جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

مقاله حاضر بر آن است که دانش بینش و احوال جنید بغدادی، یکی از نام آورترین چهره های عرفان اسلامی را با تکیه بر گزارش عطار در تذکره الاولیا معرفی نماید.جنید اگرچه اهل صحو است، با سکرهم بی ارتباط نیست. اما عمده ترین مساله در پیوند با او تاکید بسیارش بر شریعت است. همین گرایش او را از عارفان پرشوری چون حلاج جدا و به وابستگی به حکومت عباسیان متهم می کند.برای ارائه تصویری روشن از چهره جنید، ابتدا به اختصار طرز تلقی محققان مختلف را درباره او بررسی کرده و سپس برای نشان دادن ویژگی های او به سراغ تذکره الاولیا رفته ایم. عطار، همچنان که در معرفی شخصیت های دیگر، ابتدا اقوال دیگران را درباره جنید می آورد و سپس سخنان گزیده او را در باب مسایل مختلف بیان می کند. ما با تحلیل هر دو بخش، کوشیده ایم در حد امکان، ساختار دانش، بینش و جهان بینی او را ترسیم نماییم.در این ساختار، جنید را عارفی متشرع می یابیم که از سویی به مبانی آیین خویش سخت پایبند است و از سوی دیگر، می کوشد با تکیه بر دستاوردهای شهودی، باورهای دینی خود را تلطیف نماید.

هدف از ايـن نوشـته، تعريـف لغـوی و اصـطلاحی تفـسير و تأويـل و اسـتنباط براسـاس فرهنگهای اختصاصی و معرّفی كتاب: «تهذيب الأسرار فی اصولِ التّـصوف» تـأليف ابوسـعيد عبدالملك بن محمدبن ابراهيم بن يعقوب النيسا بوری الخركوشی (فت 407 ه .) است كه يكی از امهات كتب صوفيه شمرده می شود و باب 26 آن در ذكر مـستنبطات صـوفيه اسـت، و ذكـر چگونگی درك و دريافت و برداشت صـوفيان و عرفـا از آيـات و احاديـث و نحـوه تأويـل و استنباط آنان از مهين كلام الهی و سخنان نبی اكرم(ص) كه آنها را «مستنبطات» می خوانند و در تجاويف نوشته های خود می آورند و بدانها استناد می جويند.