جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی

فارسی  |   العربیه  |   English  
telegram

در تلگرام به ما بپیوندید

public

کتابخانه مجازی الفبا
کتابخانه مجازی الفبا
header
headers
پایگاه جامع و تخصصی کلام و عقاید و اندیشه دینی
جستجو بر اساس ... همه موارد عنوان موضوع پدید آور جستجو در متن
: جستجو در الفبا در گوگل
مرتب سازی بر اساس و به صورت وتعداد نمایش فرارداده در صفحه باشد جستجو
  • تعداد رکورد ها : 11
استکمال نفسانی از طریق نظر و عمل، از منظر حکما و عرفای اسلامی
نویسنده:
حسین غفاری
نوع منبع :
مقاله , مطالعه تطبیقی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
دانشگاه تهران,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
تأمل نظری و اندیشه ورزی از دیرباز نزد حکیمان همچون کمال ویژه نوع انسانی محسوبمی‌شد و به این جهت فیلسوفانی چون ارسطو و ابن‌سینا اندیشه ورزی را بالاترین فعالیت سعادت بخش برای آدمی می‌دانستند. در مقابل، اشراقیون و عارفان در جهان اسلامی، حکمت نظری را جز از جهت مقدّماتی و برای حصول مکارم و فضایل اخلاقی وقعی نمی‌نهادند و به اصطلاح حکمت عملی را تنها شاخصة لازم برای نیل به سعادت عملی می‌دانستند.<br /> بررسی نظریه‌های ارائه شده از سوی فیلسوفان اسلامی جهت توجیه استکمال نفس آدمی از طریق دانش و علوم نظری، موضوع بحث این مقاله است. عمده‌ترین نظریه توجیهی در این زمینه، نظریة اتّحاد عاقل و معقول است که به عنوان یک میراث از حکمت نوافلاطونی، توسّط ملاصدرا احیاء شده است که با ملاحظة نظریة وجود ذهنی به عنوان یک نظریة تکمیلی می‌‌تواند به عنوان مبنای نظریة استکمال نفسانی محسوب شود. با این حال، در متن مقاله نشان داده خواهد شد که بیانات صدر المتألهین نیز در این باب منقّح نبوده و در معرض انتقادات جدّی قرار دارد و سرانجام نیز با بازسازی مدل صدرایی نظریه عرفا و حکمت متعالیه بطور چشمگیری به یکدیگر نزدیک خواهد شد.
صفحات :
از صفحه 1 تا 34
وجود خطا در فصوص با ادعای اخذ این کتاب از حضرت رسول چگونه جمع می شود؟
نوع منبع :
پرسش و پاسخ , کتابخانه عمومی
پاسخ تفصیلی:
اینکه در فصوص محیی‌الدین اشتباهاتی وجود دارد، در این سخن شکّی نیست و تمام شراح فصوص بر آن واقفند و هیچ یک ادّعای عصمت شیخ را ننموده‌اند ولی این منافاتی با اینکه فصوص از جانب حق و به دست رسول اکرم صلّی الله علیه وآله و سلّم آمده باشد ندارد. زیرا آنچه بیشتر ...
مبادی معرفت شناختی فارابی در رساله فصوص الحکمه و استنتاج دلالت های تربیتی آن
نویسنده:
محمدحسن میرزامحمدی
نوع منبع :
مقاله , آثار منسوب
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
مشهد: معاونت پژوهش و فناوری دانشگاه فردوسی مشهد,
چکیده :
هدف اصلی این پژوهش، توصیف و استنتاج اصول، هدف‌ها و روش‌های تربیتی بر اساس مبادی معرفت‌شناختی فارابی در رساله فصوص الحکمه می‌باشد. برای دست‌یابی به این هدف از روش پژوهش تحلیل اسنادی و استنتاجی بهره گرفته شد. یافته‌های حاصل از این پژوهش حاکی از آن است که عالِم بودن واجب‌الوجود به تمام ممکنات، علم حق عین ذات اوست، علم حق مظهر قدرت اوست، عالم بودن واجب‌الوجود به کلیات و جزئیات، واحد بودن علم حق و کثیر بودن علوم دیگر، کُنه ذات حق قابل شناخت نمی‌باشد، و ظاهر بودن ذات حق و اعتباری بودن باطن او از مهم‌ترین ویژگی‌های علم الهی بر اساس رساله فصوص الحکمه به شمار می‌روند. همچنین، امکانی بودن شناخت انسان، ناکامل بودن شناخت انسان، تدریجی بودن شناخت انسان و متکثر بودن شناخت انسان از مهم‌ترین اصول تربیتی حاصل از شناخت واجب‌الوجود برای سالک بر اساس رساله فصوص الحکمه محسوب می‌شوند. علاوه براین، وصال حق، کمال نفس مطمئنه، کسب لذت و صدور کرامات به مثابه مهم‌ترین هدف‌های تربیتی، و سیر عقلانی برای شناخت حق، شهود عرفانی برای شناخت حق که خود شامل تجرد از تعینات، تأمل در حقیقت وجود، فنای در وجود مطلق، شهود علمی و عملی حق، شهود حق در مظاهر تفصیلی، درک حقیقت، و ریاضت نفس در زمره روش‌های تربیتی حاصل از شناخت واجب‌الوجود برای سالک بر اساس رساله فصوص الحکمه قلمداد می‌شوند.
صفحات :
از صفحه 89 تا 103
متون درسی عرفان نظری حوزوی – فصوص الحکم
نوع منبع :
مدخل آثار(دانشنامه آثار)
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
وب سایت عرفان شیعی,
کلیدواژه‌های اصلی :
ماهیت خواب و رؤیا از نگاه فارابی، سهروردی و ابن‌عربی
نویسنده:
وحیده حداد، محمد بیدهندی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
شیراز: دانشگاه شیراز,
چکیده :
معنا و جایگاه خواب و رؤیا در فلسفه بحثی است که کمتر فیلسوف برجسته‌ای از آن غافل مانده و به بررسی آن از منظر اصول و مبانی فلسفی خود نپرداخته باشد. در نظر حکمای اسلامی، رؤیا حاصل فاصله گرفتن روح از حواس ظاهری و میل آن به قوای باطنی است، به این معنی که انسان گاهی در عالم خواب به ادراک حقایق هستی و وقایع آینده موفق می‌شود و از این رهگذر، به ادراک و معرفت شهودی دست می‌یابد. این احوال اگر در عالم خواب طبیعی است و در صورتی که ضعیف و مبهم باشد، پیام آن باید با تأویل و «رؤیای صادقه»، پیش آید، در صورتی که شفاف باشد تعبیر، روشن می‌شود. سهروردی در تبیین مسأله‌ی خواب و رؤیای صادقه، جایگاه ظهور صور رؤیا را نفس، و منشأ اصلی آن را نفوس فلکی می‌داند. از نظر فارابی، رؤیا صورتی ذهنی است که به وسیله‌ی خیال ایجاد می‌شود و هنگام خواب و بر اثر قطع رابطه با فعالیت‌های زمان بیداری، گنجایش آن افزایش می‌یابد. فارابی به این قائل می‌شود که شخص به مدد خیال، قادر است با عقل فعال متّحد شود، لکن چنین قدرتی تنها در دسترس افراد ممتاز و برگزیده است. از نظر ابن عربی، دنیای رؤیا دنیای رمز و نماد است و برای فهم معنای رؤیا باید مآل نمادهای رؤیایی را پیدا کرد. وی خواب را نخستین مبدأ تلقی وحی الاهی برای اهل عنایت می‌داند.
صفحات :
از صفحه 49 تا 68
پیوند خودشناسی و خداشناسی در عرفان ابن عربی و بوناونتوره
نویسنده:
سعید رحیمیان
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم : پژوهشگاه فرهنگ و انديشه اسلامی,
چکیده :
مقاله حاضر به مقايسه ميان عارفی مسلمان از شرق و متألهی مسيحی از غرب در مقوله مهم «خدا شناسی انفسی» (شناخت خداوند از راه شناخت نفس) می پردازد. ابن عربی در آثار متعددش به اين روش و انحای مختلف آن پرداخته است كه از مهمترين آنها می توان به فصوص الحكم اشاره كرد. در اين اثر او به شيوه های مختلف سير از معرفت نفس به معرفت حق می پردازد؛ از جمله رويكرد امتناع معرفتی و رويكرد امكان معرفتی كه خود بر 6 شيوه مشتمل است . مهمترين كتاب بوناونتوره كه در آن به اين شيوه و انواع روشهای مختلف آن اشاره نموده، عبارت است از« سير نفس به سوی خد ا » كه ناظر به يافتهای او در دو حيطه علم حصولی و نيز علم حضوری، هريك مشتمل بر دو راه و جمعا به چهار راه می باشد. اين نوشتار در نهايت به وجوه مشترك و نيز وجوه افتراق رويكرد دو عارف مزبور می پردازد
صفحات :
از صفحه 145 تا 170
رابطۀ وجود و ماهیت از منظر فارابی، ابن سینا، و بهمنیار
نویسنده:
محمود هدایت افزا؛ شاکر لوائی
نوع منبع :
مقاله , مطالعه تطبیقی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: دانشگاه تهران,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
ابن­سینا تحت تأثیر اصطلاحات خاص فارابی دربارۀ وجود و ماهیت، قائل به عروض خارجی وجود بر ماهیت در ممکنات و ترکیب انضمامی اشیاء از آن دو بود؛ امّا بهمنیار با آنکه خود را شارح آثار بوعلی می­خواند، در التحصیل با صراحت تمام، وجود هر شئ را نفس تحقّق خارجی ماهیت آن دانسته و «وجود» را همچون مفاهیم کلّی «ذات» و «شئ»، در عداد اعتبارات عقلی و منتزع از ماهیات موجوده پنداشته است. پژوهش پیش رو پس از تبیین دقیق اختلاف نظر مذکور بر پایۀ آثار دست اوّل فیلسوفان مشّائی، چهار تفسیر متفاوت از آرای آنان در باب وجود و ماهیت اشیاء استیفا نموده است. مقاله نشان می دهد که متفکّرانی چون ابن­سهلان و سهروردی به اختلاف نظر میان بهمنیار با استادش پی برده­، نظر بهمنیار را تقویت کرده‌اند و برخی مشّائیان اصیل، به ویژه شارحان فصوص الحکمه، به بازخوانی و تبیین نظریۀ عروض خارجی وجود بر ماهیات امکانی پرداخته و به مخالفت بهمنیار وقعی ننهاده‌اند. ملّاصدرا ضمن توجّه به ایدۀ عروض خارجی وجود بر ماهیت نزد برخی مشّائیان، به دو گونۀ متفاوت در باب بهمنیار نظر داده است، امّا غالب صدراپژوهان به دلیل خوانش صدرایی از آثار مشّائی، از فهم دعاوی آنان و اختلاف نظرشان محروم مانده­اند.
صفحات :
از صفحه 277 تا 295
تمایز فیلسوفان مسلمان (فارابی- ابن‌سینا) از ارسطو در بحث وجوب و امکان
نویسنده:
فاطمه امین رعیا
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
شیراز: دانشگاه شیراز,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
ارسطو وجوب و امکان را در منطق خود، با عنوان جهات قضایا مطرح می‌سازد و در فلسفه‌ی وی، مقصود از امکان، نوعی قوه است که برای خروج از حال بالقوه به بالفعل، نیاز به واجبی دارد که فعلیت محض است. تمایز میان وجود و ماهیت نزد ارسطو، در قلمرو منطق مطرح است و به حوزه‌ی متافیزیکِ وی وارد نمی‌شود و درنتیجه در نظام هستی‌شناسی‌اش، هیچ‌گونه تأثیری ندارد. فارابی تمایز میان وجود و ماهیت را به حوزه‌ی متافیزیک وارد کرد و درواقع، وی مُبدع تمایز میان واجب و ممکن بر مبنای تمایز مابعدالطبیعی میان وجود و ماهیت است. ابن‌سینا نیز نظریه‌ی تقسیم موجود به واجب و ممکن بر مبنای تمایز متافیزیکی میان وجود و ماهیت را از فارابی به ارث برده، آن را اساس نظام فلسفی خویش قرار داد؛ بنابراین واجب و ممکن به معنای مصطلح در فلسفه‌ی اسلامی، در فلسفه‌ی ارسطو سابقه نداشته است و واجبْ خالق نیست، همان‌طور که ممکنْ مخلوق به معنای مدنظرِ فارابی و ابن‌سینا نیست.
صفحات :
از صفحه 125 تا 144
بررسی تطبیقی دیدگاه‌های ویلیام جیمز و ملاصدرا در باب چگونگی شکل‌گیری مفاهیم حسی
نویسنده:
مجید ضیایی قهنویه، عبدالرسول کشفی، حسن ابراهیمی
نوع منبع :
مقاله , کتابخانه عمومی , مطالعه تطبیقی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
شیراز: دانشگاه شیراز,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
نظريه «جريان سيال آگاهي» بر مبناي ويژگي های پنج گانه ای كه جيمز برای فكر انسان برمی شمرد و همچنين تكيه بر جريان مدام تجربه و نقش التفات و گرايشهای ذهن در تشكيل مفاهيم تشكيل شده است. نظريه تشكيل مفاهيم صدرا بر اساس استعداد نفس، افاضه عقل فعال و همچنين خالقيت نفس تشكيل شده و بين ادراك حسی و خيالی و ادراك عقلی تفكيك صورت گرفته است. نظريه جيمز از جهاتي به نظريه «تشكيل مفاهيم» ملاصدرا نزديك است. ازجمله اينكه هر دو به تغيير و تحول مدام در محسوسات اذعان دارند و در عين اين تغيير مداوم، فكر را دارای پيوستگی كامل و تشخّص و وحدت می دانند. در عين حال هر دو را می توان به نحوی منتقد نظريه سنتی تجريد دانست. نقطه افتراق اين دو فيلسوف در بحث تشكيل مفاهيم به نوع نگرش آن ها برمی گردد. با اينكه هر دو فيلسوف يك واقعيت را و به نحو مشابهی تفسير می كنند، ملاصدرا با نگاهی كه بيشتر جنبه وجود شناسانه دارد و جيمز با نگاهي پديدارشناسانه به اين مسأله می پردازند.
صفحات :
از صفحه 21 تا 52
جایگاه وجودشناختی و معرفت‌شناختی حس مشترک در نفس‌شناسی فارابی
نویسنده:
مریم شکیبامنش، مریم عاطفی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
شیراز: دانشگاه شیراز,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
حس­­ مشترک در بین سایر قوای ادراکی از ارزش و جایگاه ویژه­ای برخوردار است. فارابی با معرفی حس مشترک به عنوان یکی از قوای باطنی نفس و محل تجمع دریافت­های سایر حواس با بیان ادله­ای وجود این قوه‌ی را برای نفس تثبیت می­کند. نکته‌ی قابل توجه در این زمینه‌ی تأکید فراوان وی بر نقش و نحوه‌ی عملکرد حس مشترک در تحصیل علم و معرفت است؛ به گونه­ای که بدون این قوه، هیچ نوع ادراک حسی صورت نمی­گیرد، در حالی که نمی­توان نقش سایر حواس را در امر ادراک انکار کرد؛ حتی در کارکرد حس مشترک، می‌توان کسب ادراکات عقلی را هم بر عملکرد آن مبتنی ساخت؛ حتی به نظر می­رسد در نظر این فیلسوف، حس مشترک با وساطت در برقراری ارتباط میان عالم ذهن و عین، نقش مهم­ترین نیروی حسی را در فرآیند کسب معرفت بر عهده دارد. در این صورت، حتی رسیدن به درجه‌ی متعالی عقل مستفاد و ارتباط با عقل فعال و عالم غیب هم به نحوی موقوف بر عملکرد حس مشترک است.
صفحات :
از صفحه 65 تا 78
  • تعداد رکورد ها : 11