جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

کتاب «الأحكام الشرعية ثابتة لا تتغير» توسط آيت اللّه لطف اللّه صافى گلپايگانى در سال ۱۴۱۰ ق در جواب مقاله‌ اى كه در مجله عربى الكويتية به قلم دکتر عبدالمنعم النمر چاپ شده بود، به زبان عربی تأليف گرديده است. آن مقاله كه در صدد اثبات عدم ثبات احکام مهم اسلامى مى‌ باشد در بخش‌ هاى مختلفى به صورت عالمانه و دقيق جواب داده شده است. آيت الله لطف الله صافی گلپایگانی فقیه، اسلام شناس و انديشمند بزرگ معاصر می باشد.‌ رساله، از يك مقدمه و يازده بخش تشكيل شده كه عبارتند از: ۱- خلط بين حکم شرعی و فتوا . ۲- تفصيل بين احكام در ثبات و تغيّر. ۳- احكام معاملات. ۴- احكام معاملات آيا الهى هستند يا حاصل اجتهادات پیامبر صلی الله علیه و آله. ۵- پيامبر و اجتهاد. ۶- كليّت و جزئيت احكام. ۷- عدم حصانت فتاواى سابقين. ۸- آراء و احكام بشرى. ۹- انفتاح باب اجتهاد براى همه مردم تا روز قيامت. ۱۰- احكام حكومتى. ۱۱- بيان چند مثال.

أفضل‌ الدين شيخ عباس كاشف الغطاء، در مسئله فتوت و جوان‌مردى با روى‌كردى فقهى مى‌باشد. از آن‌جا كه به نظر مؤلف، مروّت افضل دين است، عنوان بحث خود را «أفضل‌ الدين» قرار داده است. نويسنده، معتقد است برخى از روحانيون به دليل آن‌كه از مسير مروت و جوان‌مردى خارج شدند و زىّ طلبگى را كنار گذاشتند مردم آنها را مورد انتقاد قرار داده‌اند و لذا مشكل عمده را در ترك مروّت دانسته است و با تأليف اين کتاب مى‌خواهد مروت را تعريف كند و بيان كند كه چگونه مى‌توان اين روحيه را در بين روحانيون و طلاب رواج داد و جلوه‌هاى مختلف آن را بر حسب افراد و زمان‌ها و مكان‌هاى مختلف نشان دهد. وى خاطرنشان مى‌كند كه هر عملى از روحانيون و طلاب كه خلاف مروّت باشد، موجب هتك اين نهاد دينى و وهن حوزه‌هاى علميه خواهد شد. مؤلف پس از بيان معناى لغوى اين واژه متذكر مى‌شود كه فقها معمولاً اين مسئله را در ضمن تعريف عدالت مطرح مى‌كنند. مؤلف، در نهايت مروت را به معناى رفتار اجتماعى برحسب موازين عرفى مى‌داند. به همين دليل مروت به حسب افراد مختلف است. هر چه دانش و مسئوليت يك فرد بالاتر باشد، مواظبت رفتارى وى نيز بايد بيشتر باشد. براى يك فرد غذا خوردن هنگام راه رفتن در خيابان خلاف مروت نيست؛ اما براى يك فقيه يا قاضى خلاف مروت است. مصاديق مروت در زمان‌ها و مكان‌هاى مختلف نيز تغيير مى‌كند زيرا موازين عرفى از يك زمان تا زمان ديگر و از يك مكان تا مكان ديگر متفاوت است. البته نويسنده تذكر مى‌دهد كه مروت از لوازم انسانيت است و منطبق بر فطرت پاك انسانى است و لذا اگر عموم مردم در اثر عدول از فطرت انسانى از برخى سنن شرعى روى‌گردان شدند، علما نبايد تابع چنين عرفى باشند. به همين خاطر شهيد ثانى در لمعه فرموده است: اگر شخصى مستحبات شرعى را رعايت كند، اشكالى ندارد هر چند عامه آن را زشت تلقى كنند؛ مانند حنا گذاشتن و غيره. وى سپس برخى از روايات مربوط به مروت را ذكر كرده است.

كتاب التحفة السنية في شرح النخبة المحسنية نوشته عبدالله بن نورالدین‌ جزایری در موضوع فقه استدلالى‌ و به زبان عربی ‌ است. این کتاب تعلیقه‌ای است بر کتاب النخبة نوشته عالم عامل و مرشد کامل مولی محمد محسن کاشانی معروف به فیض کاشانی که خداوند متعال غفرانش را شامل حال او گرداند و در بهشت برین جایش دهد، که با حجم کم و با اختصار رموز آن کتاب را تبیین و غوامض مشکلاتش را حل می‌کند و مجملاتش را تفصیل می‌دهد. همچون آب ذلال با خمر حلال ممزوج گشته و از هر گونه اخلال و املال دور می‌باشد. قبل از شیخ عبدالله والدش به شرح این کتاب مشغول بوده و قسمتی از آن را هم پیش برده و مشکلات روزگار مانع از اتمام آن شده بود و فرزندش اتمام آن را بعهده گرفته است. برای توضیح عبارات و تفصیل اشارات کتاب به جز در موارد نادر غالبا بر نوشته‌های مصنف در کتاب‌های دیگرش تکیه شده زیرا او خود آگاه تر به مقصود خویش می‌باشد. و همچنین در نقل اجماعات و اقوال و بررسی اخبار از جهت رجال به گفته‌های مولف بسنده کرده است مگر در مواردی اندک که با دقت زیاد به موارد خلاف آن نظر رسیده است.

کتاب «السجود على الارض‏» نوشته علی احمدی میانجی، بیستمین نوشتار از مجموعه «سلسلة المعارف الاسلامیة» به مبحث سجود اختصاص یافته است. در فصل اول كتاب مطالبی درباره مفهوم سجود، در فصل دوم انواع سجود و در فصل سوم حرمت سجود و سجود به غیر خداوند تشریح می‌ شود. در فصل پایانی نیز مطالبی درباره علل سجود بر خاك خصوصا تربت امام حسین (ع) فراهم می‌ آید.

کتاب كتاب الزكاة اثر «سید کمال حیدری» می باشد و درباره بیان احکام فقهی پیرامون زکات و همچنین بررسی و مناقشۀ آنها طبق مبانی فقهی آیت الله سید کمال حیدری، می باشد. به عنوان نمونه، به برخی از مسائل اثر حاضر اشاره می کنیم: 1. موارد وجوب زکات و بیان اختلاف در تشخیص مصادیق آن 2. متصدی دریافت زکات 3. شرایط پرداخت زکات 4. و ...

كتاب مسائل فقهيّه اثر سید شرف الدین موسوی از معتبرترين و مهم‌ترين كتب فقه مقارنه‌اى و استدلالى علماى معاصر مى‌باشد. در اين كتاب مسائلى كه بيشتر محل برخورد نظريات و معركۀ آراء بوده با روشى بسيار دقيق و علمى و با متنى متين و منسجم ارائه شده است كه اين كتاب را از نظائرش ممتاز مى‌نمايد. در خلال مباحث كتاب 10 مسألۀ اختلافى كه مربوط به طهارت، نماز و روزۀ مسافر و نكاح متعه است مطرح شده كه عبارتند از: - جمع بين نماز ظهر و عصر يا مغرب و عشاء - آيا بسم الله، آيۀ قرآنى است - استحباب يا وجوب قرائت در نماز - ركن بودن تكبيرة الإحرام - مسائل مربوط به نماز شكسته و افطار كردن مسافر - نكاح متعه - مسح پاها - مسح بر جوراب و كفش - مسح بر عمامه - مسح گوش‌ها

کتاب «بحوث فی فقه عقد البیع» از سلسله جلسات درسی آیت الله سید کمال حیدری در شرح کتاب بیع – مکاسب محرمه شیخ اعظم انصاری – برگرفته شده و با همت سید زید احمد بطاط آن را در غالب یک کتاب با ترتیبی منطقی، نگارش کرده است. فعالیت‌های تحقیقی احمد بطاط بر این اثر به شرح ذیل است: تقسیم بحث و انتخاب عناوین مستقل برای بعضی مباحث، به‌گونه‌ای که متن به چند مبحث و مباحث به مسائل و مسائل به عناوین تفصیلی به‌حسب مقدار مطالبی که مسئله دارد، تقسیم شده است. مهم در شناخت هر مسئله‌ای اطلاع از سیر تاریخی و آگاهی از تاریخ طرح آن مسئله در مباحث فقهی است؛ لذا در ابتدای هر مسئله عنوان مستقلی ذکر شده که در آن تاریخ مسئله و در آخر اقوال فقها در مسئله معرفی شده است. در ذکر تاریخ وفات هر فقیه در «تاریخ مسئله» برای روشن شدن تسلسل زمانی آن است. بسیاری از مسائل، نیازمند روشن شدن موضع بحث و اظهار آن هستند؛ تا خواننده مدخل بحث و مناقشه را بداند و صورت مطلب و خط سیر آن از خلال بیان آنچه اصطلاحاً تحریر محل نزاع گفته می‌شود روشن شود. برای این هدف در ابتدای هر مسئله بحثی با عنوان «تحریر محل نزاع» آمده است. در بسیاری مباحث، نام نویسنده ذکر نشده یا اشاره به قول یا مناقشه یا اشکالی شده، بدون این‌که آن قول نقل شود یا این‌که نقل به معنی شده است؛ لذا به‌قدر امکان عین اقوال از مصادر اصلی آن نقل شده است؛ تا خواننده بر آن اطلاع یابد و کوشش مراجعه و تتبع در دسترس او قرار گیرد. در شرح به بیان کلام مصنف و توضیح آن بسنده شده و تفصیل و مناقشات یا اضافاتی هرچند در فهم کلام ضروری بوده ذکر نشده است تا خواننده در انشعاب بحث گم نشود. ازآنجاکه کتاب مکاسب در مرحله عالی در درس خارج تدریس می‌شود، طلبه به‌ناچار باید بر بعضی تفاصیل پیرامون مباحث مطروحه در کتاب اطلاع یابد. لذا نویسنده توضیحاتی را ذیل عنوان «زیادة و تحقیق» آورده است. در انتهای هر مسئله مبحثی با عنوان «أضواء علی النص» آمده که شرح و تبیین عبارات کتاب است و ماقبل و مابعدش را به هم مرتبط کرده است