جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

میزان اتکا و اطمینان به ظواهر قرآن و نقش روایات در این مهم، از مبانی زبان شناختی قرآن کریم است و همواره حجم درخوری از مباحث اصولی و هرمنوتیکی را به خود اختصاص داده و می دهد. در این مقاله در صدد هستیم موضوع مذکور را نه صرفا با رویکرد اصولی یا هرمنوتیکی، بلکه در پرتو آموزه های نهج البلاغه بررسی کنیم. در آموزه های امیرمومنان علی علیه السلام با دو دسته از بیانات مواجه هستیم. دسته اول شواهدی که ممکن است از آنها حجیت ظواهر قرآن و استقلال آنها در فهم و استنباط برداشت شود و دسته دوم شواهدی که در آنها ذو وجوه بودن قرآن یا نیازمندی به اهل بیت علیهم السلام در فهم مطرح و ممکن است از آنها عدم حجیت ظواهر قرآن و عدم استقلال آیات در فهم و تفسیر برداشت شود. با بررسی هر دو دسته از شواهد و ارائه تقریرات و نقدهای مطروحه، چنین به نظر می رسد نه از شواهد دسته اول که ناظر به استقلال و معیاریت قرآن در فهم و حجیت آنند، می توان به پذیرش حجیت ظواهر قرآن رای داد و نه از شواهد دسته دوم که ناظر به ذو وجوه بودن قرآن و نیازمندی فهم آن به اهل بیت علیهم السلام و قیومیت آنان است، می توان نفی حجیت ظواهر قرآن را نتیجه گرفت. هر چند دست کم می توان گفت که شواهد دسته اول ناظر به حجیت فهم در نصوص و محکمات و شواهد دسته دوم ناظر به ضرورت رجوع به روایات درباره مجملات و متشابهات هستند. نویسنده بر این باور است که ظواهر قرآن پس از فحص و یاس از قرائن (نه الزاما قرائن روایی) حجیت دارند و می توان به آن معنا اتکا کرد که تفصیل آن در این تحقیق خواهد آمد.

هدف پژوهش حاضر بررسی تاثیر آموزش حکمت های نهج البلاغه بر ابعاد سلامت عمومی در دانشجویان دانشگاه سمنان بود. در یک بررسی آزمایشی با پیش آزمون، پس آزمون و پی گیری با گروه کنترل، 61 نفر از این دانشجویان به طور تصادفی انتخاب و نیز به صورت تصادفی در گروه های آزمایشی و کنترل گماشته شدند. شرکت کنندگان در سه مرحله پرسشنامه سلامت عمومی (GHQ-28) را تکمیل کردند و گروه های آزمایش ده جلسه آموزش مهارت های زندگی را هفته ای یک بار دریافت کردند. نتایج تحلیل واریانس با اندازه گیری مکرر نشان داد که آموزش حکمت های نهج البلاغه بطور معناداری باعث کاهش علایم نشانه های بدنی، اضطراب و بی خوابی، اختلال عملکرد اجتماعی و افسردگی در گروه های آزمایش در مقایسه با گروه های کنترل شده است (p<0.05). طبق نتایج این پژوهش، آموزش حکمت های نهج البلاغه به شیوه گروهی روش موثری برای برای بهبود ابعاد سلامت عمومی دانشجویان است.

پژوهش حاضر با هدف بررسی معنای زندگی از منظر امام علی (ع) انجام شد. در جامعه روایی پژوهش، از میان همه روایت های نقل شده از امام علی (ع)، نهج البلاغه با توجه به اینکه بیشترین حجم روایت های نقل شده از علی (ع) را در خود جای داده به عنوان نمونه انتخاب گردید. پس از بررسی متن نهج البلاغه به روش اجتهاد دینی و تحلیل تاریخی و محتوایی احادیث متون مورد نظر جمع آوری، انتخاب و مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. اطلاعات، پس از جمع آوری و انباشته سازی، با به کارگیری روش های استقرایی و قیاسی مقوله بندی، اعتباریابی محتوایی و مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته ها بیانگر امکان استخراج یک الگوی معنایی برای زندگی در چارچوب بیانات امام علی (ع) و به بیان کلی تر دین اسلام است. این الگو بسیاری از الگوهای امروزه روان شناختی برای معنایابی زندگی را پوشش می دهد. در نتیجه می توان از این الگو در جهت تبیین معنای زندگی و کمک به فنون روان درمانگری برای معنایابی زندگی مراجعان استفاده کرد.

کتاب درباره نهج البلاغه است و رد شبهات کسانی است که در مصدر نهج البلاغه تشکیک ایجاد می کنند. ایشان با ذکر روایات و بررسی آنها و همچنین محتوای عالی نهج البلاغه پاسخ شبهه افکنان را می دهد.

اخلاق یکی از منابع علم حقوق به شمار می‌رود. اخلاق نیروی پر توانی است که کار ایجاد قواعد حقوقی را رهبری می‌کند. اما با این وجود اخلاق و حقوق دارای مفهوم و قلمرو یکسان نیست. حقوق وظیفه برقراری نظم و عدالت را در جامعه به عهده دارد و این مهم محقق نمی‌شود مگر با الهام گرفتن از قواعد و اصول اخلاقی که از منابع وحی و آموزه‌های دینی سرچشمه گرفته است که این همان اندیشه اقتصادی اسلام و امیرالمؤمنین(ع) است. یکی از این منابع آموزه‌های دینی نهج‌البلاغه است که هر چند نهج‌البلاغه همه گفته‌هایی نیست که از حضرت به یاد مانده، اما مراجعه به نهج‌البلاغه و دقت در آن، ما را تا حدی با سیره تربیتی حضرت در مورد مسائل اقتصادی آشنا ساخته است. سقوط یک جامعه در نگاه حضرت به‌خاطر سقوط هنجارهای اخلاقی و پیشرفت آن جامعه نیز به‌خاطر همین هنجارها می‌باشد. در این مقاله بعد از تعریف اخلاق، قلمرو آن با حقوق و ارتباط بین آن‌ها و اصول اخلاقی حاکم بر معاملات از دیدگاه حضرت علی(ع) مورد بررسی قرار گرفته است. یافته‌های این مقاله نشان داد اجرای دقیق اصول اخلاقی ذکر شده توسط ائمه اطهار(ع) و آموزه‌های دینی نظم اجتماعی و عدالت را در جامعه برقرار خواهد کرد.

یکی از ابعاد گسترده امامت، نشر اخلاق و بیان اندرزهایی است که روح انسان را به اوج معنویت می‌رساند تا در پرتو آن مسیر درست حرکت به‌سوی خداوند و رفتار صحیح فردی و اجتماعی را دریابد. در این میان نهج‌البلاغه به‌عنوان بخش مهمی از آموزه‌های علوی راه‌گشای انسان در همۀ ابعاد زندگی و به‌ویژه اخلاق و معنویت است. این کتاب در مورد احسان و انفاق، به‌عنوان یکی از مهم‌ترین مسائل حوزه اخلاق، بسیار سخن گفته و برای تبیین دقیق مفهوم آن از تصاویری ادبی و خیال‌انگیز بهره برده است، تصاویر ادبی مجموعه‌ای از صنایع بیانی همچون تشبیه، استعاره، مجاز و کنایه می‌باشد که از شیوۀ زندگی و محیط اطراف شاعر یا نویسنده نشأت می‌گیرد و با ویژگی‌های منحصر به فرد خویش، معانی را از راه حس و فکر و وجدان به خواننده منتقل می‌نماید. امام علی(ع) برای بیان این مفاهیم، زبانی بسیار قوی و سرشار از نکات بلاغی دارا بوده است، ایشان در بیان مفاهیم انفاق، از استعاره و تشبیه بلیغ بیش‌ترین استفاده را برده است. تصاویر وی برگرفته از امور طبیعی و سراسر پویایی و حرکت است. با توجه به اهمیت موضوع انفاق در جامعه، پژوهش حاضر در پی بررسی این تصاویر و تأثیر آن در القای مفهوم به مخاطب می‌باشد.

هدف اصلی مقاله، آشنایی با مهمترین آموزه‌های مدیریت علوی است و چون بیانات امیر بیان حضرت امام علی(ع) خصوصاً فرمان حکومتی ایشان به مالک اشتر دربردارندۀ نکات متنوع و آموزه‌های متعدد مدیریتی و حکومت‌داری در سطح کلان است که قابل تعمیم به سطوح دیگر مدیریت سازمانی در جامعه است و به‌نحو احسن و اکمل حق مطلب را ادا کرده است و از این‌رو ما را از مراجعه به سایر منابع تقریباً مستغنی ساخته است. در این مقاله به‌طور خاص از کتاب ارزشمند و گران سنگ «نهج‌البلاغه» که تالی تلو قرآن است و هم چنین کتاب گران بهای «غررالحکم ودررالکلم» در تبیین اهمّ آموزه‌های مدیریت علوی مانند مدیریت و برنامه‌ریزی علوی، انتصابات علوی، و مهم‌ترین مبانی آن، ویژگی مدیران موفق، رفتار مدیریتی، سلوک علوی در مدیریت، اصل عدالت و کنترل و ارزیابی نیروها و پیگیری در مدیریت علوی، تشویق و تنبیه، اهمیّت مشورت و تصمیم‌گیری، از بیانات قرآن ناطق امیرالمؤمنین علی(ع) و نیز از سایر معصومین(ع) در کنار قرآن کریم استفاده شده است.

یکی از جلوه‌های بدیع و شگفت‌انگیر نهج‌البلاغه خروج الفاظ از دایره تنگ معانی و تجلی واژگان و جملات بسان نمادهایی دقیق و عمیق، تصاویری زنده و تابلوهایی گویا و جذاب است؛ تا بدانجا که می‌توان نهج‌البلاغه را رستاخیز سخن نامید؛ رستاخیزی که پس از آیات روشنگر قرآن کریم و سخنان شیوای پیامبر اکرم(ص) همانندی ندارد. این نوشتار با تبیین موضوع «نماد» و جایگاه آن در زبان، از تفاوت نماد با استعاره و تمثیل سخن گفته و با ارائه نمونه‌هایی از نهج‌البلاغه به تحلیل زبانی کارکرد نماد در بیان امیر مؤمنان(ع) پرداخته است. نظر به فراوانی کاربرد نماد در زبان نهج‌البلاغه، در این پژوهش تنها نمادسازی حضرت امیر(ع) از برخی حیوانات تحلیل و بررسی شده است و این نوشتار مقدمه‌ای بر تحلیل زبان‌شناسانه و معناشناسانه نماد و نمادپردازی در نهج‌البلاغه به‌شمار می‌رود. کران ‌ناپیدایی سخن، صورت‌بخشی به اندیشه و عمق‌دهی و ژرفابخشی به مفاهیم در نهج‌البلاغه از رهگذر کاربست نماد در بیان امام علی(ع) به زیبایی رنگ تحقّق یافته است.