جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

این پژوهش با هدف بررسی میزان تاکید کتب درسی پایه دوم ابتدایی سال تحصیلی 92-1391بر مفهوم تخیل صورت گرفته است. روش تحقیق پژوهش حاضر روش تحلیل محتوا از نوع بخشی بوده است. جامعه آماری این تحقیق شامل کلیه کتب پایه دومابتدایی است که مجموعاً شامل 680 صفحه می‌باشد. همچنین در این پژوهش حجم نمونه با جامعه آماری برابر است. ابزار جمع آوری اطلاعات در این طرح پرسشنامه معکوس یا چک لیست سنجش مولفه‌های تخیل است. برای سنجش روایی از روش سنجش روایی محتوایی استفاده شده است که از نظر متخصصین قابل قبول گزارش شد و پایاییبراساس توافق داوران تکمیل کننده محاسبه شد که مقدار آن 0/87 ارزیابی شد. واحد تحلیل پژوهش حاضر مضمون می‌باشد که با توجه به سوالات پژوهش انتخاب شده است. برای تجزیه و تحلیل داده ها از شاخص‌های آمار توصیفی مانند جدول فراوانی، میانگین و درصد و نمودار و در آمار استنباطی از روش تجزیه و تحلیل واریانس یک‌طرفه استفاده شده است. نتایج حاصل ازاین پژوهش نشان دادکه از 1021 مصداق مشخص شده در کتب دوم دبستان، به ترتیب 19.29درصد به کتاب آموزش قرآن ، 16.85 درصد به کتاب هدیه‌های آسمان، 33.1 درصد به کتاب فارسی ، 6.46 درصد به کتاب کار فارسی، 13.71 درصد به کتاب ریاضی و 10.58 درصد به کتاب علوم تجربی اختصاص داردو همین‌طور مشخص گردید که از میان مولفه‌های تخیل، بازنمایی تصورات بیشترین فراوانی(556) و مولفه ناآشنا کردن مفاهیم آشنا کمترین فراوانی(9) را به خود اختصاص داده‌اند. به‌طوری که 8.32 درصد بر همانندسازی، 54.46درصد بر بازنمایی تصورات، 29.18 درصد بر توانایی وانمود سازی 7.15 درصد بر پیش‌بینی و 0.88 درصد بر توانایی ناآشنا کردن مفاهیم آشنا تاکید دارد. همچنین نتایج نشان داد که در همه‌‌ی کتب درسی پایه دوم به استثنای کتاب کار فارسی بیشترین توجه بر مولفه‌ی بازنمایی تصورات می‌باشد و نیز کمترین توجه بر مولفه‌ی ناآشنا کردن مفاهیم آشنا است.

در پژوهش حاضر، میزان و نحوه توجه به سیره انبیاء(ع) و معصومین(ع) درکتب جدید التألیف فارسی (بخوانیم- بنویسیم) سال تحصیلی 88- 87 در مقایسه با کتب فارسی چاپ 80- 79 دوره آموزش ابتدایی در ایران مورد بررسی قرارگرفت تا مشخص شود که تا چه حد در این کتاب ها تلاش برای آشنا کردن دانش آموزان با ابعاد شخصیت انبیاء(ع) و معصومین(ع) صورت گرفته است. در این پژوهش از روش تحقیق توصیفی از نوع تحلیل محتوای توصیفی استفاده شد. جامعه آماری در این پژوهش، کتاب های فارسی دوره ابتدایی که در سال تحصیلی1380- 1379 در سراسر کشور تدریس می شده اند، وکتاب های جدید التألیف فارسی (بخوانیم- بنویسیم) دوره ابتدایی درسال تحصیلی 1388- 1387 که درحال حاضر تدریس می شوند، می باشند. یافته های تحقیق نشان می دهد که در کتاب های فارسی (بخوانیم- بنویسیم) دوره ابتدایی سال تحصیلی88- 87 برحسب صفحه، تنها 5/4% از کل صفحات کتاب های فارسی این دوره تحصیلی به انبیاء(ع) و معصومین(ع) اختصاص داده شده است، یعنی در آنها مجموعاً به 33 مورد شرح زندگی، 35 مورد رفتار وبه 4 مورد احادیث این بزرگواران اشاره شده است. همچنین تحلیل محتوای کتاب های فارسی دوره ابتدایی سال تحصیلی80- 79 نیز بر حسب صفحه، نشان می دهد که 9/7% از کل صفحات این کتاب ها به انبیاء(ع) و معصومین(ع) اختصاص داده شده است و مجموعاً در این کتاب ها به 25 مورد شرح زندگی، 70 مورد رفتار و به 9 مورد احادیث انبیاء(ع) و معصومین(ع) اشاره شده است. میزان فراوانی اسامی انبیاء(ع) و معصومین(ع) در کتاب های فارسی سال های 88- 87 و 80- 79، با تفاوت قابل ملاحظه ای (156 به 201)، به کتاب های فارسی سال80- 79، بر می گردد. نتایج تحلیل محتوای پرسش ها و تصاویر در زمینه مورد نظر پژوهش نیز، نشان داد که در هر دو سال تحصیلی فوق، پرسش ها بسیار سطحی بوده، و تصاویر کتاب های سال 88- 87 نیز، به نسبت کتاب های سال80- 79، بسیار بهتر و جذابتر شده است. بنابراین نسبت فراوانی صفحات و موارد اشاره شده مربوط به سیره انبیاء(ع) و معصومین(ع) در کتاب های فارسی سال 80- 79، جدای از تصاویر و ظاهر این کتاب ها، به مراتب بیشتر و حیطه های بیشتری را در بر داشته است.

نظام تعلیم و تربیت، به سبب کارکردهای اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و علمی گوناگونی که داشته همواره موضوع مهمی بوده و می‌تواند ابزار کارآمدی برای رشد و توسعه‌ی ملت‌ها باشد. یکی از مهم‌ترین جوانب نظام تعلیم و تربیت، توجه و تمرکز آن بر روی تربیت اخلاقی کودکان امروز و شهروندان آینده می‌باشد. فزون بر آن‌که از طریق دین و تربیت دینی نیز می‌توان به تربیت اخلاقی مبادرت ورزید اما باید گفت که تربیت اخلاقی نیازمند مبانی عقلانی فلسفه‌های مختلف نیز می‌باشد. یکی از مهم‌ترین این فلسفه‌ها، فلسفه‌ی اگزیستانس می‌باشد که به دلیل تأکید ویژه‌ی آن بر روی عواطف و احساسات، می‌توان از آن به منظور تربیت اخلاقی بهره گرفت. آن‌چه این پژوهش به بررسی آن پرداخت "تربیت اخلاقی در دوره‌ی ابتدایی: تحلیل محتوای کتاب‌های فارسی بخوانیم" بود. با علم به این‌که کودکان و دانش‌آموزان دوره‌ی ابتدایی مسائل اخلاقی را از طریق شعر، داستان، رمان و ... بهتر می‌آموزند، دریافتیم که در محتوای کتب فارسی بخوانیم دوره‌ی ابتدایی، بهتر می‌توان این مطالب را گنجاند. از این رو، بر مبنای فلسفه‌ی کارل یاسپرس و رمان شازده‌کوچولو، نُه مولفه‌ی اخلاق اگزیستانسی را پس از ژرف‌کاوی برگزیده و آن‌ها را در دو طیف مقوله‌های اخلاق فردی شامل گناه‌آگاهی، عشق، معنویت، اصالت فرد و نقد بر از- خود- بیگانگی و مسئولیت؛ و مقوله‌های اخلاق اجتماعی شامل ارج آدمی، مرگ‌آگاهی، رنج‌آگاهی و صلح‌طلبی دسته‌بندی نمودیم. سپس با استفاده از ابزار تحلیل محتوا (با واحد تحلیلی جمله و مضمون)، به تحلیل و بررسی چگونگی‌های گنجانده شدن مولفه‌های ذکر شده در محتوای کتب مذکور پرداختیم و پس از تجزیه و تحلیل آن‌ها به این نتیجه رسیدیم که در پایه‌های اول، دوم و سوم، در هر دو سطح جمله و مضمون، توجه به مقوله‌های اخلاق فردی و اجتماعی تربیت اخلاقی بسیار کم بوده اما تا حدودی این کم‌بودها در پایه‌های چهارم و پنجم جبران گشته‌اند. همچنین، تحلیل‌ها نشان دادند که در مقوله‌های اخلاق فردی، نظام آموزشی کشورمان بیشترین تأکید را بر روی مولفه‌های مسئولیت و معنویت؛ و در مقوله‌های اخلاق اجتماعی، بیشترین تأکید را بر روی صلح‌طلبی و ارج آدمی داشته است.

نظام رسمی تعلیم و تربیت شامل: الف. آموزش ابتدایی، متوسطه، عالی؛ ب. آموزش پیش‏دبستانی؛ ج. تعلیم و تربیت استثنایی؛ د. تعلیم و تربیت حرفه‏ای، فنی و شغلی. ه. تعلیم و تربیت بزرگ‏سالان است. در کنار تعلیم و تربیت رسمی، دوره‏های غیررسمی و کیفی نیز وجود دارند که هدفشان آماده‏سازی کسانی است که برای ورود به دانشگاه به آزمون ورودی نیاز ندارند. به راستی نظام‏های آموزشی موجود در کشورهای گوناگون، از همین روش‏ها در نظام آموزشی خود بهره می‏گیرند؟ بدین منظور این مقاله به توصیف نظام آموزشی کشور اتریش می‏پردازد. هدف از این مقال، آشنایی با نظام تعلیم و تربیت کشور اتریش است تا ضمن شناخت نظام آموزش این کشور، به شناسایی نقاط قوت آن پرداخته، دست‏اندرکاران و برنامه‏ریزان نظام آموزشی بتوانند از تجارب این کشور در نظام آموزشی خود بهره ببرند. طبعا روش پژوهش اسنادی و توصیفی خواهد بود.

پژوهش حاضر با هدف بررسي نقاط قوت و ضعف فرايند تغيير در طرح ارزشيابي كيفي- توصيفي در استان اصفهان به انجام رسيده است. به عبارت ديگر، اين پژوهش درصدد بوده است تا فرايند تغيير را در پنج حيطه شامل: تدوين و طراحي، اشاعه و انتشار، پذيرش، اجرا و نهادينه كردن در طرح ارزشيابي توصيفي از ديدگاه معلمان، مديران و كارشناسان مجري طرح ارزشيابي ‌توصيفي در استان اصفهان بررسي نمايد. اين پژوهش، در هم تنيده (كمي- كيفي) و از نوع توصيفي- تحليلي است. جامعه آماري شامل دو بخش است. بخشي از جامعه‌، معلمان و مديران مجري طرح در استان اصفهان هستند كه از طريق پرسشنامه نظرات آن ها جمع‌آوري شده است. جامعه ديگر را كليه كارشناسان سنجش و ارزشيابي كه مجري طرح در استان مي‌باشند، تشكيل مي‌دهد. در اين پژوهش با توجه به تعداد كم جامعه، نمونه‌گيري انجام نشده و از روش سرشماري استفاده گرديد. تعداد معلمان 44 نفر، مديران 8 نفر و تعداد كارشناسان 10 نفر مي‌باشد.در اين پژوهش از سه ابزار اسناد و مدارك، پرسشنامه و مصاحبه استفاده شده است. به منظور برآورد روايي سوالات مصاحبه و پرسشنامه، از روايي محتوا استفاده شده و نظر متخصصان در رابطه با كيفيت سوالات مورد توجه قرار گرفته است. براي برآورد پايايي پرسشنامه از روش آلفاي كرانباخ استفاده شده است كه پايايي كل پرسشنامه (0/96) بوده است. به منظور تجزيه و تحليل اطلاعات كمي از روشهاي آماري توصيفي مانند فراواني، درصد ميانگين، انحراف معيار، جداول و نمودارها و در تجزيه و تحليل اطلاعات حاصل از مصاحبه از روش مقوله‌بندي استفاده شده است. نتايج پژوهش نشان مي‌دهد كه سوال اول (تدوين و طراحي) در بخش كمي، ميانگين ميزان توجه به تدوين و طراحي طرح ارزشيابي توصيفي 3/14 بوده كه بيش از ميانگين تعيين شده (3) مي‌باشد. در بخش كيفي، كارشناسان ارزشيابي،از طرفي به مطلوبيت و مقبوليت اهداف طرح و از سويي ديگر به ضعف در مورد ميزان مشاركت مجريان در تدوين و طراحي تأكيد كردند و پيرامون هر يك، نكات مختلفي را ارائه نموده‌اند. در سوال دوم (اشاعه و انتشار) ميانگين نمره ميزان توجه به اشاعه و انتشار طرح ارزشيابي 2/94 بوده كه كمتر از ميانگين تعيين شده (3) مي‌باشد. در بخش كيفي، كارشناسان ارزشيابي در دو مقوله‌ي كلي اطلاع‌رساني و نوع اشاعه طرح، موارد متعددي را بيان نمودند. در سوال سوم (پذيرش)، ميانگين نمره ميزان توجه به پذيرش طرح ارزشيابي توصيفي 52/3 بوده كه بيشتر از ميانگين تعيين شده (3) مي‌باشد. در بخش كيفي كارشناسان، به تحصيلات بالا، آموزش مداوم و مشاركت بيشتر مجريان در طرح به عنوان عوامل مؤثر در پذيرش تأكيد نمودند. در سوال چهارم (اجرا)، در بخش كمي، ميانگين نمره ميزان توجه به اجراي طرح ارزشيابي توصيفي 2/89 بوده كه كمتر از ميانگين تعيين شده (3) مي‌باشد. در بخش كيفي، مصاحبه‌شوندگان در دو مقوله‌ي ميزان امكانات و منابع و انعطاف و استقلال در اجرا، موارد متعددي را بيان نمودند. در سوال پنجم (نهادينه كردن)، ميانگين نمره ميزان توجه به نهادينه كردن طرحي ارزشيابي توصيفي 2/55 بوده كه از ميانگين تعيين شده (3) كمتر مي‌باشد. در بخش كيفي، كارشناسان به مواردي چون فرهنگ‌سازي در جامعه و ايجاد تغييرات بنيادي در نگرش و دانش معلمان، تأكيد كردند. در مجموع مي‌توان گفت كه فرايند تغيير در طرح ارزشيابي توصيفي در پنج حيطه يكسان نبوده است. به اين معنا كه بيشترين ميانگين مربوط به حيطه پذيرش و كمترين ميانگين مربوط به حيطه‌ي اجرا مي‌باشد.

آموزش وانتقال صحیح آموزه های دینی و نهادینه کردن ارزشهای دین اسلام در کودکان ونوجوانان یکی از موضوعات و مباحث مهم درنظام آموزش وپرورش است که در این پژوهش اهداف ودلایل انتخاب موضوع توضیح داده شده است.سپس سوالاتی دراین رابطه بیان نموده که مقدمه ای برای شروع کار پژوهش ومحوری برای جمع آوری اطلاعات بوده است .چارچوب ومحدوده تحقیق را بیان کرده وتعاریفی از تربیت ارائه نموده وسپس به عوامل مهم تربیت پرداخته ونقش هریک درتربیت دینی وتعمق بخشیدن به آن را در دانش آموزان متذکر شده ام.ضرورت شناخت دانش آموز (متربی) رابرای امر تربیت بیان نموده که لازمه آن پرداختن به مراحل رشد بعد از تولد از نظر اسلام می باشد.سپس به نقش دین درتربیت اسلامی به عنوان یک زیر بنا ومنشاء همه اعمال نیک ذکر شده است .درفصل سوم روش گردآوری وابزار جمع آوری اطلاعات بیان شده است .پیشینه پرورش دینی دریونان باستان ،ایران ، اروپا مورد بررسی قرار گرفته است .درفصل چهارم پاره ای از روشهای تربیتی اسلام ونقش آنها در تسریح وتسهیل حرکت به طرف کمال ونظرات علمای تعلیم وتربیت بیان شده است.وبه عوامل محیطی واجتماعی موثر در درونی شدن ارزشهای دینی در دانش آموزان از دیدگاه اسلام پرداخته شده است.همچنین از اطلاعات جمع آوری شده برای پاسخگویی به سوالات پژوهش وتوصیه هایی جهت بهبودپرورش دینی ونهادینه شدن ارزشها استفاده بهینه از روشها درمدارس ارائه شده است. روشهای پرورش دینی ونهادینه شدن ارزشها دردانش آموزان در قرآن ،احادیث ، سیره نبوی وائمه معصومین علیهم السلام بیان شده است وشاید خیلی بهتر از روشهایی است که علمای تعلیم وتربیت در غرب پس از سالها تحقیق ارائه داده اند این وظیفه اولیا ومربیان است که با شیوه های نهادینه کردن ارزشهای دینی که دراین پژوهش به 10 ارزش تقوا، عدالت ،عبادت ،صدق وراستگویی،اداء امانت،احسان ،صدقه،صبر ،شکر وانفاقکه دراین پژوهش پرداخته شده استآشنا شده وآنها را به کار گیرند.دست اندرکاران امر تربیت خصوصاً معلمان ومربیان از روشهای آموزش قرآن ، منش الگویی ،محبت ،حفظ تکریم شخصیت دانش آموزان ،تشویق، بصیرت بخشی وقصه گویی که باز در این پژوهش مورد بررسی وتائید قرارگرفته اند ارزشهای دینیرا در بین دانش آموزان درونی نمایند ،چراکه انسان برای حفظ آنها همیشه نیاز به تذکر ویادآوری دارد.