جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

حشر جمیع موجودات که از ابتکارات ملاصدرا است پرسش اصلی در این تحقیق است. تصریح قرآن به حشر انسان و تأکید فلاسفه به آن در حکمت مشائی مطرح‌شده بود ولی تبیین فلسفی حشر برای تمامی موجودات و ارائه برهان برای حشر عقول عالیه و حشر نفوسی انسانی و حشر نفوسی حیوانی و حتی حشر قوای نباتی و حشر جماد و عناصر مسئله اصلی در این تحقیق است. اصلاح نگرشی در مورد عالم قیامت و به‌عبارت‌دیگر حقیقت حشر هدف مهمی است که در این تحقیق تعقیب می‌شود که متأسفانه دچار عوام‌زدگی شده و در محافل علمی دچار افراط‌وتفریط می‌شود و لذا بهترین و دقیق‌ترین پاسخ از این سوال که همه انسان‌ها با آن درگیرند که قیامت چیست و کجاست به عهده فلسفه است. گرچه در روایات اسلامی پاسخ‌های عمیقی از جانب امامان معصوم (ع) متناسب با درک مخاطب آمده است اما برقرار کرد ارتباط بین آن‌ها و اقامه برهان بر مبنای حکمت متعالیه کمک بزرگی به این نگرش نموده که در این تحقیق بررسی تفصیلی این موضوع هدف محقق است که گامی در مبحث قیامت شناسی، آن‌گونه که منطبق با قرآن و مطابق با عقلانیت است برداشته باشد. روش تحقیق توصیفی و جمع‌آوری مطالب از طریق کتابخانه‌ای انجام‌شده است. نتایج حاصله نشان می‌دهد که حکمت متعالیه با استفاده از ظرفیت‌های فلسفی کلامی و عرفانی خود توانسته مسئله حشر را به‌خوبی تبیین نموده و در اختیار محققان قرار دهد.

غرض از این نوشته شرح مختصر احوال و آثار فخر رازی (544606 ه‍) و نقل متن «کتاب فی الحب» او از مجموعه «سفینه تبریز» و ترجمه آن است که در میان «رساله العشق ها» مطالبی نو و آرائی ویژه دارد؛ امام فخر رازی، تعبیر و تعریف لفظی عشق را که در فکر بشری جولان و در خیال انسانی دوران دارد و موجب سلب اختیار و محور سوم و آثار می شود و به اضمحلال حب در محبوب و طلب در مطلوب می گردد، غیرممکن می داند و بر این عقیده است که محب در حب و عاشق در عشق غرق می شود و اگر الهی باشد به عالم مثال صعود می کند و اثر و خبری از محب یا عاشق باقی نمی ماند، باید عشق را متوجه خدای یگانه کرده و از التفات به زاینده و زاده و هر آنچه مادی است خودداری نمود؛ چون عشق حالتی است که در دوران آدمی پدید می آید و دارنده این پدیده را از تشخیص و تمیز میان رنج و راحت و تاریکی و روشنایی بازمی دارد و گاهی باعث مرگ او می شود.

آنچه كه همواره در ميان متفكرينِ مسلمان پايبند به معاد، اختلاف افكنده است، كيفيت تحقق معاد، با مد نظر داشتن اين سوال است كه، اصل بازگشت و معاد، متعلق به كدام مرتبه وجودي انسان مي‌باشد؟ و چه تشابه‌ها و تفاوت هايي بين ساختار و شكل دنيوي و اخروي انسان وجود خواهد داشت؟با توجه بهرويكرد فوق عموم نظريه پردازان اين حوزه، به دنبال پاسخي دقيق به چگونگي وقوع رخداد حشر نبوده اند و تا به حال پژوهشي كه مستقلا و به تفصيل به موضوع حشر و نحوه آن بپردازد، ارائه نشده است. پژوهش حاضر به تبيين "چگونگي وقوع حشر و تمامي مراحل آن" می پردازد و سعی می‌کند مسئله مذکور را از "قرآن کریم و روایات معصومین علیهم السلام" استنباط نمايد و پا را فراتر از حد و مرز مشخص شده توسط نقل معتبر، نگذارد؛ چرا كه با نگرشي جامع به مبادي آموزه هاي وحياني، مي‌توان تصوير نسبتا كامل و منسجمي از كيفيت وقايع مربوط به حشر و جزئيات آن بدست آورد، كه با در كنار هم قرار گرفتن همه آنها، تناقض و تضاد بنيادي، به چشم نمي‌خورد.در اين پژوهش به ارائه تعريف جامعي از حشر پرداخته شده و بر اساس آن مراحل سه گانه حشر به تفصيل مورد تحليل و بررسي قرار گرفته است. نظريه اي كه در اين پژوهش، در جهت كشف چگونگي و ماهيت "حشر" ارائه گرديده است، مبتني بر اركان ذيل مي‌باشد، كه گامي نو در تبيين مسئله حشر است."مشابهت در نحوه خلقت اخروي انسانهايي كه همگي از نسل حضرت آدم بوده اند، با خلقت اين دنيايي حضرت آدم" (ابو البشر)، اصل زير بنايي نظريه فوق مي باشد. كه با بررسي ادله آن، به نتيجه ذيل مي رسيم:‌كيفيت خلقت آغازينِ انسانها كه همان نحوۀ خلقت آدم مي‌باشد، با كيفيت خلقت اخروي انسانها يكسان است.دومين اصل قرآني و روايي، كه راه اين نظريه را هموار مي‌نمايد، عبارت است از: "شباهت خارج شدن بدنها از زمين به رويش گياه از خاك"؛ كه با توجه به ادله اين مسئله، مسائل متعددي اثبات و مدلل مي‌گردد، به گونه‌اي كه جاي هيچ نوعمناقشه اي را باز نمي گذارد.علاوه بر موارد فوق اين مجموعه مشتمل بر بررسي انواع محشورين و ويژگي هاي محشر به طور دقيق نيز مي باشد.