جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

انديشمندان مسلمان، ايمان و هدايت را بر معرفت به آموزههاي بنيادينِ اعتقادي متوقف می دانند، اما اینکه " معرفت " چه ویژگی هایی دارد شامل چه موضوعاتي ميشود و چگونه براي انسان به دست ميآيد، همواره در تاريخ انديشه اسلامي چالش برانگيز بوده است. در اين ميان، انديشمندان اماميه در مدرسه كوفه، براي پاسخ به پرسشهاي مذكور نظريه " معرفتهای اضطراری " را بر پايه قرآن و ميراث حديثي شيعه طرح كردند. باور مشهور اماميان نخستين بر آن بود كه مفاد كامل معرفتي، در عوالم پيشين اعطا شده و انسان مفاد آن معرفت را در ضمير خود و بالفعل داراست؛ به همين سبب، معرفت صنع خدا بوده و براي انسان قابل اكتساب نيست و فقط انسان بايد به مفاد آن معرفت متذكر شود. البته در ميان انديشمندان نخستين اماميه، جريان هشام بن حكم كه پيشرو در مباحث كلامي اماميه آن دوران است، سعي ميكند تا خوانشي خردپسندتر از باور اماميان ارائه كند. او فعليت معرفت اضطراري را منوط به استدلال و نظر می داند تا علاوه بر دوري از نقدها، جايگاه مقبولي براي « استدلال عقلي » نيز بگشايد.