جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

اقتصاد زبانی گفتاری است که در همه زبان های دنیا وجود دارد و به این معناست که کمترین فعالیت عضلانی و ذهنی برای ارائه معانی و مفاهیم مدّ نظر ارائه گردد و به دیگر بیان همان اصلی است که از آن به نام «اصل کم کوشی» یاد می شود. زبان عربی نیزیکی از زبان هاییاست که اقتصاد، ویژگی بارز آن است. قرآن کریم نمونه والای گزیده گویی و ایجاز است و اصل کم کوشی در آن موج می زند. این پژوهش برآن است تا با روش توصیفی- تحلیلی جلوه های اقتصاد زبانی در پنج جزء آخر قرآن را بررسی کند. دستاورد پژوهش بیان گر آن است که قرآن برایحفظ و جایگیری سریع در اذهان و برای ارتباط برقرار کردن و انتقال رسالت، به اصل کم کوشی در تمامی سطوح و لایه های زبانی توجه ویژه کرده است. در قرآن حتی در به کارگیری آواها، اصل استفاده بهینه فروگذاری نشده و از قدرت فاکتورگیری واژگان نهایت بهره برداری شده است تا برون دهانرژی، چه ذهنی و چه فیزیکی به حداقل رسانده شود.

این مجموعه پژوهشی در زمینه سبک شناسی ساختاری جزء ۲۸ قرآن کریم نگاشته شده است.در آغاز مباحثی در خصوص اعجاز و وجوه آن به ویژه اعجاز بیانی قرآن به رشته تحریر درآمده است.در بحث اعجاز پس از بیان معنای لغوی و اصطلاحی این واژه، مساله تحدی و وجوه اعجاز از منظر دانشمندان بحث شده آنگاه جمله و انواع آن از دیدگاه های مختلف و به استناد منابع معتبر مورد بررسی قرار گرفته است.در این رساله دو نوع تقسیم بندی ارائه گردیده: در تقسیم بندی نخست بدون توجه به آنچه دستورنویسان عرب در خصوص جمله، بیان داشته اند، جمله به دو دسته تقسیم شده.یکی جمله هایی که مشتمل بر فعل نیستند و دیگر جمله هایی که مشتمل بر فعل هستند و ساختارهای گوناگون مسند و مسندالیه و ابزارهایی که وارد این ساختار شده و تغییراتی که در معنای آنها به وجود آورده، مورد بررسی قرار گرفته است و درباره جایگاه قیدها و متمم ها و نقش های گوناگون فعل بحث شده است.در تقسیم بندی دوم، جمله از دیدگاه دستور زبان عرب (اسمیه، فعلیه، شرطیه، ظرفیه) مطرح شده است و در مورد هر یک به طور مشروح مطالبی با ذکر نمونه های قرآنی بیان شده است.در ادامه، در مورد جمله های استفهامی و منفی و بررسی ساختار این گونه جمله ها در قرآن کریم و حوزه های حقیقی و مجازی آنها بحث شده است.در ترکیب آیات نمونه با تکیه بر کتاب های اعراب قرآنی معتبر و شرح و تفسیر برخی از آیات به استناد تفاسیری که بعد ادبی قوی دارند، استفاده شده است.

پژوهشی در بیان انواع مختلف علم بیان در قرآن و ذکر مصادیق آن ها در جزء 28 است. تحقیق حاضر در چهار فصل تدوین شده است. ابتدا به مباحثی پیرامون ضرورت فنون بلاغی قرآن، چگونگی اسلوب خاص زبان قرآن، با نظر به اقوال برخی از مفسران و معرفی یازده نمونه از مهمترین تفاسیر بلاغی قرآن کریم پرداخته است. نویسنده در فصل دیگر به جنبه ای از اعجاز بلاغی قرآن که اعجاز بیانی معروف است پرداخته، وی برای شناخت فنون بلاغی، تشبیه، کنایه و مجاز، به تعریف، توضیح و تقسیمات آن ها اشاره کرده و برای هر یک نمونه هایی از کاربرد آن ها در قرآن را ذکر کرده است. در فصل پایانی نیز شواهد تشبیه، کنایه، مجاز و استعاره در جزء 28 قرآن را بیان کرده که نمونه هایی از آن عبارتند از: کنایه ایماء 42 مورد، کنایه تلویحی 3 مورد، کنایه تعریضیه 3 مورد، استعارات 13 مورد، انواع مجاز 11 مورد و تشبیهات 9 مورد.

هدف پژوهش بررسی وجوه بلاغی آیات جزء ۲۸ قرآن کریم از دیدگاههای مخلتف و با استناد به منابع معتبر، اعجاز، وجوه آن و تاریخ پیشینه آن از نظر علمای بزرگ شیعه و اهل سنت، ساختار آیات، مفهوم لغوی و اصطلاحی آیات و وجوه بلاغی در تک تک آیات می باشد.