جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

رمان کلیدر، به ‌رغم درون ‌مایه حماسی و تراژیک، تصویرگر عشق و زندگانی و توصیف ‌کننده سختی ‌ها و شوربختی‌ های زندگی عشیره ‌ای و روستایی است.از برجسته‌ ترین ویژگی‌ های این رمان و تشخص آن در میان هم ‌گنان، توصیفات نغز و بی ‌بدیلی است که در منتهای ذوق و خلاقیت به سلک عبارت کشیده شده است. دامنه این وصف ‌ها بسیار گسترده و شامل اقلیم‌ های متفاوتی است و این سوال را به ذهن متبادر می‌ کند که آیا هدف نویسنده از به‌ کارگیری این موضوع ادبی، آن هم با چنین گستردگی ‌ای، صرفا آرایش کلام و گیرایی و جذابیت متن بوده است یا از خلق آنها هدف دیگری داشته است.کاربرد وصف در این اثر به اندازه‌ ای است که برخی از منتقدان صرفا به نقد کمیت این توصیفات پرداخته ‌اند. از آن ‌جا که هیچ تحقیقی در زمینه کیفیت و تحلیل این وصف ‌ها انجام نشده است و بنیادی به کمالات و کاستی ‌های این مقوله پرداخته نشده است، در این مقاله سعی بر آن است که موضوعات وصفی، افزون بر جنبه کمی، از نظر کیفی نیز بررسی شود و به نقد و تحلیل نمونه‌ ها و لزوم بودن و یا نبودن آنها در این رمان پرداخته شود تا به این ادعا که برخی منتقدان وجود این وصف ‌ها را لزوم مالایلزم قلمداد کرده ‌اند و آوردن آنها را سبب اطاله مطلب دانسته ‌اند پاسخی منطقی داده شود.

از آرزوهای ادبیات همواره آن بوده است که خود را به موسیقی نزدیک کند. در عرصه داستان نویسی، تلاش ها همواره معطوف بر ایجاد همانندی بین شعر و نثر در صور خیال و اغراض و موضوعات، و انواع موسیقی متداول در بطن و بافت عبارت ها بوده است. در مقایسه با شعر، داستان در به کارگیری هم زمان تک نوازی ها و گروه نوازی ها و هماهنگ سازی سازها و صداها و یا تغییر مداوم در آواها و نواها و رسیدن به ساحت هماهنگ سمفونی ها بسیار توانمند است.موسیقی متن رمان کلیدر، اثر محمود دولت آبادی، به وسیله عناصر و عوامل مختلف شکل گرفته است که شماری از آنها به اختصار چنین است: گزینش کلمات خوش ساخت، رعایت تناسب هجاها و واج ها در چینش واژه ها و جمله ها، تنوع جمله بندی ها، تاثیرپذیری از موقعیت ها در انتخاب کلمات و ساختار جملات، تغییر مداوم در لحن بیان و ریتم روایت در آغاز فصل ها، تنوع در توزیع و ترکیب شیوه های بیان، رعایت ملازمات مرتبط با نوع ادبی، همسویی نثر و روایت با جهان نگری هنری، همنوایی اطناب ها و ایجازها با آهنگ روایت، پیوند مستقیم انواع پیرنگ با آهنگ روایت، هارمونی مضاعف با تیپ ها و طبقات، و نیز هماهنگی اجزای فرعی با ارکان اصلی در شکل دهی به موسیقی متن.

اصل مقاله به صورت متن کامل انگلیسی، در بخش انگلیسی قابل رویت است.