جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

اگر موضوع علم سیاست را حکومت ، و آنهم از سه جهت : ساختار حکومت ، اقبال وادبار حکومت و سیاست خارجی بدانیم، رساله حاضر به جهت دوم، یعنی اقبال وادبار حکومتها اشاره دارد. این بحث که در واقع به چگونگی کسب قدرت ، حفظ قدرت و اعمال قدرت مربوط می‌شود، از بحثهائی است که همواره مورد توجه اندیشمندان سیاسی بوده است . به عبارت دیگر، در پاسخ این سئوال که حکومتها چگونه روی آورده و به چه دلائلی فرو می‌پاشند، نظریات مختلفی از سوی اندیشمندان سیاسی غرب و شرق مطرح شده است . به عنوان مثال، برخی منشاء اقبال و پیدایش حکومت را فطرت ، بعضی جنگ و غلبه، دسته‌ای قرارداد اجتماعی و عده‌ای غیر آن می‌دانند، کمااینکه در زمینه ادبار و فروپاشی حکومتها نیز تاکنون نظریات مختلفی در ابعاد سیاسی، اقتصادی و اجتماعی ارائه شده است . قصد آن است که در این رساله به مقایسه نظریات فوق با دیدگاه علی (ع) در این زمینه بپردازیم . به گمان ما، نظریه‌های فوق واجد دو نقیصه اساسی ((سطحی نگری)) و ((تک بعدی نگری))است ، در حالیکه علی (ع) در مجموع دیدگاه عمیقتر و جامعتری را ارائه کرده‌اند. بعلاوه، برخلاف برخی از دیدگاهها که کسب قدرت ، اعمال و حفظ آنرا به هر طریق ممکن تجویز می‌نمایند، از دیدگاه علی (ع)، آنچه در اقبال وادبار حکومتها نقش تعیین‌کننده دارد، به ترتیب ، عدل و ظلم، و به عبارت دیگر، اعمال شیوه‌های منطقی و مردمی یا بالعکس ، بگونه‌ای است که موجبات قوام و دوام یا بی‌ثباتی و فروپاشی حکومتها را فراهم آورد. با فرض فوق، ضمن ارائه کلیات تحقیق در پیشگفتار، مبانی و اصول علم سیاست را در گفتار اول و دلائل ادبار دولتها را در گفتار دوم موردبحث قرار داده و با جمعبندی، تحلیل مسئله و نتیجه‌گیری در گفتار سوم، بحث را به پایان برده و قضاوت نهائی را به مطالعه‌کنندگان این رساله وامی‌گذاریم.