جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

اسطوره‌ها در طول تاریخ، هم از حوادث سیاسی - اجتماعی تأثیر می‌پذیرند و هم بر آنها تأثیر می‌نهند. در تاریخ معاصر ایران، کودتای 28 مرداد 1332 یکی از اصلی‌ترین حوادث تأثیرگذار بر ساختارهای اجتماعی، سیاسی و فرهنگی بود که موجب شد نویسندگان حوزه ادبیات و داستان‌نویسی به اسطوره ‏ها گرایش یابند؛ اسطوره‌هایی که بازتاب‏ دهنده ناخودآگاه جمعی مردم ایران در سال‏های بعد از کودتا هستند. رمان درد سیاوش اثر اسماعیل فصیح یکی از شاخص‌ترین داستان‌هایی است که نمایانگر جریان اسطوره‌گرایی در آن سال‏ها است. مقاله حاضر با بهره‏ گیری از روش توصیفی- تحلیلی و چارچوب نظری نقد اسطوره‌ای، به تحلیل ادبیات اسطوره‌ای و چگونگی بازتاب اسطوره در این اثر می ‏پردازد. این پژوهش نشان می ‏دهد که نویسنده رمان با توجه به نوع شخصیت و تیپ فکری‌اش و همچنین متناسب با موقعیت خاص زمانی، به بازآفرینی شخصیت‌ها، روایات و فضاهای اسطوره‌ای کهن با تکیه‌ بر روایت اسطوره‌ای داستان سیاوش از شاهنامه دست زده است. هدف وی از انتخاب زمان مرگ سیاوش، قهرمان داستان، در 28 مرداد 1332 این بوده است که هم او را با مصدق همانند کند و هم با ارجاع به اسطوره سیاوش، قهرمان‌کشی ایرانی‌ها را نشان دهد؛ به عبارتی دیگر، فضای داستان را وسعت بخشد و آن را با کل تاریخ ایران مطابقت دهد.

امروزه رمان به یک ژانر ادبی کاملا حساب شده تبدیل شده است. در این راستا می توان گفت که از رمانهای توصیفی که در آنها توصیفات تنها در بر گیرنده جزئیات تزئینی داستان بودند تا اطلاعاتی در باره فضایی که داستان در آن پیش می رفت را به دست دهند، فاصله گرفته ایم. در رمان امروز، توصیف یکی از ارکان اصلی و مهم داستان است که نه تنها در کنار رقیب دیرینه اش، روایت، ایستاده بلکه تفاوتهای توصیف و روایت به سمت یک همکاری فعال پیش می روند.توصیفات انجام شده از شهر پاریس در رمان ثریا در اغما اثر اسماعیل فصیح در راستای چنین دیدگاهی حرکت می کنند. این رمان توصیفاتی از شهر پاریس ارائه می دهد که از یک سو نمایانگر تصویر واقعی شهر است و از سوی دیگر احساسات درونی توصیف کننده را به تصویر می کشد. همچنین توصیفات شهر پاریس و روایت رمان کاملا در راستای یکدیگر هستند، بدین معنی که توصیف دائما به روایت اشاره می کند و روایت از اشارات ضمنی توصیف برای بیان ساختار روایی سود می جوید.

اصل مقاله به صورت متن کامل انگلیسی، در بخش انگلیسی قابل رویت است.