جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

اعتماد از جمله مهمترین مباحث معاصر در حوزه مطالعات اجتماعی و سیاسی است که اهمیت آن در شرایط کنونی بیشتر از دوره های پیشین می باشد. در میان گروه های مختلف، اعتماد قشر جوان به دلیل ساخت جوان جمعیت ایران بیش از سایرین و در میان آنها نیز دانشجویان به عنوان بخش مهمی از نخبگان و بدنه کارشناسی جامعه از سهم به سزایی برخوردار است. در مقاله حاضر با تاکید بر وضعیت اعتماد بدنه دانشجویی در دو بعد سیاسی و اجتماعی، چیستی و چگونگی اعتماد دانشجویان بررسی شده است. در ابتدا اعتماد عمومی دانشجویان و سپس اعتماد آنها در قالب شاخص های پنجگانه اعتماد به اصناف و گروه های مختلف (مشتمل بر: روحانیون، مدیران دولتی و قضات)، میزان مشارکت سیاسی و شرکت در انتخابات، میزان رضایت از اوضاع اقتصادی، میزان رضایت از اوضاع سیاسی و میزان اعتماد به اخبار رادیو و تلویزیون جمهوری اسلامی بر اساس داده های مربوط به پیمایش های قابل مقایسه در سطح ملی در خصوص اعتماد عمومی دانشجویان و اعتماد خاص آنها در حوزه های اجتماعی و سیاسی مورد بحث و ارزیابی قرار گرفت. بر اساس تحلیل داده های موجود، اعتماد دانشجویان تحت تاثیر اعتماد عمومی مردم میباشد. به نظر میرسد، با کاهش اعتماد در میان مردم دانشجویان به میزان بیشتری تحت تاثیر قرار گرفته و اعتماد در میان آنها در ابعاد سیاسی و اجتماعی کاهش مییابد.

بررسی نحوه گذران اوقات فراغت شهروندان، با توجه به تغییرات سبک زندگی و ذائقه انسان معاصر از موضوعات مورد علاقه جامعه شناسان می باشد. این تحقیق در راستای کسب آگاهی از نحوه گذران اوقات فراغت شهروندان شهر اهواز انجام شده است. جمع آوری اطلاعات از همه شهروندان اهوازی به لحاظ محدودیت زمانی و مشکلات مالی، غیر ممکن بود؛ لذا پس از محاسبه حجم نمونه، از بین کل شهروندان شهر اهواز تعداد 400 نفر به صورت تصادفی بعنوان نمونه تحقیق انتخاب شد و داده های مورد نظر جمع آوری گردید.

نشاط و شادمانی، پدیده ای اجتماعی است که نظریه پردازان مختلف با دیدگاه های متفاوتی به آن نگریسته اند. پژوهش حاضر با هدف بررسی میزان نشاط و عوامل اجتماعی موثر بر آن انجام گرفته است. جامعه آماری این پژوهش شامل شهروندان استان خوزستان در تابستان 1390 است که 15 تا 65 سال سن دارند. با توجه به تنوع جامعه آماری و گستردگی استان، نمونه گیری به صورت چند مرحله ای انجام شد و بر این اساس حجم نمونه 987 نفر انتخاب گردید. برای سنجش میزان نشاط از پرسشنامه جامع آکسفورد پس از انجام آزمون پایایی استفاده گردید. نتایج حاکی از آن است که میزان نشاط در بین 1.9 درصد از پاسخگویان در حد کم و در مقابل 19.5 درصد از میزان نشاط بالایی برخوردارند؛ همچنین 78.6 درصد از پاسخگویان نیز دارای میزان نشاط متوسط هستند. بنابراین به طور کلی می توان گفت که پاسخگویان از میزان نشاط متوسط رو به بالایی برخوردار هستند. نتایج حاصل از تحلیل رگرسیون چند متغیری نیز نشان می دهد که احساس آنومی، احساس امنیت، اعتماد اجتماعی، دینداری، احساس محرومیت و سن تاثیر معنی داری بر میزان نشاط اجتماعی داشته اند، به نحوی که این 6 متغیر با توجه به ضرایب b به ترتیب بیشترین تاثیر را بر متغیر وابسته داشته اند.

در این مقاله رابطه انواع اعتماد شامل اعتماد بنیادین یا امنیت وجودی، اعتماد بین شخصی و اعتماد نهادی را با اعتماد اجتماعی مورد بررسی قرار داده و سعی کرده ایم به این سوال پاسخ دهیم که انواع اعتماد چه رابطه ای با اعتماد اجتماعی دارند. روش بررسی دراین پژوهش پیمایش است. در این پژوهش دانشجویان دانشگاه مازندران در نیم سال دوم سال تحصیلی 86-87 به عنوان جامعه آماری در نظر گرفته شدند و تعداد 457 نفر از بین ایشان به عنوان نمونه انتخاب شدند و پرسش نامه ها بین آن ها توزیع شد. یافته ها نشان داد میزان اعتماد به خانواده و اعتماد بنیادین یا امنیت وجودی پاسخ گویان زیاد بود. پس از آن و در سطح متوسط و کمتر از متوسط، به ترتیب نزولی، اعتماد به دوستان، اعتماد به اقوام و خویشان، اعتماد نهادی و اعتماد اجتماعی قرار گرفتند. در این میان، کمترین میزان اعتماد متعلق به اعتماد اجتماعی بود. بر اساس یافته های این تحقیق، انواع مختلف اعتماد با اعتماد اجتماعی رابطه داشتند. اعتماد نهادی رابطه قوی و معنی داری با اعتماد اجتماعی داشت. اما میزان هردو اعتماد نهادی و اجتماعی در سطح پایینی بود. کم بودن میزان اعتماد اجتماعی احتمالا تا حدود زیادی به نقش اعتماد نهادی مربوط می شود.

اعتماد شیوه اجتناب ناپذیر زندگی اجتماعی و شرط اساسی برای یک جامعه سالم است. در رویکرد روان شناختی ـ اجتماعی منشأ اعتماد اجتماعی، در شخصیت افراد جستجو می شود. هدف این مقاله شناسایی رابطه گونه های شخصیتی با اعتماد اجتماعی می باشد. رویکرد مقاله توصیفی ـ همبستگی، روش تحقیق پیمایشی و جامعه آماری شامل استادان، کارکنان و دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شمال در سال 1389 می باشد که در حجم نمونه هزار و 212 نفر اجرا شده است. یافته ها حاکی از آن است که میزان اعتماد اجتماعی در سه گروه تفاوت معناداری دارد. کمترین میزان اعتماد اجتماعی مربوط به دانشجویان و بیشترین آن در بین استادان است. رابطه اعتماد اجتماعی با گونه های شخصیتی برون گرایی، انسجامی و شناختی در هر سه گروه معنادار و رابطه آنها به صورت مثبت و مستقیم می باشد. همچنین رابطه اعتماد اجتماعی با گونه شخصیتی نژندی فقط در گروه استادان معنادار شده که این رابطه منفی و معکوس است.

امروزه مقوله کیفیت زندگی به شکل وسیعی با مفهوم رفاه، روابط اجتماعی، اعتماد و مشارکت اجتماعی ارتباط پیدا کرده است که می تواند بسترساز تقویت سرمایه اجتماعی شود. برای بررسی این رابطه به تحلیل ثانویه داده های موجود درباره زندگی مطلوب در شهر تهران پرداخته شده که از سوی جهاد دانشگاهی ( مرکز افکار سنجی دانشجویان ایران-ایسپا ) و دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی و درمان ایران با حجم نمونه 20670 نفر در مناطق مختلف شهر تهران به روش پیمایش انجام شده است. در تحقیق حاضر 59 درصد پاسخ گویان دارای کیفیت زندگی متوسط بودند که بیش ترین امتیاز را درباره سرمایه اجتماعی و ابعاد آن یعنی اعتماد اجتماعی، مشارکت اجتماعی به خود اختصاص داده اند و میزان این سه متغیر در انواع کیفیت زندگی متفاوت و معنادار است. نتیجه تحقیق پس از تجزیه و تحلیل یافته ها از راه محاسبه ضرایب تحلیل مسیر حاکی از این است که از مجموعه عوامل موثر بر سرمایه اجتماعی، کیفیت زندگی متوسط با ضریب همبستگی 58%. بیش ترین تاثیر را داشته است. در نتیجه کیفیت زندگی متوسط موجب افزایش همبستگی و شعاع ارتباطی افراد می شود و به دنبال خود برای آنها اعتماد را به همراه می آورد و سرانجام تمامی این عوامل موجب افزایش سرمایه اجتماعی می شوند.

مقاله پژوهشی حاضر به بررسی رابطه میزان سرمایه اجتماعی دانشجویان با نحوه تعریف و برداشت انان از جنبههای اجتماعی هویت خود پرداخته است. تعداد 700 نفر دانشجو به عنوان گروه نمونه از یازده دانشگاه دولتی روزانه شهر تهران با استفاده از روش نمونه گیری مطبق متناسب انتخاب شدند. سرمایه اجتماعی که نوعی تولید اجتماعی قابل مدیریت به شمار میاید، مقوله ای تازه و نسبتا ناشناخته در کنشهای اجتماعی محسوب میشود. در این تحقیق سرمایه اجتماعی یک شاخص ترکیبی است که شامل احساس تعهد، تعلق و اعتماد افراد به نهادها و گروه های اجتماعی و نیز بیانگر سطح علاقه انان به تعاملات اجتماعی (عضویت انان در گروه های اجتماعی) میباشد. نتایج پژوهش حاضر که با دو روش توصیفی و همبستگی انجام شده است، فرضیه اصلی تحقیق را به قرار زیر به اثبات رساند: بین میزان سرمایه اجتماعی دانشجویان و نحوه تعریف انان از جنبههای اجتماعی هویت خود، همبستگی مثبت، و معنادار و نسبتا ضعیفی وجود دارد (با احتمال p=0.000 و (r=0.1919. این یافته نشان میدهد، تقویت و رشد سرمایه اجتماعی دانشجویان به تقویت هویت اجتماعی انان منجر می شود و به دانشجویان در نحوه بروز اشکال مختلف هویت اجتماعی خود مانند؛ هویت خانوادگی، ملی و مذهبی کمک میکند.

این تحقیق با هدف شناخت میزان تاثیر سرمایه اجتماعی بر رضایت شغلی معلمان ابتدایی شهر تبریز انجام گرفت. سرمایه اجتماعی و رضایت شغلی معلمان از عامل های بسیار مهم در امر توسعه و رفاه اجتماعی است. روش مطالعه در این تحقیق، پیمایشی است و از ابزار پرسشنامه ساخت یافته بهره گرفته شده است. متغیر سرمایه اجتماعی با مقیاس بولن و اونیکس و متغیر رضایت شغلی با مقیاس برایت فیلد اندازه گیری شده است. حجم شامل 350 نفر از معلمان ابتدایی نواحی 2 و 4 است که به روش نمونه گیری خوشه ای دو مرحله ای انتخاب شده اند. متغیر مستقل این تحقیق سرمایه اجتماعی و متغیر وابسته، رضایت شغلی است که نتایج به دست آمده رابطه معنی داری بین آنها نشان می دهد. از آنجا که این بررسی نخستین پژوهشی بود که تاثیر میزان سرمایه اجتماعی را بر رضایت شغلی در ایران مورد مطالعه قرار می داد، امید است راه را بر بررسی های بنیادی و کاربردی آتی در این زمینه هموار کند تا برنامه ریزی رفاه اجتماعی معلمان بتواند هم موجب افزایش سرمایه اجتماعی گردد و هم از این سرمایه در جهت افزایش رضایت مندی بهره گیرد

این مقاله بر اساس رویکرد جامعه شناختی به بررسی و مطالعه میزان اعتماد اجتماعی پرداخته است. این نوشتار، بر این فرض استوار است که اعتماد اجتماعی (در جایگاه مفهوم اصلی پژوهش حاضر)، یکی از جنبه های مهم روابط اجتماعی و زمینه ساز همیاری و مشارکت اجتماعی بین اعضای جامعه است. سوال اصلی این است که آیا میزان اعتماد اجتماعی در بین دانشجویان دانشگاه های زنجانی به عنوان محور روابط اجتماعی، با ویژگی های فردی و موقعیتی دانشجویان و تعاملات اجتماعی آنان با گروه های اجتماعی، میزان سرمایه های اجتماعی (میزان امنیت اجتماعی، حمایت از نظم اجتماعی موجود، تعهد اجتماعی، آنومی اجتماعی، بیگانگی اجتماعی، امیدواری اجتماعی، همبستگی اجتماعی، مشارکت اجتماعی، منزلت اجتماعی، اقتدار اجتماعی و ریسک پذیری اجتماعی) رابطه دارد؟ نتایج به دست آمده نشان می دهد که از نظر دانشجویان دانشگاه های زنجان بین برخی از مولفه های اثرگذار بر اعتماد اجتماعی به ویژه (مشارکت اجتماعی، همبستگی اجتماعی، آنومی اجتماعی، بیگانگی اجتماعی، امیدواری اجتماعی، گرایش به ریسک اجتماعی، امنیت اجتماعی، حمایت از نظم اجتماعی موجود، تعهد اجتماعی) و اعتماد اجتماعی رابطه شدید وجود دارد و این رابطه بین بعضی دیگر از مولفه ها از جمله (منزلت اجتماعی، اقتدار اجتماعی) حالت متوسطی دارند. در تحلیل نهایی متغیرهای (میزان مشارکت اجتماعی، همبستگی اجتماعی و امنیت اجتماعی) نسبت به سایر متغیرها در ایران برجستگی و نمود خاصی پیدا کرده به طوری که در تبیین و پیش بینی اعتماد اجتماعی بالاترین سهم را به خود اختصاص داد. بنابراین در اثرگذاری یافته های نظری این پژوهش ضمن تایید رابطه اعتماد اجتماعی با اکثر متغیرهای مورد توجه در دیدگاه های خرد، برای دستیابی به دریافتی از پدیده های سطح کلان که متضمن اعتماد هستند، سودمند است و عاملی برای تلفیق دیدگاه های خرد و کلان در قالب یک چارچوب مفهومی برای «اعتماد اجتماعی» است.

سرمایۀ اجتماعی در هر گروه یا جامعه ای نشان دهندۀ کیفیت کارکرد نهادهای اجتماعی آن جامعه است. وجود میزان قابل قبولی از سرمایۀ اجتماعی موجب تسهیل کنش های اجتماعی می شود، به طوری که در مواقع بحرانی می تواند به عنوان منبع اصلی حل مشکلات و فرآیندها به کار رود. سرمایۀ اجتماعی در پیشنهادهای علمی خود، برای حل معضلات اجتماعی و توسعۀ اجتماعی نهادهای مدنی، جهت گیری های ارزشی و دینی را به عنوان یک ضرورت قلمداد می کند و بر نقش مذهب به عنوان یک مفهوم جامعه ساز بیش از پیش تاکید دارد. با توجه به نقش آموزه های دینی و مذهب در شکل گیری و توسعۀ سرمایۀ اجتماعی این پژوهش تلاش می کند با واکاوی ادبیات و مبانی نظری سرمایۀ اجتماعی، جایگاه مذهب در ارتقای عناصر و مولفه های آن را تبیین کند. نتایج حاکی از آن است که افزایش گرایش های مذهبی و اعتقادات ایدئولوژیکی در جامعه، به افزایش سرمایۀ اجتماعی کمک کند. مذهب با ایجاد جهان بینی واحد در میان افراد جامعه نوعی هماهنگی و همدلی ایجاد می نماید و افراد با پیروی از دستورات دینی به فهم مشترک از مسائل مادی و اجتماعی اطراف خود می رسند و زمینه برای اعتماد متقابل، انسجام اجتماعی و مشارکت پدید می آید.