جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

کتاب فتن التکفیریین توسط دکتر بسام الصباغ به رشته تحریر درآمده است. در عصر ما ادعاهای زیادی از کشورهای اسلامی و غیر اسلامی شنیده می شود که ندای اسلام و بازگشت به اسلام را می دهد. بعضی از این ادعاها مردم را به مبارزه با منکر بوسیله سلاح و تکفیر و تفسیق دعوت می کند که این گروه چهره اسلام را نیز خراب کرده چرا که در این زمانه جهانیان میل به اسلام دارند اما با وجود این گروه یاد خوارج می افتند که تکفیر و قتل به وسیله آنها در تاریخ اسلام آغاز شد. نویسنده در این کتاب به بیان بعضی از افکار این جماعت و خطرات آنها برای اسلام و امت اسلامی و راه درمان می پردازد و بیان می کند که اسلوب دعوت به خدا گفتگو و تعاون و نصیحت می باشد. مطالب این کتاب در 8 مبحث تقسیم بندی شده است. نویسنده ابتدا به بیان جماعات تکفیری در کشورهای عربی معاصر و تاریخ تکفیر می پردازد. در ادامه جماعت اخوان المسلمین و تاریخچه تاسیس این جماعت را بیان می کند. مطلب بعدی مورد اشاره نویسنده بیان مشهور ترین جماعات تندرو مسلح می باشد مانند جماعت المسلمین و جماعت جهاد. در انتها نویسنده به افغانستان و موضوع طالبان و القاعده و همچنین سازمان فتح الاسلام و جند الشام و تاریخچه این دو اشاره می کند. در پایان نویسنده نتیجه می گیرد که فقهای اسلام اجماع دارند بر اینکه هر کسی که شهادتین را بگوید خون و مالش محترم می شود و تکفیر وی جایز نیست اما برخی از گروه های تندرو مانند وهابیت برای دعوت به اسلام به جای تفکیر سلاح تکفیر برداشته و حکم به کفر امت اسلامی می کنند.

منظور از «جريان‏شناسی تاريخی فقه سلفی»، شناسايی مجموعه‏ی مبانی، مناهج و ديدگاه‏های فقهی سلفيان از هنگام پيدايش تاکنون و نيز، عوامل پيدايش و احياناً تطوّر و تحوّل آن‏ها است.اين شناسايی که از طريق واکاوی جداگانه‏ی زندگی، شخصيت، عقايد و ديدگاه‏های فقهی پيشوايان برجسته و تأثيرگذار سلفي در وهله‏ی نخست و سپس تطبيق، مقايسه و مقارنه‏ی آن‏ها با يکديگر انجام می‏شود، به روشنی نشان می‏دهد که سلفيه يک «جريان»، به معنای رويکرد و رويه‏ای مشترک ميان بخشی از مسلمانان بوده که به طور طبيعی، در برابر تحولات جهان اسلام و در بستر تاريخ اسلامی به وجود آمده و نصوص شرعی و اجماع و اقوال سلف صالح را مبنا قرار داده و تحت تأثير عوامل سياسی، اجتماعی و فرهنگی مختلف، گسترش و تطوّر يافته و سه دوره‏ی متفاوت‏ را تجربه کرده است:دوره‏ی نخست که از اوايل سده‏ی دوم با ظهور اصحاب حديث در برابر اصحاب رأی، آغاز شده و در اواسط سده‏ی سوم با احمد بن حنبل به اوج رسيده و سپس به طور نزولی تا اواخر سده‏ی چهارم با بربهاری و ابن بطه، ادامه يافته و توسط اين دو، تغييراتی در روش و سبک خود ايجاد نموده و عمل‏گراتر شده است. دوره‏ی دوم که از اواخر سده‏ی چهارم و اوايل سده‏ی پنجم، با ابن عقيل آغاز شده و در اواسط سده‏ی هفتم با ابن تيميه و ابن قيم الجوزيه به اوج رسيده و به زودی در اثر غلبه‏ی تشيع و تصوّف و پاره‏ای عوامل ديگر، به حاشيه رانده شده است. تا آنکه پس از قدرت يافتن عثماني‏های حنفی و صفوي‏های شيعی و سپس ورود استعمارگران غربی، در سده‏ی دوازدهم و سيزدهم به دوره‏ی سوم رسيده و اجباراً به دو شيوه‏ی متفاوت نوسلفی در شمال افريقا و وهابی در منطقه‏ی نجد روی آورده است. شيوه‏ی نوسلفی کوشيده است بر پايه‏ی آرمان سلفيه که بازگشت به سنت سلف صالح است و مبانی سلفيه که پيش از هر چيز نصوص و سپس اجماع و قياس است و با تأکيد بيش از پيش بر تمايز ميان عبادات و عادات، گونه‏ای عقل‏گرايی سازگار با دوران جديد را در پيش بگيرد و شيوه‏ی وهابی بدون توجه به دوران جديد، گاهی از سلفيان پيشين نيز عقل‏گريزتر شده و به خاطر داشتن روش و سبک فقهی متفاوت، از مبانی و اصول فقهی سلفيه، به ديدگاه‏های فقهی تازه‏ای به ويژه در ذيل عنوان توحيد و شرک راه يافته است. هر چند نهايتاً اين دو شيوه‏ی متفاوت نيز توسط محمد رشيد رضا به يکديگر نزديک شده و پيوند خورده و اکنون به صورت محسوس، تنها شيوه‏ی وهابي در حصار يک حاکميت سياسی، باقی مانده است. اگر چه برخی معتقدند که شيوه‏ی وهابی نيز به اقتضای دوران جديد، رو به پايان است.