جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

یکی از اصلی‌ترین مبانی نظری در زمینه انسجام سوره های قرآن، تعیین عامل وحدت‌بخش سوره است که کمتر مورد توجه قرار گرفته و سوال اصلی پژوهش حاضر را شکل می‌دهد. رساله حاضر با روش مطالعه اکتشافی و واکاوی تحقیقات انجام شده در تبیین انسجام سوره‌ها و نیز گرته‌برداری از دانش‌های مرتبط، در پی تبیین شواهدی است تا نقش یگانه غرض را در انسجام-بخشی سوره‌ها تأیید نماید. تحلیل کتابخانه‌ای دیدگاه‌های مفسران در این زمینه مشخص نمود که عموم ایشان هنگام سخن از انسجام سوره‌ها، از تعبیراتی استفاده می‌کنند که به غرض سوره به عنوان عامل انسجام، رهنمون است. همچنین در مطالعه میان رشته ای مشخص شد سایر دانش‌های مرتبط با متن، نقش یگانه غرض را تایید کرده و قابل تطبیق بر سوره‌های قرآن می‌باشد. شواهد بدین قرار می باشد: عامل تکوین متن از لحاظ نظریه های ادبی معاصر، وجود غرض ارتباطی است؛ از نظر علم نحو، کلام، لفظی است که فایده و هدفی داشته باشد. تکوین سیاق نیز مشروط به وجود غرضی کلان در پس متن بوده و در علم بلاغت نیز تصریح شده است که اتصاف کلام به بلاغت مشروط به وجود غرض ثانوی(غیر از معنای ظاهری الفاظ) است. به علاوه، در مباحث روش تحقیق ثابت شده است که انسجام متون تحقیقی، در صورت تعیین مسئله و هدف، محقق شده و متون موضوع محور مثمر ثمر نخواهند بود. در فلسفه علوم نیز گفته می شود عامل وحدت و تمایز علوم از یکدیگر، دست کم در علوم ارتباطی، غرض آن علم است. در این رساله همچنین با مطالعه تطبیقی دستاورد‌های جدید در زمینه سیاق جامع، نشان داده شده است که کشف غرض سوره از طریق قواعدی به دست می آید که به کشف و تحلیل سیاق جامع سوره می پردازد. در نهایت با تطبیق دستاورد‌های بدست آمده این رساله بر سوره های قرآن، وجود ثمراث شناختی، یعنی درک حکیمانگی ساختاری و محتوایی سوره ها، و نیز ثمرات کاربردی، یعنی امکان ارائه تفسیری کاملتر و دقیق تر از سوره ها، به شکلی عینی نشان داده شده است.