جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

درحوزه‌ی تحلیل‌های ادبی، از ابتدای قرن نوزدهم رویکردهای متفاوتی در میان تحلیلگران و ناقدین ادبی شکل گرفت که خوانش تطبیقی از مهمترین آن رویکردها می‌باشد. این روش تحلیل مبتنی بر دو خاستگاه اصلی، به شیوه‌ی نقد تطبیقی فرانسوی و آمریکایی تقسیم می‌شود که در این تحقیق، شیوه‌ی تحلیل تطبیقی با روش آمریکایی مورد استفاده قرار می‌گیرد.زبان عرفان به واسطه‌ی ارتباط با ابعاد معرفتی و اساطیری خاص و غیرمتعارف، از جامعه‌ی رمزگانی و تمثیلی ویژه‌ای بهره می‌گیرد که علاوه بر خاصیت ابهام زایی، به فرم هنری و ادبیت نزدیک می‌شود که اصلی‌ترین ویژگی آن به شمار می‌رود. جلال الدین محمد بلخی معروف به مولوی نیز به عنوان عارفی شاعر، این زبان رمزگانی و تمثیلی را در تبیین اندیشه‌های عرفانی در آثار خود به کار می‌برد که مجموعه‌ای از طرح‌های هنری و روایات ادبی رمزی و نمادین را بوجود آورده است. از سویی، فریدریش ویلهلم نیچه، فیلسوف، شاعر، آهنگساز بزرگ آلمانی بود، که از مشهورترین عقاید وی نقد فرهنگ، دین و فلسفه‌ی امروزی بر مبنای سوالات بنیادینی درباره‌ی بنیان ارزش‌ها و اخلاق بوده‌است. نوشته‌های وی سبک تازه‌ای در زبان آلمانی محسوب می‌شد؛ نوشته‌هایی تمثیلی و پر از ایجاز، آمیخته با افکاری اگزیستانس که نیچه خود روش نوشتاری خویش را گزین گویی‌ها می‌نامید. لذا روش او در بیان اندیشه و تفکر، او را به عارفان شرق بویژه مولوی نزدیک می‌نماید.تلقی همسان از انسان در سه بُعد اساسی و بنیادین وجودی، به همراه شناخت و تعریف همسو از زبان و تفکر و ظهور دغدغه‌های اگزیستانسی مشابه در هر دو متفکر، به استفاده‌ی مشترک از زبان تمثیل و رمز و جهان نشانه‌شناسی منطبق بر یک رویکرد در آثار هنری نیچه و مولوی منتهی می‌شود. لذا این تحقیق در ابتدا سعی در ارائه‌ی تعریف درست از نظام اندیشگانی این دو متفکر دارد و پس از استخراج یک سیستم مشترک، به تعریف مشترک هر دو از انسان، وجود و عدم، حرکت استعلایی و امر قدسی و... می‌پردازد؛ و در نهایت به تأثیر این همسانی‌ها در مجموعه آثار تمثیلی این دو شاعر اندیشمند می‌پردازد.