جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

ساختار انقلاب‌های علمی شناخته‌شده‌ترین کتاب توماس کوهن است که در آن به ارائه معیارهایی برای تشخیص انقلاب علمی می‌پردازد. این کتاب سه بار به فارسی ترجمه شده‌است. این کتاب یکی از پر استنادترین کتب‌های آکادمیک است. ترجمه‌های فارسی: 1-«ساختار انقلاب‌های علمی»، توماس اس کوهن، عباس طاهری (مترجم)، شهرام اقبال زاده (ویراستار)، تهران: قصه 2-«ساختار انقلابهای علمی»، تامس کوهن، سعید زیباکلام (مترجم)، چاپ اول ، ۱۳۸۹ 3-کوهن، تامس (۱۳۶۹)، ساختار انقلابهای علمی، ترجمه احمد آرام، تهران: انتشارات سروش اندیشه: در کتاب ساختار، هدف اصلی کوهن به نقد دیدگاه رایج، که پوزیتیویست‌های منطقی در مورد نحوه شکل گیری و اعتبار سنجی علم می پردازد و نظریه ایشان مبنی بر اینکه انباشت معرفت علمی در طول زمان و افزایش مستمر و پیوسته آنرا نقد می کند و معتقد است که پارادایمهای علمی همانند انقلابات، ناگهانی سر بلند می کنند. دیدگاه کوهن در این کتاب به نوعی بیان می کند که الگو های علمی در دوره های زمانی مختلف بدون پیوستگی تغییر می کنند.

این کتاب را از تاثیرگذارترین کتاب های نوشته شده پس از جنگ جهانی دوم دانسته اند و این ارزیابی گزاف نیست. داعیه ی اصلی تامس س. کیون در کتاب ساختار انقلاب های علمی کنار گذاشته شده و پارادیوم جدیدی به جای آن می نشیند. چنین تغییری موجب تحولی عمیق در سرشت جست و جو و تحقیق علمی می شود. نگاه نگارنده ی کتاب عمیقا متاثر از مکتب (فلسفه ی تحلیلی) است. وضوح و شفافیت اصطلاحات و گذاره ها، و اجتناب از مغلق گویی و حیرت افکنی ویژگی این رویه ی بیان فلسفی است. البته این معنا مانع از باریک اندیشی و ژرف نگری های فرکی نبوده و خواننده ی دقیق کتاب خود شاهد خواهد بود کبرای رسیدن به پاره ای از استنتاجات تا چه میزان بادیه های درشتناک خرد فرسا و هزارتوهای اندیشگی طی شده است. حاصل این همه، معرفی الگویی برای حصول و پیشرفت دانش علمی است که با الگوی مورد پذیرش زمان خود از بیخ و بن متفاوت بوده و امروزه مورد پذیرش اغلب متخصصان مطالعات علم است.

انگیزۀ و هدف اصلی تامس کوهن از تدوین کتاب ساختار انقلاب­های علمی، ارائه تحلیلی در حوزۀ تاریخ فلسفۀ علم و تبیین دگرگونی­ ها و استمرار نهاد علم است. کوهن که تحصیلات خودش را در فیزیک (مهندسی هیدرولیک) تا درجه دکتری به ­پایان رسانده، بیش‌تر به تاریخ فلسفۀ علم (یا به­ گفته بعضی، تاریخ و فلسفۀ علم) گرایش داشت. او تحت‌تاثیر آموزه­ های افرادی مانند ماکس پلانک، الکساندر کوَیره و جیمز کاننت (رئیس دانشگاه هاروارد در زمان تحصیل نویسنده در آن دانشگاه) به این گرایش علاقه‌مند شد. علاوه بر این افراد، لودویگ ویتگنشتاین و استنلی کَیول بر کوهن و علاقه‌مندی او به رویکرد هرمنیوتیک بسیار موثر بودند. او در این کتاب، که در زمان خود (دهۀ 1960) کاری به ­واقع نوآورانه بود، مفاهیم مهمی را به­ کار می­ گیرد که شاید مهم‌ترین آن­ها ”پارادایم“ و ”اجتماع علمی“ باشد. مناسباتی که کوهن بین این دو مفهوم بیان نموده در توسعه جامعه­ شناسی علم تاثیر فراوان داشته است. هدف اصلی این مقاله، بازخوانی نقادانۀ این اثر مهم از دید جامعه ­شناختی است.