جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

چکیدهیکی از مهم‌ترین اصول سعادت بشر دستیابی به عدالت و اجرای آن در زندگی است ، به همین خاطر حکمت خداوند اقتضا نمود که عالم را بر اساس عدل خلق نماید و آن را در نهاد بشر به ودیعه گذارد و پیامبران را برای راهنمایی و دعوت آنها به اقامه قسط و عدل مبعوث کند. اما متاسفانه انسان‌ها با زیاده خواهی‌ها و توجه به نفسانیات در دام ظلم و جور به یکدیگر گرفتار آمده و باعث شدند که عدالت تاکنون در طول حیات بشر به طور کامل محقق نگردد. قرآن تحقق عدالت همه جانبه و برپایی حکومت صالحان بر زمین را با نابودی کامل باطل وعده داده که تاکنون محقق نگردیده است و بر اساس حدیث متواتر و شریف نبوی« المهدى؛ یملأ الارض قسطا و عدلا کما ملئت جورا و ظلما » هنگامه تحقق این وعده‌ها زمان ظهور حضرت مهدی(عج) است که با برپایی قسط و عدل در تمام ابعاد، در همه جای عالم و برای همگان خواهد. هدف این نوشتار بررسی مبانی نظری و ره‌آورد‌های عملی این حدیث در قرآن و روایات است. روش تحقیق، توصیفی- تحلیلی بوده و از طریق مطالعه کتابخانه‌ای )اسنادی) نسبت به جمع آوری اطلاعات اقدام شده است. براساس نتایج حاصله از این تحقیق هدفمندی نظام آفرینش، وعده‌های محقق نشده قرآن، پیروزی نهایی حق بر باطل و لزوم یاری مظلوم و ستیز با ظالم به عنوان مبانی نظری و ره‌آوردهای عملی حدیث شریف، امید به آینده، رشد خرد انسانی، آمادگی همگانی برای حکومت عدل، توجه به نقش محوری شیعه در زمینه سازی ظهور، تقویت انگیزه ظلم ستیزی، ناکارآمدی آموزه‌های بشری و نیز خلا آموزه‌های وحیانی در زندگی، ناتوانی بشر در اجرای عدالت و نیاز به حاکم عادل، معرفی شده است. و از آ‌ن‌جا که آمادگى عمومى جامعه براى حق‏پذیرى و ظلم‏ستیزى و فراهم شدن یاران مخلص و فداکار، ضرورى‏ترین شرط ظهور است، پس باید یاوران مخلص و توان‏مندى تربیت شوند و مردم مشتاق و آماده پذیرش حکومت‏ عدل‏ جهانى شوند.واژه‌گان کلیدی:عدل، قسط، ظلم، جور، حق، باطل، حکومت مهدوی.

عقل به عنوان راهنمای درونی انسان، از نگاه روایات یکی از دو حجت الهی بوده که در جهت تشخیص حق از باطل، انسان را یاری می نماید. چنان که در قرآن نیزبسیار به تعقل و خردورزی دعوت شده است. از سوی دیگر روایات به عنوان دومین منبع دریافت معارف الهی می باشد که متاسفانه در گذر تاریخ، دچار آسیب هایی شده است. در این میان، عقل یکی از معیارهای نقد حدیث به شمار می آید که هم به عنوان عقل آلی و هم به عنوان عقل مستقل، می تواند در تشخیص روایات صحیح نقش آفرین باشد. گروه های مختلف مسلمانان در میزان بهره گیری از این قوه، رویکرد متفاوتی داشته اند؛ در شیعه، هم نص گرایان (بجز برخی افراطیان اندک) و هم عقل گرایان، به توانایی های عقل فطری اذعان داشتند ولی نص گرایان، غالبا عقل را به عنوان یکی از ادله شرعی معتبر ندانسته و در نقد حدیث هم کمتر از عقل گرایان از این معیار بهره برده اند. و عقل گرایان ضمن قبول عقل به عنوان یکی از ادله، در نقد روایات نیز، توجه ویژه به عقل داشته اند. در اهل سنت، با نظر به این که در منابع اصلی روایی ایشان، به عقل و تعقل توجهی نشده است، در حوزه نقد حدیث نیز کمتر از شیعه از این معیار استفاده کرده اند. و عقل گرایان ایشان نیز با رویکردی افراطی در نقادی عقلی روایات،بسیاری از روایاتی که در حیطه نقد عقلی نبوده، با معیار عقلی، یا آنها را رد کرده و یا به تاویل برده اند.

چکیده ندارد.

عقل نیرویی در نهاد انسان و از بهترین هدیه‌های الهی به انسان است و نخستین پایگاه اسلام و اساسی‌ترین پایه‌های زندگی اوست .عقل ،اصل انسان، معیار ارزش، درجات کمال ، ملاک ارزیابی اعمال و میزان جزا و حجّت باطنی خداوند است و تعطیل و منزوی کردن عقل، نداشتن برترین نعمت‌هاست،عقل در واقع جداکننده‌ی انسان از سایر حیوانات نیز شمرده شده است که اگر انسان بر دیگر حیوانات برتری دارد به خاطر همین عقل است که به وسیله‌ی آن خوب و بد، حق و باطل، خیر و شّر، و درست از نادرست مشخص می‌شود وحقیقت عقل همان عطیّه‌ای الهی است که سبب فهم و شعور در انسان می‌شود به تعبیر دیگر کار عقل کاشفیّت است. بنابراین، عقل را به لحاظ متعلّقاتش یعنی آنچه به سبب نور عقل بر ما مکشوف می‌شود به دو دسته عقل نظری وعقل عملی تقسیم کرده اند. که بررسی اهمیّت و جایگاه عقل و بیان موارد عقل نظری وعقل عملی از موضوعات این پژوهش می‌باشد. در ابتدا جایگاه و ماهیّت ویژه عقل و اهمیّت و کاربرد آن را به صورت مشروح و مستدل بیان می‌کنیم و به این نتیجه می‌رسیم که در اسلام عقل از جایگاه ویژه و اهمیّت خاصی برخوردار است؛ چرا که قرآن نشان دادن آیات الهی از سوی خداوند را برای تعقّل انسان دانسته‌‌اند. در مرحله‌ی بعد به بررسی مواردی از عقل نظری یعنی آن دسته از معقولاتی که انسان به واسطه‌ی آن امور را ادراک نموده و آن هم اموری که از نوع شناختن و دانستن است یعنی به آیاتی که مربوط به توحید و خداشناسی است پرداخته شده و معنای آن این است که فهم توحید به عقلانیت بشر تکیه دارد، اگر عقل نباشد توحید اثبات شدنی نیست و بدون استمداد از عقل اثبات معاد هم ممکن نیست. در نهایت به بررسی عقل عملی یعنی ادراک اموری که در ارتباط با به کار بستن وعمل نمودن بوده مانند تواضع، صبر، تفکرو تقوا و...، می‌پردازیم. وحدیث دوازدهم کتاب العقل و الجهل اصول کافی به خلقت موجودی به نام عقل دلالت دارد که اولین مخلوق از موجودات مجرد است عقل در واقع جداکننده‌ی او از سایر حیوانات نیز شمرده شده است که اگر انسان بر دیگر حیوانات برتری دارد به خاطر همین عقل است و عقل، انسان را از همه‌ی موجودات فراتر برده و برتر ساخته لذا تعطیل و منزوی کردن عقل، نداشتن برترین نعمت‌هاست.

موضوع وجوه برتری پیامبر به‌وسیله سوره‌های مفصل برگرفته از روایاتی است که در آن پیامبراکرم قرآن کریم را به چهار بخش به نام‌های «طوال»، «مِئین»، «مثانی» و «مُفصل» تقسیم می‌کند، هر یک از این اقسام به ترتیب عوض کتب پیامبران گذشته، تورات موسی، انجیل عیسی و زبور داود به ایشان داده‌شده و سوره‌های مفصل وسیله فضیلت پیامبر نسبت به انبیاء پیشین معرفی شده است. این روایات به دلیل انتسابشان به نبی‌مکرم و یا یکی از معصومین و استناد مکرر قرآن پژوهان، محدثان و مفسران، بدون اشاره به صحت و سقم آن‌ها و به علت اطلاق دسته‌ای از سوره‌ها به نام مفصلات، وجه‌تسمیه و وجوه فضیلت پیامبر به این سوره‌ها ضرورت سنجش و ارزیابی دلالی آن‌ها را ایجاب نموده است؛ در نهایت به دلیل وجود سند صحیح در منابع شیعه و مستفیض یا متواتر بودن آن‌ها در مصادر اهل‌سنت حکم به صحت آن‌ها داده‌شده است. ازاین‌رو با استفاده از تفسیرهای غرضی و تدبری و روش تحلیل محتوا میزان هماهنگی هر قسم با کتب انبیای پیشین سنجیده شد. تعریف ومصداق‌یابی مفصلات و بررسی مضامین مشترک سوره‌های آن نشان داد که این سوره‌ها: از لحاظ ظاهری و بیانی دارای اعجاز بلاغی در سبک و اسلوب بیان و از لحاظ محتوایی، دارای توحید ذاتی، مسبحات با مضامین اصلی و مشترکی چون: تسبیح، اسماء الحسنی و رسالت و پنج اصل دین است. بیشتر سوره‌ها دارای خطاب مستقیم به پیامبر بوده و به مقامات، تأیید و حفظ ایشان اشاره دارد و در کنار آن تأویل‌هایی در باره موضوع ولایت و اهل‌بیت پیامبر وجود دارد؛ و از اصلی‌ترین موضوعات این سوره‌ها مسئله معاد، صحنه ورود به قیامت و دو دسته شدن انسان‌ها و توصیف جایگاه ایشان با عبارات کوتاه و صریح است.

یکی از بزرگ‌ترین دغدغه‌های بشری، رسیدن به کمال و قرب الهی است و برای نیل به این هدف پیامبرانی از سوی خدا برگزیده شدند تا چراغ راه بشریت به سوی کمال باشند. برگزیدگان الهی که مُبلِّغ دین و چراغ راه انسانیت به سوی کمال هستند از سوی برخی افراد مُغرِض در ادیان پیشین مورد بی‌مهری و تاخت و تاز قرار گرفته ‌اند و دامنشان را به انواع و اقسام گناه آلوده ‌اند، شاهد مثال آن، تهمت‌هایی است که در عهدین به آن‌ها زده شده است. امروزه شاهدیم که با استفاده از آموزه ‌هایی که در کتاب مقدس آمده، جامعه‌ی بشری دچار بحران، تنش، جنگ و نزاع شده است. قرآن کریم به عنوان آخرین کتاب الهی، دامن همه‌‌ی انبیاء را از هر زشتی و گناه، بری دانسته و خط بطلانی بر چنین توهماتی زده است. از این‌رو در این پژوهش بر آن شدیم برای بشریت و همه‌ی انسان‌های آزاده تبیین نماییم که دامن انبیاء از تهمت هایی چون کفر، زنا و قتل و... بری هستند و راهبران بشریت به سوی کمالِ حقیقی، انسان‌های معصوم و کامل و مورد ستایش حضرت باری تعالی هستند.

چکیدهیکی از دغدغه‌های بشر از گذشته تا امروز، مسأله نجات و رستگاری او در این دنیا و عالم پس از مرگ است که در تمام ادیان الهی مطرح بوده است.اما انحراف از مسیر حقیقت باعث به وجود آمدن کج فهمی‌هایی در بشر شده است.در آیین مسیحیت همچون سایر ادیان الهی تفکرات انحرافی وارد شد که هیچ سابقه ای در اصل این دین نداشته است.آموزه فدا از جمله این تفکرات است که صرف ایمان به این آموزه را موجب نجات و رستگاری پیروان این دین می دانند.در تفکر اسلامی شیعی در خصوص فدیه شدن امام حسین(ع)به عنوان کفاره گناهان مطرح می شود لکن برداشت ناصواب از این مسأله باعث شد گروهی تصور کنندصرف محبت به امام حسین(ع) نجات بخش آنان خواهد بود. پژوهش حاصل با هدف ایجاد همگرایی بین ادیان، بررسی مسأله فدا در دین اسلام و مسیحیت به روش توصیفی تحلیلی می پردازد.و به این نتیجه می رسد که گرچه مسئله فدا در روایات اسلامی مطرح شده است؛ صرف ایمان به این آموزه نجات بخش نیست بلکه ایمان به خدا و انجام عمل صالح و تلاش در جهت رفع آلودگیهای ظاهری و باطنی می تواند بستر ساز بهره مندی از شفاعت امام حسین را فراهم کند. .واژه‌های کلیدی: فدا، اسلام، مسیحیت، حضرت عیسی (ع)، امام حسین (ع)، کفاره، نجات .

دین هنگامی که به صوت دینداری در می آید با تمایلات، خواسته ها، فرهنگ ها، عادات و رسوم و عادات انسان های دیندار آمیخته می شود و این امری ناگزیر است. بنابراین نیازمند به مراقبت و احیای دائمی دینداری می باشد که مبادا دین رنگ بشری به خود بگیرد. از اینرو احتمال همیشگی ورود بدعت ها، تحریف ها، منفعت جویی ها ، از بین رفتن روحیه حق گرایی و هواپرستی ها به نام دین و به نفع خود وجود دارد و از این چشم انداز دین و دینداری به انواع آسیب ها مبتلا می شود . لذا پرداختن به آسیب شناسی دین و دینداری، پرداختن به وجوه و جنبه های گوناگون و مراتب و درجات ظهور عیب و نقص در دین و دینداری است. لذا هر عملکردو تفسیر ناصحیح در مسیر دینداری در جهت آسیب پذیری دینداری خواهد بود . در رساله پیش رو با وقوف به اهمیت آسیب پذیری دینداری در قرآن کریم به بررسی برداشت ها و کارکردهایی که مرتبط با ایجاد آسیب به دینداری می باشد پرداخته خواهد شد مانند: اوامر الهی را بازیچۀ منافع و لذات کردن، ترجیح لذات غریزی بر لذات اخلاقی، تمایل محوری به جای تکلیف گرایی، خودمحوری، تحریف و در نتیجه عمل واژگونه به کتاب الهی، وجود دینداری های موسمی، رفاه زدگی در مسیر دینداری. و سپس به بیان راه کارهای قرآنی و حدیثی در این امر مهم خواهیم پرداخت . واژگان کلیدی: دین، دینداری، آسیب، مدیریت، اصلاح

چکیدهانتقاد به عنوان یکی از مهمترین مظاهر آزادی بیان، در حوزههای مختلف، از جمله دو حوزه دین و سیاست قابل بررسی است. هرچند این مفهوم ممکن است در نگاه نخست با مفاهیم دیگری همچون: عیبجویی، مخالفت، بغی، آزاداندیشی، آزادی بیان، امر به معروف و نهی از منکر و نصیحت ائمه مسلمین شباهت داشته باشد، مستقل از آنها و مرزهای ویژه خود را داراست. از آموزه‌های کتاب و سنّت میتوان استفاده کرد که اسلام در تعامل فعال با عقل و تجربه بشری، در حوزههای مختلف برای اصل انتقاد دارای برنامه است. اصول امر به معروف و نهی از منکر و النصیحه لأئمه المسلمین و نیز توجه به رضایت عامه در مشروعیت از جمله ساز و کارهای پیشبینی شده در کتاب و سنّت است. ره‌آورد این رساله، بررسی انتقاد و حدود آن در دو حوزه اساسیِ دین و سیاست است؛ و برداشت نگارنده از کتاب و سنّت آن است که منتقد تا زمانی که مصداق این واژه باشد، از مصونیت برخوردار است؛ هرچند در حوزه تشریع الهی در برابر خداوند مسوول است و نباید از مرزهای شریعت فراتر رود. بلکه منتقد سیاسی حاکمان، حتی در فرض تجاوز نظری از مرزهای انتقاد، نباید تعقیب و مجازات شود؛ و حاکمان باید به نفع حق عمومی از حق خویش گذشت نمایند. واژگان کلیدی: نقد و انتقاد، دین و سیاست، نصیحت و خیرخواهی، امر به معروف و نهی از منکر، اعتراض مدنی، استبداد دینی، آزادی بیان.

چکیده :امروزه رسانه‌های مدرن غرب، با تغییر و تحول در سبک زندگی، چالش‌های فراوانی را فراروی جوامع دینی ایجاد نموده‌اند. دین‌گریزی، دنیاگرایی، فروپاشی نظام خانواده، آسیب‌های جنسی، بحران هویت و شکاف نسل‌ها از جمله آسیب‌هایی است که جوامع امروز به واسطه تغییرات پیش آمده به آنها دچار گردیده‌اند و بی شک، هسته‌ی اصلی ایجاد چنین فضایی، متأثر از روند نامناسب تربیتی و رویگردانی از دین است. در این میان دین اسلام و آموزه‌های تربیتی آن، عناصری حیات بخش‌اند که توانایی حل آسیب‌های تربیتی دوران معاصر را دارا می‌باشند. لکن بایستی با نگاهی روز آمد به آموزه‌‌های آن و بازخوانی دستوراتش، به دنبال ارائه الگویی برای برون رفت از این وضعیت بود.از این منظر پایان نامه حاضر، با روش توصیفی- تحلیلی ضمن ورود به مطالعه‌ای میان رشته‌ای و با در نظر گرفتن نگاهی به حوزه‌ی تعلیم و تربیت، تعالیم قرآن کریم و معصومین(ع)، اولاً به دنبال ارائه درکی واقع بینانه از وضع کنونی جهان و تأثیر متقابل آن در تربیت دینی بوده و ثانیاً با اشاره به آسیب‌های پیش آمده از مجموع چنین وضعیتی، پیگیر معرفی برخی مولفه‌های روشی و محتوایی، مبتنی بر آموزه های دینی می‌باشد.به اعتقاد نگارنده، طبق آموزه‌های قرآنی و روایی، فراهم آوردن مولفه‌های تقویت باورهای دینی، خود شناسی، تربیت عقلانی، کرامت نفس و تقوای حضور در بعد بینشی؛‌ و توجه به مولفه‌های فطرت‌گرایی‌ و حب و بغض از منظرگرایشی و پرورش مولفه‌های رفتاری تربیت جنسی، خانواده گرایی، تربیت اجتماعی و تفکر انتقادی، موجب رویارویی موثر میان تربیت دینی و چالش‌های ترویج سبک زندگی غربی می شود.کلیدواژه‌ها: تعلیم و تربیت اسلامی،آسیب شناسی تربیت دینی،سبک زندگی غربی،آموزه‌های قرآنی و روایی