جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

این تحقیق بر آن است تا ضمن بررسی و استخراج مبانی، اهداف و انگیزه‌ها، معیارها و اصول و قواعد اخلاقی مصرف،مدلی هنجاری و تئوریک برآمده از آموزه‌های اسلامی برای اخلاق مصرف، ارائه دهد، تا گامی در جهت اصلاح الگوی مصرف و تحقق مدل اسلامی ایرانی برای پیشرفت و توسعه همه‌جانبه برای جامعه اسلامی باشد. اخلاق مصرف از جمله رفتارهای پایدار افراد و خانوارها در حوزه زندگی اقتصادی و در مورد تخصیص درآمد و منابع مالی برای استفاده از کالاها و خدمات نهایی است. اخلاق مصرف به عنوان شاخه‌ای از اخلاق کاربردی و زیرمجموعه اخلاق اقتصادی است که با رویکردهای سازمانی، اجتماعی، حرفه‌ای و مصرف فرد و خانوار قابل بحث و بررسی است. و این تحقیق با رویکرد مصرف فرد و خانوار پیش رفته است. در این راستا، علیت به عنوان مبنای وجودشناختی، توحید برای مبنای خداشناختی؛ اعمیت عالم از مادی و مجرد، هدف‌مندی و نظام احسن، تفکیک‌ناپزیری دنیا و آخرت، به عنوان مبانی جهان‌شناختی؛ همچنین اصالت و استکمالی بودن روح، هدفمندی، نیازمندی، اختیار و مسئولیت پذیری انسان برای مبانی انسان‌شناختی؛ و در نهایت خود‌دوستی به عنوان مبنای اخلاقی و تئوری هنجاری برگزیده شدند. ودر ادامه هدف نهایی انسان در رفتارهای مصرف را سعادت جاودانی، و زندگی خوب و گوارا با ویژگی‌های: عدالت اجتماعی، امنیت و رشد و پیشرفت همه‌جانبه به عنوان اهداف میانی انتخاب شده است. در بررسی معیار اخلاق مصرف به میانه‌روی با شاخص‌های مصرف در حد کفاف و به اندازه نیاز‌های واقعی رسیدیم. و در خصوص مهم‌ترین اصول و قواعد اخلاقی مصرف، چهار اصل: انفاق، زهد، قناعت و تقدیر معیشت به عنوان اصول لازم الاتباع، و قواعدی مثل: نهی از اسراف، نهی از اتراف، نهی از اقتار و نهی از طمع، به عنوانی اصول لازم الاجتناب، مورد بحث واقع شده است. در خاتمه ضمن بررسی روابط منطقی بین یکایک عناصر یاد شده و اثبات سازگاری آنها با هم‌دیگر، مدل اخلاقی مصرف استخراج و اثبات شده که در صورت جامه عمل پوشیدن مدل، زندگی گواری توحیدی و با ویژگی ساده‌زیستی، همراه با پیشرفت همه‌جانبه اسلامی در دنیا تأمین، و سعادت اخروی به راحتی قابل دستیابی است.

چکیدهدر این تحقیق ابتدا بحث‌های مقدماتی از قبیل تبیین موضوع، ضرورت و اهداف، پیشین? بحث، سوالات و فرضیه‌ها مطرح شد و بعد از آن در ورود به فصل اول به کلیات بحث پرداخته شده است سپس، بحث مفهوم-شناسی اخلاق و مصرف بیان شد و بعد از آن نیز، بحث رابط? مصرف با اخلاق در دو حوز? اخلاق پسندیده و اخلاق ناپسند بررسی شد. در فصل دوم به عوامل تأثیرگذار در شکل‌گیری اخلاق مصرف اسلامی اشاره شد و برای هر عاملی، نمونه-هایی یا از قرآن و یا از روایات آورده شد. عمد? بحث در فصل سوم، پیرامون انواع اخلاق مصرف می‌باشد که در سه نوع افراطی، تفریطی و اعتدالی مورد تحلیل و بررسی قرآنی و روایی قرار گرفت. فصل چهارم که مهم‌ترین فصل این تحقیق است و به نوعی، نتیج? تحقیق هم محسوب می‌شود، به مدل‌های اسلامی اخلاق مصرف و اقسام این مدل‌ها پرداخته است. این نکته هم شایان ذکر است که در پایان هر فصلی، نتیجه‌گیری کلی از آن فصل نیز، به عمل آمده است. کلید واژه‌ها: مصرف، مصرف‌گرایی، اخلاق مصرف،رفتار مصرفی، مقول? مصرف، الگوی مصرف، نعمت‌ها.