جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

الشافي في الإمامة رساله‌اى است به زبان عربى از سيد‌‎مرتضى علم الهدى (متوفاى 436 ه‍.ق)، فقيه و متكلم نامدار شيعى.سيد‌‎مرتضى اين رساله را در نقد فصل امامت كتاب «المغنى في ابواب التوحيد و العدل» نوشتۀ قاضى عبدالجبار همدانى (متوفاى 415 ه‍.ق) از متكلمان نامدار معتزلى به نگارش درآورده و ديدگاه‌هاى او را دربارۀ مسألۀ امامت به چالش كشيده است. جلد دوم در مورد آنچه قاضی، در رد وجوب نص، از جهت عقل، برآن استناد کرده است. ابطلال آنچه قاضی، بواسطۀ آن، طرق وجوب نص را، بی‌اعتبار کرده است. ابطال آنچه قاضی، به وسیلۀ آن، ثبوت نص و ورود نقل (در مورد امام) را، رد کرده است.

مجموعه‌ای حدیثی دربارهٔ حیات و قیام و شهادت امام حسین علیه السلام به قلم سید علی عاشور است و خواننده را با روایاتی بسیار دراین‌باره آشنا می‌کند. در میان ده‌ها منبع معتبر کتاب، آثاری چون مقتل موجود ابومخنف، نورالعین، اسرار الشهادة و ناسخ التواریخ ملاحظه می‌شود. در چند جلد کتاب، همهٔ روایات با اعراب آمده و در بسیاری از جلدها، هیچ اعرابی گذاشته نشده است. حجم کتاب 3531 صفحه است. هدف از این تحقیق، گردآورى و دسته‌‏بندى همه مطالبى است که از قدیم تاکنون درباره واقعه عاشورا در کتب و مقاتل مختلف آمده است؛ تا به این ترتیب، خطبا بتوانند به‌آسانى و به‌‏طور مطلوب از آن استفاده کنند جلد 2 نصوص جلی که پیامبر اکرم و اهل بیت علیهم اسلام در باب امامت امام حسین علیه السلام بیان کرده اند، از موضوعات این مجلد است.

اَعْلامُ الْهِدایَه عنوان چهارده جلد کتاب به زبان عربی درباره زندگی چهارده معصوم است که جمعی از محققان در معاونت فرهنگی مجمع جهانی اهل بیت جمع‌آوری و تهیه نموده‌اند. ترجمۀ دورۀ کامل أعلام‌الهدایة یا تعدادی از مجلدات آن به زبان‌های فارسی، ترکی استانبولی، اردو و مالایی نیز منتشر شده است. پیشوایان هدایت، عنوان ترجمه فارسی این مجموعه است. جلد دوازدهم مجموعه اعلام الهدایه کتاب «هادی امت، حضرت امام علی النقی(ع) » است و چهار فصل دارد. فصل نخست درباره شخصیت و فضائل امام هادی(ع) می‌باشد. فصل دوم درمورد مراحل زندگی ایشان تا زمان شهادت امام جواد(ع) است. فصل سوم به جایگاه امام هادی(ع) در فرآیند تغییر فراگیر فرهنگی و شرایط زمانه ایشان می‌پردازد. فصل چهارم درباره نیازهای جامعه اسلامی در عصر امام هادی(ع)، موضع گیری آن حضرت در برابر غالیان و فرقه‌های انحرافی، پدیده زیارت و نقش آن در ایمن سازی عقیدتی مثل زیارت جامعه کبیره و زیارت غدیر، شهادت امام هادی(ع) و مکتب و میراث علمی ایشان است.

دفتر چهارم أجوبة الشبهات الكلامية، تعریب شده کتابی است که با زبان فارسی به بررسی شبهات پیرامون امامت با رویکرد کلامی (کلام فلسفی)، می‌پردازد. این کتاب اثر محمد حسن قدردان قراملکی است. کتاب حاضر، دفتر چهارم «امامت» از سلسله دفترهای «پاسخ به شبهات کلامی» می‌باشد این کتاب در یک مقدمه و شش فصل با عنوان «امامت» تدوین شده است. فصل اول آن به "کلیات"، فصل دوم "شبهاتی پیرامون امامت و نقد آن"، فصل سوم"شبهه ناسازگاری امامت با اصل خاتمیت"، فصل چهارم "شبهاتی پیرامون اصل نصب و نقد آن"، فصل پنجم "شبهه در دلالت نصوص امامت علی (توجیهات مخالفان)" و فصل ششم آن به"شبهاتی پیرامون صفات امام "اختصاص دارد. نگارنده در این دفتر می‌کوشد شبهات پیرامون امامت را با رویکرد کلامی (کلام فلسفی) مورد تحلیل و ارزیابی قرار دهد، البته رویکرد عمده این تحقیق کلامی است که به ضرورت گاهی از رهیافت عرفانی و فلسفی نیز سود برده است. مؤلف هدف و غایت ازاین تحقیق را تبیین عقلانی مسئله امامت و رفع شبهات ناظر بر آن از طرف برادران اهل سنت و طیف خاص روشنفکران می‌داند و نیز برآن است که خواننده در این تحقیق علاوه بر دریافت پاسخ شبهه در بعضی موارد با تحلیل‌ها و نکته‌ها و پاسخ‌های جدید نویسنده نیز مواجه خواهد شد که محصول تأمل نگارنده در زوایای موضوع می‌باشد.

تمام جوامع انسانی از دیرباز تا امروز تدبیری برای ادارۀ امور جامعۀ خویش اندیشیده اند، این گونه که شخص یا اشخاصی به شیوه های مختلف این مهم را به عهده گرفته اند. در جامعۀ اسلامی که شکل گیری آن به وجود حضرت محمّد (ص) صورت گرفته و حیات سیاسی و اجتماعی آن نیز تحت الشعاع آموزه های اسلامی است، ادارۀ جامعه اسلامی تا زمان حیات پیامبر اکرم (ص) به عهدۀ ایشان بود، اما این موضوع یعنی رهبری جامعۀ اسلامی پس از فقدان ایشان به مسئله ای اختلافی بین مسلمانان مبدل گشت، هر چند اصل نزاع آنها بر سر مصداق امام شکل گرفت، اما بعدها اصل مسئلۀ امامت به عنوان موضوعی کلامی مطرح شد. اما بحث در مورد امامت صرفاً یک بحث تاریخی نیست تا در شرح و تبیین یک رخداد مهم در تاریخ اسلام خلاصه شود؛ امامت، ابعاد و زوایای مهم دیگری نیز دارد؛ این مسئله، با حیات فکری، اعتقادی، اخلاقی، اجتماعی، سیاسی امت اسلامی رابطه ای استوار و تعیین کننده دارد. جایگاه مهم و برجسته بحث امامت در تفکر و تعالیم اسلامی نیز از همین ابعاد اساسی و سرنوشت ساز آن، ناشی می شود. موضوع این نوشتار چنانچه گفته شد بررسى تطبیقی ادلۀ عقلی و نقلی امامت عامه در کتاب المغنی از قاضی عبدالجبار و الشافی، اثر سید مرتضی است. مقصود از ادلۀ عقلی و نقلی امامت عامه، صرفاً تمام دلایلی از این دو جنس برای اثبات امامت عامه نیست بلکه تمام ادلۀ عقلی و نقلی ای است که ضمن مباحث امامت عامه، از سوی این دو متکلم عنوان شده است، و هدف نویسنده نیز بیان گزارش توصیفی و تحلیلی مباحث امامت عامه از کتاب الشافی فی الامامة سید مرتضی است که چون المغنی را هر چند در قالب عباراتی کوتاه در بطن و متن خود دارد، همزمان المغنى نیز گزارش می شود، گاهی در کنار این روایت گری به نقد عبارات نیز پرداخته شده است. این کتاب اثری است تخصصی در زمینه امامت عامه که شیوه تالیف کتاب ترجمه، تحقیق، بررسی، تطبیق و تحلیل است. در این اثر در کتاب الشافی فی الامامه نوشته سید مرتضی علم الهدی و المغنی فی ابواب التوحید و العدل اثر قاضی عبدالجبار معتزلی را که هر دو به زبان عربی هستند مورد بررسی تطبیقی قرار گرفته است. الشافی فی الاماه در پاسخ به شبهات قاضی عبدالجبار در جلد بیستم کتاب المغنی به نگارش درآمده است و مباحث مربوط به امامت اعم از امامت عامه و خاصه را در بر دارد.اما شکل و ساختار کتاب به گونه ای نیست که بتوان مباحث آن را به صورت منظم و دسته بندی شده مانند دیگر کتب کلامی یافت. این مسئله و همچنین قلم دشواریاب سید مرتضی سبب شده بود این کتاب علیرغم اینکه توسط شیخ طوسی شاگرد سید مرتضی نیز تلخیص شود، همچنان در مجامع علمی مهجور باشد. این دو متکلم شیعی و معتزلی، معاصر با یکدیگرند و هر دو از بزرگان نحله فکری خور به شمار می آیند و این اهمت بررسی اثر ایشان را دو چندان می ساخت. در این اثر تقریبا دو جلد از چهار جلد الشافی فی الامامه که به مبحث امامت عامه پرداخته بود، ترجمه شده و برای تحقیق و تکمیل آن از ۷۴ منبع عربی و ۱۲ منبع فارسی استفاده شده است. این کتاب در یک مقدمه و چهار فصل تنظیم شده است: فصل اول در وجوب عقلی امامت، فصل دوم در وجوب نقلی و شرعی امامت، فصل سوم و چهارم نیز به صفات امام و تحقق امامت اختصاص یافته است. در ابتدای هر موضوع در هر فصل پیشینه بحث از جانب متکلمان شیعه و معتزله به سیر تاریخی قرن دوم تا هشتم ذکر شده است.