جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

در فصل اول در صدد بیان این مطلب هستیم که قرآن کریم، همه غیرمسلمانان را دشمن خدا و اهل جهنم معرفی نمی کند و با القای چنین مطلبی مسلمانان را از دوستی و وحدت با آنها برحذر نمی دارد. در فصل دوم توضیح داده ایم که قرآن کریم، صریحاً وحدت سیاسی- اجتماعی مسلمانان با غیرمسلمانان را تجویز می کند و فقط از دوستی با کسانی نهی می‌کند که بر علیه مسلمانان وارد جنگ می شوند و دین مسلمانان را به تمسخر می گیرند. قرآن کریم، وحدت مسلمانان با غیرمسلمانان را مشروط به برتری حقوق مسلمانان نکرده و در هیچ آیه ای سلب حقوق غیرمسلمانان را روا ندانسته است. ما در قرآن غیر از تحریم ورود مشرکان( بت پرستان نه اهل کتاب) به مسجدالحرام(نه مسجدهای دیگر) و تحریم ازدواج با آنها، دستور دیگری در زمینه محدود شدن دامنه وحدت مسلمانان با غیر مسلمانان نمی بینیم. در فصل سوم به بررسی عوامل وحدت و تفرقه پرداحته ایم و توضیح داده ایم که قرآن کریم، عوامل مهمی را که در وحدت مسلمانان با غیرمسلمانان و حتی در وحدت بین خود مسلمانان دخالت دارد، نفی نکرده است و بلکه هر عاملی که در راستای احیای عدالت باشد، مورد تشویق قرآن قرار خواهد گرفت.در فصل چهارم به جمع بندی نهایی این سه فصل پرداخته ایم.

بدون تردید بحث حجاب یکی از مهمترین مباحث در حوزه مطالعات فرهنگ دینی تاریخی می باشد که از دیرباز معرکه آرا و نظرات اندیشمندان بوده است. اگرچه در باره آن مباحث بسیاری عنوان شده است اما پرداختن به منشا آن چگونگی برخورد با آن از سوی پیامبر و ائمه کمتر مورد توجه محققان قرار گرفته است. چرا که با اندکی تامل در احادیث و روایات این سوال اساسی به ذهن خطور می کند که در رهگذر اندیشه دینی از منظر سیره آیا حجاب یک امر شرعی و یا عرفی و یا سیاسی می باشد؟ و دیگر اینکه در حوزه اجرا آیا امری شخصی است طوریکه ملتزم به آن بعهده اشخاص نهاده شده و یا امری حکومتی است و حکومت می تواند در اجرای آن در جامعه بطور مستقیم وارد عمل شود و دخالت کند؟ قبل از هر پاسخی این نکته شایان ذکر است که در تحقیقات انجام شده در باره پوشش زنان عرب در دوره های اولیه اسلام و قبل از آن ، تن پوش آنان از تنوع چندانی برخوردار نبوده است و برای پوشاندن بدن خود از لباسهای قومی و محلی بسیار ساده و متناسب با آب و هوای جزیره العرب با دوخت و دوزهایابتدایی استفاده می کرده اند. از سوی دیگر در سیره قولی و فعلی معصومین علیهم السلام دستورات خاصی برای پوشش خصوصا پوشاندن برخی از اعضای بدن برای انجام بعضی از مناسک عبادی همانند نماز و حج صادر شده است. اما این دستورات مانع از ان نبوده است که در زمان حیات ایشان زن در کنار مرد و دوشادوش او در فعالیتهای اجتماعی و اقتصادی حضور فعال نداشته باشد. مضافا اینکه بنا بر گزارشهای تاریخی زنان در میادین نبرد و یا در اجتماعات و همچنین در انجام داد و ستد حضوری گسترده داشته اند.

رونق علم کلام همیشه هنگامی بوده که آرایی جدید داخل و یا خارج از حوزه دین عقاید سنتی را به چالش کشیده است. مانند امروز که آرای فلسفه دین و کلام جدید مسیحی به فارسی ترجمه و مطرح شده است. اگر زمانی مساله روز قدیم یا حادث بودن قرآن بود، امروز مباحث زبان دین رابطه علم و دین ، رابطه عقل و دین، کثرت گرایی دینی و ... از مسائل روز است. اخوان الصفا به عنوان یکی از مکاتب جهان اسلام هرگز به فروع دین نپرداختند، اخلاق را هم بیشتر به عنوان حکمت عملی و یا جزئی از فلسفه می دیدندو عمده فعالیت آنها در حوزه فلسفه و کلام دینی بوده که در این پژوهش سعی شده برای مسائل جدید با جست و جو در نظرات آنان پاسخهایی جدید یافت شود.

موضوع این رساله بررسی مساله اصاله الحلیه در فقه امامیه و اهل سنت است و در سه فصل ترتیب یافته است . فصل اول بیان کلیات و شامل شش مبحث است و در این مباحث ، بیان مساله و پیشینه تاریخی و روش تحقیق و هدف و اهمیت موضوع و معنای لغوی و اصطلاحی آن مورد بررسی قرار گرفته و چون عنوان بحث بررسی دو دیدگاه شیعه و سنی است لذا هر جا نیاز بوده نظرات هر دو گروه بیان گردیده است . و در مبحث ششم مفردات موضوع مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است . در فصل دوم با عنوان مدارک و مستندات حجیت اصل ، طلب از منابع چهارگنه مورد کاوش و جستجو واقع شده و به روال تحقیق ، نظرات هر دو فرقه ایراد شده و به نقطه نظر بزرگان فقها و اصولیون آنها استناد گردیده است . در فصل سوم با عنوان بررسی محدوده اصاله الحل ، در شش گفتار ، سخت به میان آمده و محدوده جریان این اصل از نظر احراز موضوع و ثبوت حکم و مجرای آن در شبهات مختلف جستجو شده است . و گفتار پنجم به مجال عدم جریان آن پرداخته و در گفتار ششم مصادیق کاربرد این اصل در کلام فقهایشیعه و در گفتار هفتم مصادیق آن در سخن علمای اهل سنت ذکر شده است . رساله با دو صفحه نتیجه گیری و وصیه و ذکر کتابنامه و منابع به پایان آمده است .