جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

کتاب «فلسفه و بحران کرونا»، حاصل گردآوری و با مقدمه تفصیلی حمیدرضا آیت اللهی با همکاری «انتشارات پژوهشگاه فضای مجازی» و «انتشارات دانشگاه امام صادق (ع)» در ۲۱۷ صفحه به چاپ رسید. «ظهور ویروس کوئید ۱۹ و سرعت و وحشت همه گیری آن بشر را با یک تکان شدید و سردرگمیِ فزاینده ای مواجه ساخت. ده‌ها سال است که بشر با چنین مساله جهانی مواجه نشده است و به یکباره در بهت شرایط جدیدِ به وجود آمده، ناگزیر شده است یک بسیج همگانی و تلاش جهانی را برای مواجهه با این پدیده تدارک بیند. بحرانِ عالم‌گیری که صرفاً مربوط به بخشی و یا جنبه‌ای از حیات آدمی نیست و در نتیجه عواقب بحران کرونا او را به تلاش برای بررسی آن از تمامی ابعاد علوم و معارف بشری نموده است. به نظر می‌رسد در شرایط بحرانی باید صرفاً تلاش نمود تا با علوم پیشتاز این بحران را فرونشاند. اما از آنجا که برای فرونشاندن بحران صرفاً برخی شاخه‌های علمی باید در خط مقدم مبارزه با آن باشند، سایر متفکران که نمی‌توانند در خط مقدم حضور پیدا کنند باید بیکار ننشسته و سایر ابعاد بحران را متناسب با شاخه‌های علمی خودشان بررسی کنند و خلاقیت نظریه پردازی را به منصه ظهور بگذارند. اما، چون بحران کرونا چالشی عجیب در نگاه بنیادین بشر بوجود آورده و می‌آورد، لذا ضرورت دارد فرهیختگانی که می‌توانند به تجزیه و تحلیل این نگاه بنیادین بپردازند پا پیش گذاشته و این پدیده عجیب را از منظر فلسفی بررسی کنند. در این کتاب مجموعه‌ای از فلسفه‌ورزی برخی اندیشمندان درباره بحران کرونا و مقدمه تفصیلی آمده است.» علاوه بر همکاری گروه مطالعات بنیادین پژوهشگاه فضای مجازی در فرآیند مربوط به چاپ اثر یاد شده، فصل سوم کتاب با عنوان «چالش کرونا و برجسته‌سازی پرسش‌های عمیق فلسفی» نیز به قلم دو تن از همکاران پژوهشی این گروه، سیدجمال قریشی و حسین مطلبی کربکندی نگاشته شده است.

به نظر می‌رسد چالش اپیدمی همه‌جا دست‌به‌کار زائل‌کردن فعالیت و کارکرد ذاتی خرد است و سوژه را واداشته تا به دامان همان دست مضامین و پدیده‌های غم‌انگیزی -مانند ‌افسانه‌بافی،‌ پیشگویی و لعن و نفرین- بازگردد که هنگام فراگیری طاعون در قرون وسطا مرسوم بود. به همین اعتبار، احساس می‌کنم به نوعی ملزم به آن هستم تا در ادامه ایده‌های ساده‌ای را در کنار هم مطرح کنم؛ ایده‌هایی که با مسرت آنها را دکارتی می‌نامم.

رضا داوری اردکانی (نویسنده و فلیسوف) در یادداشتی درباره کرونا و ترس مردم از آن نوشت: برای اینکه بهتر بتوان با خطر ویروس مقابله کرد، باید فرصتی باشد که در آن بتوان به دفع خطر اندیشید. اندیشیدن مستلزم رهایی و انقطاع جزئی یا کلی از ترس است.

اسلاوی ژیژک (فیلسوف و منتقد فرهنگی) در یادداشت پیش‌رو که ایلنا منتشر کرده، می‌کوشد تا با نشان دادن اجمالی برخی از توالی تسلط تکنولوژی و ایدئولوژی سرمایه‌داری، به برخی از مهم‌ترین برون‌دادهای آن در مواجهه با بحرانی چون کرونا اشاره کند. و نشان دهد که چگونه در پرتو وضعیتی خاص، ذات زشت سرمایه‌داری عیان می‌شود.