جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

در ادبیات معاصر ایران نام ملک الشعرای بهار همواره یادآور مبارزه های سیاسی و انتقادهای اجتماعی است. او با شعر استوار خود در دوران استبداد به نبرد با پلیدی ها رفت و در این راه به همراه مبارزان دیگر، آزار فراوان دید. از همین روی شناساندن این شاعر بزرگ به نسل های بعد از او نوعی وظیفه اجتماعی به شمار می رود. یکی از زمینه های مناسب نکوداشت بهار انتخاب اشعار و آثار او در کتاب های درسی و معرفی زمانه او در این کتاب ها به دانش آموزان است.در کتاب فارسی دوم راهنمایی و دوره پیش دانشگاهی بخش هایی از قصیده دماوندیه بهار انتخاب شده و به عنوان نمونه ای از شعر سیاسی و اجتماعی دوران حیات شاعر به دانش آموزان تدریس می شود. در انتخاب این قصیده اشکالات و سهوهایی وجود دارد که نمی توان آنها را سرسری گرفت و از کنارشان گذشت. خصوصا این که تبدیل یک اسم به ضمیر بدون استناد به دیوان های پیراسته باعث سردرگمی دبیران و دانش آموزان شده و معلوم نیست که بر اساس این تصرف، معنا و مفهوم بیت بهار چیست. در این تحقیق ضمن مروری بر شعر بهار و توجه به شهرآشوب سرایی او و نیز دقت در بیزاری خاصی که او از پایتخت و برخی اهالی آن داشته، بر تصحیح سهوهای مندرج در کتاب درسی دوره پیش دانشگاهی اشاره شده و موضوع، مورد نقد و بررسی قرار گرفته است.

مضامین تقلیدی هجو از عصر جاهلی تا دوره سامانی و غزنوی با محوریت هجو شخصی، سیاسی و دینی ادامه داشت و شاعران زیادی از قبیل: حطیئه، فرزدق، اعشی، جریر، ابن رومی و دیگران در این موضوعات به هجویه سرایی اقدام کرده اند، هجو در شعر فارسی نیز با همان مضامین از دوره های اولیه دیده می شود.هرچند از دوره های اسلامی، اموی و عباسی، قصایدی در وصف و رثای شهرها به جا مانده، ولی هجو شهرها برای اولین بار به صورت مستقل، در قطعاتی خاص توسط شاعران دوره سامانی و غزنوی سروده شده است، و شاعران ایرانی شهرهای زیادی را به زبان عربی و فارسی هجو کرده اند و برخی از اشعار هجو در شعر فارسی برای شاعران مشکلاتی را به دنبال داشته که به نام «شهر آشوب» مشهور شده است.