورس تهران با مدل استاندارد CAPM همخوانی دارد یا نه؟ با توجه به این سوال دو فرضیه اساسی در این مقاله مورد آزمون قرار گرفته است:ـ رابطه میان نرخ بازده بازار و نرخ بازده اوراق بهادار مورد معامله در بازار، خطی است.ـ رابطه میان ریسک سیستماتیک و نرخ بازده مورد انتظار هر اوراق بهادار، خطی و مثبت است. نتایج حاصل از برآورد الگو اگر چه فرضیه عدم کارایی بازار بورس اوراق بهادار تهران را تایید نمی کند اما امکان وجود اوراق بهادار بیش از حد یا کمتر از حد قیمت گذاری شده را نیز رد نمی نماید.

در این مقاله متغیرهای موثر بر کارایی کارکنان دانشگاه مورد بررسی قرار گرفت. اطلاعات مورد نیاز در زمینه پارامترهای موثر بر کارایی از طریق یک تحقیق میدانی و با توزیع پرسشنامه بین کلیه مدیران و برخی از کارکنان غیر هیات علمی دانشگاه که به صورت تصادفی ساده انتخاب گردیده بودند، جمع اوری و تجزیه و تحلیل گردید. اگر چه شرایط و امکانات مدیران غیر هیات علمی در دانشگاه از نظر حقوق و مزایا، جایگاه، شخصیت، امنیت و ارتقای شغلی تفاوت قابل ذکری با سایر کارکنان ندارد و ارجاع پست مدیریتی میزان پاسخ گویی انها را بیشتر می نماید و از نظر حضور به موقع و مسوولیت پذیری در شرایط سخت تری نسبت به سایرین قرار می گیرند ولی نتایج بررسیها نشان داد در رابطه با کلیه عوامل موثر بر کارایی، مدیران نظرات مثبت تری نسبت به سایر کارکنان داشتند. به نظر می رسد مثبت بودن نظر مدیران و افزایش کارایی انها نسبت به سایرین، ناشی از مشارکت عمومی مدیران در برنامه ریزیهای اجرایی دانشگاه می باشد و چنانچه امکان مشارکت برای سایر کارکنان نیز میسر گردد میزان رضایت و کارایی افزایش خواهد یافت.

یکی از مفاهیم مهم مدیریت عبارت است از ارزیابی عملکرد. سازمان ها به منظور دستیابی به اهدافشان لازم است عملکرد خود را ارزیابی کنند. سنجش کارایی یکی از گام های اساسی سازمان هاست به منظور تخمین عملکردشان. در این میان، سنجش کارایی بانک ها، موسسات مالی و اعتباری که سهم بسزایی در سازماندهی فعالیت های اقتصادی هر سیستم دارند، اهمیت فوق العاده ای دارد چرا که هر فعالیتی مستلزم منابع مالی و کسب دارایی است که از گذر بانک ها و موسسات مالی سازماندهی می شود. شناسایی ورودی ها و خروجی های هر سیستم به منظور سنجش کارایی یکی از حیاتی ترین گام های سنجش کارایی است. شناسایی متغیرهای ورودی و خروجی به منظور ایجاد مدل کارا برای سنجش کارایی بانک ها اهمیت بسزایی دارد. در این مقاله با هدف شناسایی و برجسته نمودن متغیرهای مهم وردی و خروجی در نظام بانکداری از مدل تحلیل محتوایی استفاده شده است. بدین منظور رویکردهای مختلف محقیقان بررسی و در سه گروه طبقه بندی شده است. بر اساس آن متغیرهای وردی و خروجی در نظام بانکداری اسلامی تجزیه و تحلیل شده است. نتایج مطالعه نشان می دهد رویکرد میانجیگری مناسب ترین رویکرد برای انتخاب ورودی ها و خروجی هاست و دو متغیر پس انداز و کارکنان بهترین ورودی هایند، در حالی که وام و سرمایه گذاری بهترین متغیرهای خروجی برای سنجش کارایی محسوب می شوند.

روش های جدیدی در اصلاحات مالیاتی از اواخر دهه 1970 به اجرا در آمده است. مهمترین رویکرد این اصلاحات کاهش اختلال زایی مالیات ها و رفع موانع تولید و عرضه و تاکید بر عدالت افقی به جای عدالت عمومی بوده است. گسترده تر کردن پایه های مالیاتی، کاهش نرخ های بالایی مالیاتی و کاهش تعداد نرخ ها و هماهنگی نظام مالیاتی با توانیی اجرای مالیاتی راه کارهای اصلی بوده است. نظام مالیاتی ایران علیرغم تدوین قوانین و کاهش نرخ های مالیاتی و همچنین اتخاذ تدابیری در جهت تقویت اجرای مالیاتی همچنان از ساختار ضعیف و سنگینی درآمد مالیاتی بر دوش شرکت ها رنج می برد. البته اصلاحات جدی که از سال 1380 شروع شده است در این حوزه گام های تازه و امیدوار کننده ای شمرده می شود.

اندازه گیری کارایی شرکت های سرمایه گذاری نه تنها برای محققان، بلکه برای مدیران مالی و سرمایه گذاران موضوعی مهم است که خرید سهام این شرکت ها را برای کاهش ریسک سرمایه گذاری مدنظر دارد. هدف تحقیق حاضر این است که با استفاده از رویکرد ناپارامتریک ابتدا شرکت های سرمایه گذاری را به دو دسته کارا و ناکارا طبقه بندی،‌ سپس با استفاده از شیوه های A&P، CEM و DEA/AHP شرکت های کارا را رتبه بندی کند.

ارزیابی عملکرد، ضرورت بنیادین در رویارویی و سازگاری با تحولات و بهبود مستمر فعالیت هاست. دانشگاه نیز با وظیفه خطیر تربیت نیروی انسانی مورد نیاز جامعه و بازار کار از این قاعده مستثنی نیست. در این مقاله با استفاده از روش تحلیل پوششی داده ها (DEA) کارایی گروه آموزشی مدیریت دانشگاه های دولتی در چهار بعد کمیت آموزشی، کیفیت آموزشی، فعالیت پژوهشی و خدمات علمی ارزیابی شده است. ارزش کارایی واحد های تصمیم بر اساس نه سناریوی طراحی شده با استفاده از دو شاخص ورودی (تعداد دانشجویان وروردی در سه مقطع و هیات علمی تمام وقت) و چهار شاخص خروجی (کمیت آموزشی، کیفیت آموزشی، فعالیت پژوهشی و خدمات علمی) اندازه گیری شده است. با طراحی این سناریوها دلایل اصلی و منشا کارآمدی و ناکارامدی هر یک از واحدهای تصمیم و درجه تاثیر این عوامل مورد تحلیل و ارزیابی قرار گرفتند. با استناد به این تحلیل، چالش های بهبود هر یک از واحدهای تصمیم تعیین شدند.

مفهوم کارآمدی و کارایی از مفاهیم مهم و جدید در عرصه های علومی مانند سیاست، مدیریت و اقتصاد می باشد. در این نوشتار تلاش شده است که این مفهوم در روایات نهج البلاغه و کلام امام علی (ع) مورد بررسی قرار گیرد؛ لذا پرسش اصلی این پژوهش در این باره است و فرضیه بدین صورت طرح گردیده است: مفاهیم با اهمیت کارآمدی و کارایی به رغم تازه و عصری بودن آن، هم به طور اخص و هم به طور اعم و به مضمون در نهج البلاغه مورد اشاره امام علی (ع) قرار گرفته است. برای اثبات این مدعا ابتدا، مدیریت و شاخصه های آن از منظر امام بررسی می شود و سپس سعی می گردد مفهوم و واژه کارآمدی و کارایی در نهج البلاغه جست و جو شود، آن گاه با توجه به این که بسیاری از اندیشوران معاصر همچون «لیپست» کارایی و کارآمدی را عملکرد حقیقی و واقعی حکومت یا برآورده شدن کار ویژه های اساسی حکومت توسط نظام تعریف کرده اند، کار ویژه های اساسی حکومت و نحوه ایفای بهینه آنها در نهج البلاغه تبیین می شود. در بخش آخر، شاخصه ها و راهکارهای تحقق کارآمدی از دید امام تشریح می گردد و در نهایت، با ارایه مستندات لازم، فرضیه و مدعای تحقیق اثبات می شود .