جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

خط و نقش، تعاملی با معنا و پویا در هنر، به ویژه هنر اسلامی دارد. قدرت بیان قوی تر خط نگاره ها در تعامل و همراهی با نقوش، یکی از عوامل مهم گسترش و رونق استفاده از ترکیب نقش و خط در هنر به ویژه هنر قالی بافی است.رمزگرایی در طرح ها و نقوش انتزاعی و ساده شده از طبیعت، به همراه رنگ آمیزی زنده و متنوع آن ها در هنری به نام قالی بافی، گستره بزرگی از مفاهیم و مضامین مختلف، برگرفته از آداب و رسوم، عقاید فرهنگی، هنری و مذهبی را جهت انتقال به مخاطب ایجاد نموده است.هنر قالی بافی با پیشینه چندین هزار ساله، تجسمی پویا از اندیشه ها، فرهنگ ها و آرمان های مردم این سرزمین است، که در گذر از تاریخ پرفراز و نشیب، طرح ها و نقش هایی برگرفته از طبیعت زنده و زیبا با بار فرهنگی و معنوی، توانسته ارتباطی عمیق با افکار و اندیشه های پیرامون خود برقرار کند. این مقاله بر آن است تا با توجه به قدرت انتقال مفاهیم از طریق نقوش و خوشنویسی، همراهی و تناسب ارتباطی آن ها را در هنر قالی بافی سده های نوزدهم- بیستم/ سیزدهم- چهاردهم مورد بررسی قرار دهد. جهت رسیدن به اهداف مورد نظر سوالاتی مطرح است:1- نوع و مضامین خطوط و نقوش به کار رفته در قالی های قاجار کدامند؟2- تعامل خط و نقش در قالی های قاجار تا چه حد در انتقال مفاهیم و مضامین موثر بوده است؟

تشکیل دولت فاطمی موفقیت آمیزترین دستاورد سیاسی شیعه اسماعیلی بوده است. تقریبا همزمان با شکل گیری این دولت در شمال آفریقا، دولت آل بویه در ایران در حال تکوین بود. روابط این دو سلسله شیعه، حسنه و در خور توجه بوده است. سلسله فاطمی در سال توسط تشکیلات بسیار پیشرفته فکری و اجتماعی به نام نهضت اسماعیلیه که خود بخشی از مذهب تشیع بود، شکل گرفت. این حکومت شیعه مذهب در غرب دنیای اسلام سبب شکوفایی انواع هنرها، صنایع، رونق اقتصادی و پیشرفت فرهنگی بسیاری شد.از جمله این هنرها، هنر نگارگری است. هنرمند دوره فاطمی، هم بر زمینه حساس کاغذ و هم بر زمینه سرد و بی روح دیوارها و همچنین بر روی سفالینه ها، روح آفرینی و نقش آفرینی کرده است.موضوع مورد بررسی در این مقاله با تاکید بر هنرهای مصور و نگارگری بر اساس مضامین درباری، (شامل موضوعات غنایی، خلفا و زندگی درباری و ...)، مضامین نمادین، اجتماعی و جنگ و شکار طبقه بندی شده است.این بررسی مضمونی بر نمونه آثار سفالینه، نقاشی های دیواری و تک برگ های آسیب دیده نسخ مصور صورت گرفته است. آنچه همواره مورد نظر هنرمندان فاطمی بوده، بهره گیری از مضامین دنیوی و تجسم دقیق تر محتوای اثر و نوعی طبیعت گرایی در آثار بوده است.اهداف مقاله:1- دستیابی به پیامد عقاید شیعی فاطمیان بر هنرهای تزیینی و تجسمی آن ها2- شناسایی مضامین آثار مصور و منقوش دوره فاطمیسوالات مقاله:1- آیا تعصبات و گرایش مذهبی خلفای فاطمی بر نوع نقوش هنرهای تزیینی و تجسمی آن ها تاثیری داشته است؟1- آثار مصور و منقوش هنرهای فاطمیان دارای چه مضامینی هستند؟

هنر کتاب آرایی در قالب تولید نسخ خطی و در ادامه آن کتب چاپ سنگی از موضوعات قابل بررسی و توجه است.احساس نیاز بیشتر به مجلدات بیشتری از کتب تالیفی در دوره قاجار، تولید کتاب از مرحله نسخه نویسی به مرحله چاپ در نسخه های انبوه قدم گذاشت. در این میان نژلروش چاپ سنگی به دلیل سهولت در ارائه خط و آثار هنری، بر روش های پیشین ترجیح داده شد و اهمیت فراوان یافت. هنرمندان این دوره موضوعات اجتماعی، مذهبی، تاریخی و ... پیرامون خود را با روش چاپ سنگی به راحتی در اختیار علاقه مندان قرار می دادند.کتابخانه مرکزی تبریز یکی از مراکز نگهداری نسخ خطی نفیس و کتب چاپ سنگی است که گنجینه ارزشمند هنری را در خود جای داده است. مطالعه حاضر به بررسی معرفی کتب چاپ سنگی موجود در کتابخانه مرکزی تبریز پرداخته است. در این تحقیق از میان انبوه کتب چاپ سنگی موجود، سه نمونه با توجه به اهمیت موضوعی و کیفیت تصاویر با موضوعات ادبی، مذهبی، تاریخی انتخاب و بررسی شده است.یافته های تحقیق حاکی از آن است که سه کتاب آثار عجم، کلیات جودی و هزاردستان مورد بررسی، دارای تصاویر زیبا با عناصر زیبایی شناسی و بصری فراوانی است. توجه به موضوعات مختلف اجتماعی، مذهبی، تاریخی از جمله ویژگی های مفهومی این کتب است که در کنار ویژگی های زیبایی شناسی آن از جمله ترکیب بندی، بعدنمایی و ... دیده می شود.اهداف مقاله:1. دستیابی به ویژگی های بصری کتب چاپ سنگی نفیس موجود در کتابخانه مرکزی تبریز.2. شناخت موضوعی کتب چاپ سنگی موجود در کتابخانه مرکزی تبریز.سوالات مقاله:ویژگی های بصری کتب چاپ سنگی نفیس کتابخانه مرکزی تبریز چیست؟مفاهیم و موضوعات به کار رفته در کتب چاپ سنگی مصور کتابخانه مرکزی تبریز کدام است؟