جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

من أجل أن نحدد ملامح التطور الحاصل فی علم الکلام ـ بعد أن أثبتنا حصوله خلال القرن الثالث والرابع والخامس الهجری ـ قمنا بدراسه هذا الموضوع دراسه مقارنه، فشرعنا بذکر تعاریف عدد من المصطلحات الهامه الوارده فی البحث ثم ذکرنا تبرکاً دور ساداتنا وأئمتنا الطاهرین ? الذین تشرّفت المرحله التاریخیه ـ التی إخترناها لبحثنا ـ بنور وجودهم وفیض حضورهم القدسی، فابتدأنا بالإمام الرضا? وأختتمنا الکلام بذکر ما یتعلق بالإمام المهدی (عجل الله تعالىفرجه الشریف)، وذلک بعد أن أوجزنا الکلام عن دور من سبقهم من أجدادهم وآبائهم الطاهرین?. بعد ذلک درسنا وبشکل موجز تراجم أبرز متکلمی القرون الثلاثه. ثم تحدثنا عن أعداد الآثار والمصنفات الکلامیه التی ذکرتها المصادر الرجالیه وکتب التراجم ونسبتها إلى متکلمی هذه الفتره، وقد عرضناها بشکل یساعدنا على المقارنه بین مواضیعها وعددها فی کل موضوع، وبعد ذلک قدمنا نماذج من الکتب المطبوعه والتی بین أیدینا مشیرین إلى مواضیعها ومیزاتها. وبعد الحدیث عن المتکلمین وآثارهم انتقلنا إلى الحدیث عن المسائل الکلامیه التی تم بحثها من قبل متکلمی هذه القرون الثلاثه وکیفیه علاجهم لما أشکل حولها وردودهم على منکری الحقائق الشیعیه الثابته وجواب الشبه المثاره حول ذلک. وبعد هذه الخطوات التمهیدیه أوضحنا ملامح التطور وأسبابه، ذاکرین بعض صوره قبل القرن الثالث الهجری، وذلک للإستفاده منها کمدخل ینفعنا فی إجراء المقارنه بین ماکان علیه علم الکلام وما آل إلیه فی القرن الثلاثه التالیه. وأشرنا بعد ذلک إلى مناهج الإستدلال المستخدمه فی إثبات المسائل الکلامیه إذ تبیّن وجود منهجین رئیسیین، ثم تطرقنا إلى بیان من استخدم کلا المنهجین من المتکلمین ومَنْ منهم قد إختص وإشتهر بمنهج واحد منهما وتعرضنا إلى ما یمکن أن یکون تعلیلاً لذلک. وقد خرجنا من هذه الدراسه إلى أن علم الکلامی الإمامی قد شهد تقدماً وتطوراً واسع النطاق، إلا أن أبرز صور هذا التطور اتضحت فی عدد المولفات الکبیر الذی اهتم بموضوع الإمامه خلال القرون الثلاثه، یأتی بعده موضوع الردود والنقوض والاحتجاجات، ثم تتدرج بقیه المواضیع کالعدل والتوحید والنبوه وخلق القرآن والمعاد. وقد اتضح اهتمام الأئمه المعصومین? بتربیه علماء وقاده کلامیین یدفعون عن العقیده سهام الشبهات ویتصدون للإجابه عن شبهات الزنادقه والمخالفین. کما وتوصلنا إلى أن المنهج العقلی هو الانجع والافضل فی بیان العقیده وتوضیح الافکار، کما أنه هو الاسلوب الأسلم فی إثبات الآراء العقائدیه واقناع الخصم بالحجه والدلیل بصحه ما یعتقده المتکلم. وفی الختام هناک مجموعه من الإقتراحات التی یمکن أن ینفع تطبیقها والأخذ بها فی الإستفاده الکامله من هذه المناهج... ندعو الله أن یمنّ علینا بالتوفیق والقبول والسداد. والحمد لله رب العالمین.

در این تحقیق ضمن بررسی ماهیت دین و معرفت دینی، دیدگاه‌های مختلف در این زمینه مطرح شده و شرایط تحقق معرفت دینی و مراحل و مراتب آن مورد بحث و بررسی قرار گرفته است. در این پژوهش، ابعاد این مسأله در سه فصل بررسی شده است: در فصل اول، کلیاتی از تحقیق و مفهوم دین و معرفت دینی، تاریخچه نظریه معرفت دینی و مفردات تحقیق حاضر، خصوصیات و قیودی که در تعریف دین و معرفت دینی لحاظ شده، بیان گردیده و مبانی تصوری و تصدیقی بحث مطرح شده است. همچنین در این فصل ماهیت معرفت دینی و تعاریف مختلف ارائه شده از مفهوم دین مورد نقد و ارزیابی قرار گرفته است و اشکالات وارد شده بر برخی از این تعاریف به ویژه تعریف صاحب تئوری قبض و بسط معرفت دینی مطرح شده و مورد مناقشه قرار گرفته است. نویسنده روش تفکیک بین عقل و نص و روش جمع بین عقل و نقل و عرفان را در زمینه معرفت دینی و مفهوم دین نیز بررسی کرده و ویژگی‌های هر یک از این دو روش را تبیین نموده است. در فصل دوم، شرایط تحقق معرفت دینی مطرح گردیده و سه شرط اساسی در این زمینه تحلیل شده است. مباحثی در زمینه تحول و ثبات در معرفت دینی، میزان تغییر و ثبات در معرفت دینی، تاریخچه بحث در مورد معرفت دینی و ادله آن، اثبات تحول و تغییر در معرفت دینی به نحو کلی و ثبات در آن به نحو جزئی، از دیگر مطالب این نوشتار محسوب می‌شود. نویسنده همچنین اقوال مختلف در زمینه ثبات و تغییر در معرفت دینی در عرصه‌های اعتقادات، اخلاق و احکام دینی را مطرح کرده و به نقد و بررسی تئوری قبض و بسط تئوریک شریعت (معرفت دینی) دکتر سروش پرداخته و مبانی وی در مورد تحول در معرفت دینی را مخدوش کرده است.

در میان داستان های کوتاه صادق هدایت سه قطره خون (از مجموعه ای به همین عنوان) یکی از پیچیده ترین و همگون ترین نوشته های وی از حیث قالب و محتوا در مقایسه با بوف کور است؛ به گونه ای که آن یک را می توان «طرح اولیه» این یک به حساب آورد. من راوی سه قطره خون، همچون من راوی بوف کور، هیچ سنخیتی میان خود و آدم ها و محیط اطرافش نمی بیند؛ از این رو نیازی شدید به تک گویی درونی از طریق نگارش در خود احساس می کند. از میان تمام خطوط در هم و بر هم روی کاغذ تنها چیزی که می توان خواند این است: «سه قطره خون». تمام داستان و تمام شخصیت ها حول همین محور شکل گرفته اند و شبکه ای از ارتباطات و دگرگونی ها را پدید آورده اند. سه قطره خون اثری است بغایت نمادین و دشوار فهم. از این رو ما در این مقاله - که عنوان سه قطره خون یا سه گانه ی یک درد را برای آن برگزیده ایم – می کوشیم تا با تحلیل نمادهای داستان، آنچه زندگی روانی و اجتماعی من راوی را تحمل ناپذیر و او را «دیوانه» کرده است بررسی کنیم.