جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

آرامش و سکینه در برابر اضطراب و دلهره به کار می رود و به حالت آسودگی خاطر، ثبات و طمأنینه گفته می شود. انسانها همواره در زندگی در جستجوی آرامش بوده و هستند. سلامت فکر و اخلاق، مانند سلامت جسم از ارکان اساسی خوشبختی و سعادت انسان می باشد. در قرآن مواردی به عنوان عواملی که باعث می شود انسان به آرامش و سکینه دست یابد ذکر شده است: این عوامل به عوامل طبیعی و عوامل معنوی و نیز تکالیف عبادی که باعث می شود انسان به آرامش برسد تقسیم می شوند. از جمله عوامل طبیعی، خواب، به موقع و اندازه که نشاط آفرین و مایه قدرت است می باشد همچنین آرامشی که از تاریکی شب به وجود می آید یک واقعیت مسلم علمی است، و نیز از دیگر موارد عوامل طبیعی همسر می باشد قرآن کریم هدف از ازدواج را سکونت و آرامش قرار داده است. مهمترین عامل معنوی که انسان به وسیله آن به آرامشی بی نظیر دست می یابد ایمان می باشد علاوه بر آن توبه، ذکر، توکل، صبر، یقین، و مشاهده ی حقایق دیگر عوامل معنوی می باشد که انسان در پرتو آن به روحی آرام و مطمئن دست می یابد. از جمله تکالیف عبادی که نقش قابل انکاری در رسیدن انسان به آرامش قلبی و امنیت روانی دارد نماز، زکات، انفاق ( البته بدون منت و آزار ) و حج می باشد. البته این آرامش و طمأنینه دارای آثاری از جمله ازدیاد ایمان و رضایت خداوند می باشد همچنین موانعی برای رسیدن به آرامش نیز وجود دارد که مهمترین آنها می توان دنیا پرستی و ترس از مرگ را نام برد. عواملی مانند کفر و شرک و مفاسد اخلاقی موجب می شود که خداوند این آرامش را از انسان سلب نماید.

در این پایان نامه دیدگاه های قرآن، احادیث و روان شناسی در زمینه آرامش و عوامل رسیدن به آن و نتایج و آثار آن به شیوه تطبیقی بررسی شده و این مباحث آمده است: بیان معنای لغوی طمأنینه از دیدگاه کتب لغت و عرفا و مفسران، توضیح معنای لغوی و اصطلاحی واژه های موافق و مخالف طمأنینه، توضیح و تفسیر و بررسی آیات مربوط به سکینه، رابطه مذهب و آرامش روانی از دیدگاه قرآن، نظریات روانشناسان در این زمینه. نتیجه این پژوهش این است که دستورها و توصیه های قرآن و حدیث در این باره، با تحقیقات روانشناسان تناقضی ندارد.

این پایان نامه در چهار بخش با عناوین زیر تدوین شده است: شناخت عوامل اضطراب و نگرانی انسان،شناخت عوامل آرامش بخش روان آدمی، شناخت مبانی بهداشت روانی، و روان درمانی از دیدگاه قرآن.

پژوهش حاضر شامل هشت فصل با این موضوعات است: فصل اول، واژه شناسی: بررسی لغوی و اصطلاحی طمأنینه و آرامش روانی; فصل دوم، روان درمانی در قرآن: رابطه یِ ایمان و احساس امنیّت، ایمان و احساس وابستگی به گروه; فصل سوم، روش قرآن در روان درمانی: ایمان به توحید، تقوی، عبادت، نماز، روزه،...; فصل چهارم، تأثیر فضایل اخلاقی در روان انسان: صبر، توبه، توکّل، تفکّر و تدبّر، قناعت; فصل پنجم، تأثیر صفات منفی در روان انسان: قساوت قلب، عجب و خودپسندی، خشم و غضب، حسد، وسوسه ها یا اندیشه هایِ انحرافی، راه ها و مجاری نفوذ شیطان در انسان، نکوهش درازآرزویی، مواجهه یِ مؤمن با خوشی ها و ناخوشی ها، آرامش در همه حال ویژه یِ اهل یقین; فصل ششم، نمونه هایی از آیات قرآن درباره یِ آرامش: سکینه و ایمان، پیوند دو همسر مایه یِ آرامش، آرامش در پرتو درود و تشکّر، آرامش در سختی ها، شب مایه یِ آرامش; فصل هفتم، مراتب نفس: نفس ملهمه، نفس امّاره، نفس لوّامه، نفس مطمئنّه; فصل هشتم، راه وصول به سلامت نفسانی.